Szlak architektury modernistycznej

Wycieczka w góry może nam dać coś więcej, niż rekreację i możliwość podziwiania przepięknych pejzaży. Okolice Wisły obfitują również w wiele fascynujących przykładów architektury modernistycznej, z którymi wiąże się niejedna ciekawa historia.

Wędrując Szlakiem Architektury Modernistycznej można napotkać interesujące Wiślańskie zabytki.

1. Dom Zdrojowy i gmach Urzędu Pocztowego (Wisła, 1 maja, pl B. Hoffa)

Dom Zdrojowy wybudowano w drugiej połowie lat 30. XX wieku w celu skupienia w jednym gmachu, poprzez istniejące tutaj instytucje oraz usługi, życia towarzyskiego uzdrowiska. Budynek usytuowano przy głównym placu letniska, noszącym od 1937 r. imię wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego (obecnie pl. Bogumiła Hoffa). Zróżnicowany w rzucie oraz w formie bryły, Dom Zdrojowy jest architektonicznym dziełem powstałym w kręgu realizacji funkcjonalistycznych. Gmachy Domu Zdrojowego oraz Urzędu Pocztowego zasługują na uwagę ze względu na harmonijne zespolenie architektury dwóch budowli spełniających odmienne funkcje.

Dziś znajdują się tam Poczta, w Domu Zdrojowym restauracja o tej samej nazwie, Wiślańskie Centrum Kultury, Biblioteka Publiczna oraz Referat Promocji Turystyki i Sportu Miasta Wisły.

Dalej idziemy w kierunku rzeki Wisły, przechodzimy przez mostek i już jesteśmy na miejscu. Przed nami Park Kąpielowy.

2. Park Kąpielowy

Czas powstawania to lata 1931-1935. Park kąpielowy w Wiśle wybudowany został na prawym brzegu rzeki Wisły, w widłach jakie tworzy z Wisłą potok Partecznik. Centralną część kąpieliska stanowi basen kąpielowy w kształcie kwadratu o wymiarach 50 x 50 m. W 1934 r. wybudowano tu murowaną kawiarnię i szatnię dla hokeistów. Utrzymany w stylistyce modernistycznej budynek skomponowano jako bryłę złożoną z dwóch geometrycznych, przenikających się prostopadłościanów. Latem 1935 r. ukończono budowę trzech kortów tenisowych, które zimą służyły jako ślizgawka i tor hokejowy. Przy budynku kawiarni, nad basenem głębokim, wzniesiono 10-metrową, żelbetową wieżę do skoków.

Po obejrzeniu naszej atrakcji możemy się udać do następnej, samochodem, bądź autobusem. Musimy dojechać do przystanku Wisła-Oaza, później idziemy w stronę doliny Dziechcinki, gdzie znajdują się 2 kolejne atrakcje, pierwsza to wiadukt.

3. Wiadukt kolejowy nad potokiem Dziechcinka

Budowę linii do Wisły podjęto w latach 20. ubiegłego stulecia. 10 lipca 1929 roku odbyła się uroczystość otwarcia fragmentu z Ustronia Polany do Wisły Uzdrowiska (o długości 5,74 km). Dalsza budowa, prowadząca w głąb gór, postawiła przed inżynierami trudne wymagania. Dlatego ponad pięciokilometrowy odcinek do Wisły-Głębce ukończono dopiero w 1933 roku i, niestety, nie został już później przedłużony. Wiadukt w Dziechcince ma trzy przęsła, długość 68,60 m i wysokość (od torowiska do drogi) 12,50 m.

Idąc dalej doliną Dziechcinki, dochodzimy do Willi Kaskady.

4. Willa Kaskada

Czas powstania obiektu przypada na lata 1935-1937. Położony w Wiśle Dziechcinka, czterokondygnacyjny pensjonat wybudowano w konstrukcji tradycyjnej, ceglanej, wzbogaconej elementami żelazobetonowymi (nadproża okienne i drzwiowe). Bryła budowli złożona została z niesymetrycznie potraktowanych, skomponowanych addycyjnie kubicznych prostopadłościanów. Elewacje pokryto z kolei gładkim, białym tynkiem.

Teraz wracamy z powrotem do Wisły-Oazy. Wsiadamy w autobus, bądź jedziemy autem do przystanku Głębce Szkoła, następnie skręcamy w prawo w dolinę Łabajowa, na początku której możemy dostrzec kolejny ciekawy wiadukt.

5. Wiadukt kolejowy Łabajów

Most kolejowy nad potokiem Łabajów w Wiśle to jeden z nielicznych tak wielkich wiaduktów w tej części Beskidów. Warto przespacerować się pod nim lub przejechać pociągiem wzdłuż linii kolejowej nr 191 Goleszów – Wisła Głębce. Powstał w latach 1931-1933 w trakcie budowania linii kolejowej do Wisły. Pierwotnie jednak planowano, że będzie ona znacznie dłuższa. Pociągi miały jechać dalej tunelem pod Przełęczą Kubalonka aż do Istebnej lub nawet Zwardonia. Wybuch II wojny światowej pokrzyżował plany kolejarzy.

Długość: 120 m, wysokość: do 25 m.

Zakończywszy podziwianie wspaniałego obiektu, jedziemy samochodem przez przełęcz Kubalonka, gdzie skręcamy w lewo w ul. Zameczek, aby się dostać do Rezydencji Prezydenta RP. Jeśli nie dysponujemy samochodem, należy pojechać autobusem na przełęcz Kubalonka, następnie wysiąść i iść w lewo, w ul. Zameczek.

6. Rezydencja Prezydenta RP Zamek w Wiśle 

Ten wspaniały obiekt zbudowany został w latach 1929-1931 jako dar ludu śląskiego dla prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Zamek stanowił oficjalną rezydencję polskich głów państwa w latach 1933-1952, a następnie od 2002 roku do dziś. Zamek Górny, czyli właściwa rezydencja, pełni funkcje reprezentacyjne i wypoczynkowe. Zamek Dolny pełni funkcję budynku gospodarczego i posiada część konferencyjną oraz pokoje hotelowe. Znajduje się tam także Gajówka z restauracją i pokojami hotelowymi.

Pod nieobecność głowy państwa obiekt można zwiedzać. Jest to możliwe od środy do soboty, z przewodnikiem, natomiast zapisy trzeba zrobić z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem.

Jest to naprawdę wspaniałe miejsce, wręcz arcydzieło architektury modernistycznej. Miło że po latach zostało przywrócone do łask jako Rezydencja Głowy Państwa.