Bitwa Warszawska 1920

Szlak Bitwy Warszawskiej 1920 to wyprawa w nieodległą przeszłość – niespełna sto lat wstecz, kiedy decydowała się przyszłość Polski, a także całej Europy. Brytyjski polityk i dyplomata Edgar D’Abernon uznał Bitwę Warszawską za 18-tą przełomową bitwę w dziejach świata. Podczas trzech dni sierpnia 1920 r. polska armia powstrzymała pochód rewolucji bolszewickiej na Zachód.

Patrząc na pola bitew w Ossowie czy Radzyminie, miejsca pamięci w Warszawie, fortyfikacje Twierdzy Modlin, trudno nie zastanawiać się, co zdecydowało o zwycięstwie Polaków. Cud? Genialna strategia? Determinacja obrońców?

Warszawa

Warszawa była centrum wydarzeń, które rozgrywały się w Polsce w 1920 r. Tu zapadały najważniejsze decyzje polityczne, militarne i społeczne i to właśnie zdobycie stolicy przez wojska bolszewickie miało być kluczem do zwycięstwa nad Polską. Miasto było bezpośrednim zapleczem działań wojennych, ważnym węzłem komunikacyjnym, ośrodkiem zaopatrzeniowym, a jednocześnie strategicznym celem najeźdźców.

Dzisiaj wiele miejsc przypomina o wydarzeniach sprzed 100 lat. Warto odwiedzić m.in.: Muzeum Niepodległości (Al. Solidarności 62), Grób Nieznanego Żołnierza (pl. Piłsudskiego), działo na tyłach Pałacu Kazimierzowskiego – symbol walk młodzieży akademickiej (ul. Krakowskie Przedmieście 26/28), pomnik księdza Ignacego Skorupki przed katedrą św. Floriana (ul. Floriańska 3), Gmach dawnego Gimnazjum Praskiego im. Władysława IV (ul. Jagiellońska 38).

Ossów
14 sierpnia 1920 r. pod Ossowem rozegrała się batalia uznana za jedno z najważniejszych wydarzeń Bitwy Warszawskiej. To właśnie tutaj, w niewielkiej wsi na Równinie Wołomińskiej, około 20 km od centrum Warszawy Polacy zdołali powstrzymać marsz bolszewików na stolicę.

W Ossowie o Bitwie Warszawskiej przypomina krzyż wskazujący miejsce śmierci ks. Ignacego Skorupki. Przed szkołą podstawową wznosi się pomnik bohaterskiego kapelana, a przy ul. Materewicza, w pobliżu chałupy, do której po bitwie przeniesiono jego ciało, znajduje się poświęcony mu obelisk. Drewniany krzyż przy tej samej ulicy wyznacza punkt, do którego w czasie bitwy doszli bolszewicy. Kolejny krzyż – u zbiegu ulicy i drogi wiodącej na cmentarz – upamiętnia miejsce, gdzie po bitwie składano ciała poległych.

Wizyta w Centrum Informacji Turystyczno-Historycznej, prowadzonym przez Samorządową Instytucję Kultury „Park Kulturowy – Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku”. Centrum mieści się w niewielkim pawilonie, gdzie za pomocą multimedialnych środków prezentowane są materiały archiwalne poświęcone Bitwie Warszawskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W jego pobliżu można zobaczyć pola bitewne, na których 15 sierpnia odbywa się rekonstrukcja Bitwy Warszawskiej.

Cmentarz Poległych w Bitwie Warszawskiej to miejsce pamięci, gdzie w dziewięciu mogiłach (ośmiu zbiorowych i jednej pojedynczej) pochowano około 50 żołnierzy – wielu spośród nich miało nie więcej niż 18 lat. Pamięć walczących pod Ossowem przywołuje także pomnik z 1924 r. oraz obelisk z 1929 r. z nazwiskami poległych.