Spacerkiem po konińskiej starówce

Wycieczka po Konińskiej Starówce obejmuje najciekawsze miejsca i zabytki Konina zlokalizowane na starówce i w okolicy. Dzięki tej eskapadzie przekonamy się, ile fascynujących historii można znaleźć w tym jakże ciekawym wielkopolskim mieście.

Pierwsze wzmianki o mieście lokalizowanym na rzymskich mapach Ptolemeusza jako osada handlowa Setidava sięgają 9 tysięcy lat p.n.e. Historia tego miejsca zapisana została w bursztynach. Tędy przemieszczały się karawany kupieckie ze „złotem północy” – bursztynem. Konin uzyskał prawa miejskie przed 1283 r. Doszczętnie zniszczony przez Krzyżaków (1331 r.), został odbudowany za panowania Kazimierza Wielkiego (1333-1370). Powstał wtedy zamek oraz umocnienia miejskie w postaci murów i dwóch bram – Kaliskiej i Toruńskiej. Dzisiaj o lokalizacji zamku świadczy tylko nazwa Placu Zamkowego. Pozostało jednak średniowieczne rozplanowanie miasta. Na starówce zachowały się również zabytki architektury sakralnej i mieszczańskiej.

1. Słup Koniński
Najstarszy znak drogowy w Europie poza granicami dawnego imperium rzymskiego. Kamienny słup ustawiony został z polecenia wojewody Piotra Włostowica w 1151 r., jako drogowskaz wyznaczający połowę drogi pomiędzy Kaliszem a Kruszwicą. Informuje o tym łacińska inskrypcja, która stanowi jednocześnie cenny zabytek piśmiennictwa polskiego. Słup znajduje się na dziedzińcu kościoła pw. św. Bartłomieja.

2. Kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja
Gotycka świątynia wzniesiona na przełomie XIV i XV w. Od strony południowej przylegają kaplice: gotycka z nagrobkiem Krzysztofa Przyjemskiego i renesansowa, w której znajduje się barokowe epitafium Jana Zemełki. Na drzwiach kościoła znajdują się dwie antaby w kształcie lwich głów z XV w. Polichromie i witraże w kościele wykonał Eligiusz Niewiadomski.

3. Ratusz
Klasycystyczna budowla z przełomu XVIII i XIX w. Budynek na planie trapezu ma fasadę zdobioną kolumnami toskańskimi. Na zapleczu ratusza znajduje się budynek dawnych jatek (kramów kupieckich), wzniesionych w pierwszej połowie XIX w. Codziennie, w samo południe, z wieży ratuszowej rozbrzmiewa hejnał miasta Konina, którego autorem jest Witold Friemann.

4. Dom Zemełki
Najstarszy murowany obiekt mieszczański w Koninie wzniesiony na przełomie XVI i XVII w. Fundator kamienicy, Jan Zemełka, urodził się 1539 r. i był jednym z najznamienitszych mieszczan Konina. W Krakowie uzyskał tytuł doktora filozofii, a w Padwie doktora medycyny. W latach 1919-1924 mieściło się tu gimnazjum, do którego uczęszczał Mieczysław Bekker – konstruktor pojazdu księżycowego wykorzystywanego w ramach programu kosmicznego „Apollo”.

5. Kompleks Fabryki Reymonta
Pierwsza w Koninie fabryka maszyn i narzędzi rolniczych wybudowana została w połowie XIX wieku przez Szwajcara Edwarda Reymonta. Z produkowanych tam urządzeń zachowała się do dziś tylko sieczkarnia, którą oglądać można w Muzeum Okręgowym w Gosławicach. Przemysłowiec prowadząc interesy mieszkał obok fabryki, w eklektycznym pałacu z charakterystycznymi figurkami aniołków, podtrzymującymi inskrypcję: „Praca jest źródłem powodzenia”.

6. Dworek Zofii Urbanowskiej
Budynek wzniesiony w drugiej połowie XIX w. w stylu klasycznym, z dachem dwuspadowym. W dworku mieszkała Zofia Urbanowska, dziennikarka i autorka licznych powieści pozytywistycznych dla dzieci i młodzieży. Obecnie znajduje się w nim Urząd Stanu Cywilnego.

7. Budynek dawnej synagogi z 1832 r.
Południowa fasada budynku z 1832 r. charakteryzuje się bogatym wystrojem architektonicznym. Wewnątrz, w sali głównej, zachowały się pierwotne, w części zrekonstruowane, malowidła na ścianie wschodniej i na czterech kolumnach. Obecnie jest to własność prywatna.

8. Park im. F. Chopina
Jeden z najstarszych parków miejskich w Polsce (powstał w 1843 r.). 10-hektarowy park miejski dawniej nazywany był ogrodem spacerowym. Dziś największą atrakcją tego miejsca są zamieszkujące w nim zwierzęta (mini zoo). Można tu spotkać strusie afrykańskie, emu, osły, wiewiórki, kuce, daniele, jelenie, czy też świnki wietnamskie.

9. Kościół ewangelicko- augsburski pw. św. Ducha
Kościół powstał w latach 1853-54. Wieża została dobudowana w 1872 r. W latach 1900-1915 kościół przebudowano. Obok znajduje się pochodząca z 1840 r., klasycystyczna pastorówka.

10. Kościół pw. św. Marii Magdaleny i klasztor oo. Franciszkanów – Reformatów
Nieistniejący dziś drewniany kościół spłonął w 1661 r. Jego obecna budowla datowana jest na rok 1727, zaś klasztor, przylegający do kościoła od strony wschodniej – na 1733 r. We wnętrzu barokowego kościoła znajdują się trzy drewniane ołtarze z połowy XVIII w., późnobarokowy krucyfiks, konfesjonały i organy wykonane w stylu rokokowym, a także gotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem.

11. Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła
Gotycka świątynia ufundowana w pierwszej połowie XV w. przez biskupa Andrzeja Łaskarza. Kościół jest unikatową świątynią w Polsce, należy typologicznie do grupy ideowych kopii rotundy Grobu Świętego w Jerozolimie, zbudowaną w kształcie tzw. oktagonu krzyżowego. Do najbardziej znaczących zabytków świątyni należy chrzcielnica z XVI w. ozdobiona renesansowym ornamentem i średniowiecznymi herbami.

12. Zamek gotycki w Gosławicach
Bezwieżowy, murowany zamek usytuowany przy Jeziorze Gosławickim. Zbudowany został przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarzyca herbu Godziemba, dyplomatę Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi. Zamek składa się z dwóch budynków ustawionych równolegle, przykrytych dwuspadowymi dachami. W zamku mieści się obecnie Muzeum Okręgowe w Koninie. Legenda głosi, że mieszka w nim duch domniemanego właściciela Gosławic, Konstantego Lubrańskiego.