Poznaj Serce Kaszub

Muzeum Ziemi Kościerskiej

Muzeum Ziemi Kościerskiej mieści się w zabytkowym budynku dawnego ratusza miejskiego z 1843 r. To tutaj można zapoznać się z bogatą historią Kościerzyny i regionu. Wśród eksponatów znajdziemy dokumenty, fotografie, mapy, przedmioty codziennego użytku oraz dzieła sztuki. Zgromadzono tu także pokaźny zbiór zabytków etnograficznych w postaci mebli, ceramiki, dawnych narzędzi pracy, tradycyjnych barwnych haftów, sztuki ludowej oraz kaszubskiej twórczości literackiej.

Prezentowane są one obecnie w sali etnograficznej. Znajduje się ona na drugim piętrze i ma charakterystyczny klimat piwnicy, na dodatek mieści w sobie ekspozycję dotyczącą założonego w 1912 r. Towarzystwa Młodokaszubskiego. Dopełnieniem ekspozycji jest sala poświęcona wybitnym i zasłużonym dla miasta osobom.

Czas programu:	1h
Dostępność:	obiekt całoroczny

Rynek w Kościerzynie

Rynek o zabytkowym układzie urbanistycznym wraz z neogotyckim ratuszem z 1843 r., piękną fontanną i figurą Remusa (kaszubskiego bohatera), są niewątpliwie wizytówką Kościerzyny. W sezonie letnim ogródki restauracyjne zachęcają turystów i mieszkańców do spędzania czasu w urokliwym centrum miasta. Na ulicy Długiej, ciągnącej się od rynku, znajdziemy także pomnik Aleksandra Majkowskiego – kaszubskiego pisarza, autora książki „Życie i przygody Remusa”.

Czas programu:	0,5h
Dostępność:	obiekt całoroczny

Stegna Stolemów – Kościerska Gra Miejska

Fabuła gry bazuje na postaciach Stolemów – legendarnych kaszubskich olbrzymów, których miniatury znajdują się na terenie miasta. Arkusze gry miejskiej dostępne są bezpłatnie w Punkcie Informacji Turystycznej na kościerskim rynku.

Czas programu:	2h
Dostępność:	atrakcja całoroczna

Diabelski Kamień w Owśnicach

Kamień jest jednym z największych głazów narzutowych na Kaszubach. Legenda głosi, że dawno temu tym właśnie głazem diabeł chciał zablokować Bramę Wyżynną, żeby pobożni kaszubscy pielgrzymi nie mogli dostać się do Gdańska. Ponieważ diabeł bał się światła, leciał z ogromnym głazem w swoich szponach nocą. Zaskoczyło go jednak pianie koguta, zapowiadające nadchodzący świt. Upuścił kamień z wysoka, wydrążył w nim małą dziurkę i tam się skrył, aby przeczekać do zmierzchu. Rankiem zaskoczeni Kaszubi postanowili, że zamiast stawiać zaplanowaną w tym miejscu kapliczkę, w dziurkę ogromnego głazu wstawią krzyż. Prawdopodobnie we wnętrzu skały diabeł siedzi po dziś dzień.

Czas programu:	0,5h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Zakład Porcelany Stołowej “Lubiana” S. A. w Łubianie

ZSP Lubiana jest producentem porcelany stołowej oferującym wyroby na najwyższym światowym poziomie. Swoją działalność prowadzi nieprzerwanie od 1969 roku. Zakład specjalizuje się w produkcji białej, twardej porcelany wysokich parametrach jakościowych – II wypał w temperaturze 1410°C, a produkuje około 3 mln sztuk wyrobów miesięcznie. Przy budynku biurowym ZPS Lubiana znajduje się salon firmowy, oferujący sprzedaż swoich wyrobów, zarówno tych tradycyjnych z wzorem kaszubskim, jak i nowoczesnych. Istnieje możliwość zwiedzania linii produkcyjnych ZPS Lubiana z przewodnikiem po wcześniejszym umówieniu.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Zabytkowa zabudowa wsi w Juszkach

Juszki to wieś kaszubska położona na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, nad jeziorem Mielistym. Leżąc z dala od głównych tras podróży, zachowała charakterystyczny dla tego regionu Kaszub układ ruralistyczny. Została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa pomorskiego i uzyskała status zabytku architektonicznego. Pierwsze wzmianki o Juszkach datowane są na lata czterdzieste XVII w. i pochodzą z księgi chrztów parafii Świętej Trójcy w Kościerzynie.

Obecnie w Juszkach warto zobaczyć drewnianą zabudowę z XIX i początku XX wieku. Otaczające wieś lasy nadają tej miejscowości charakter ciszy i spokoju, o szczególnych walorach turystycznych. W Juszkach zaczyna się i kończy specjalna ekologiczna ścieżka edukacyjna o długości blisko 5 km, wyposażona w przygotowane miejsca do odpoczynku dla turystów.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Muzeum Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach

Początki Muzeum we Wdzydzach Kiszewskich sięgają 1906 r. Jego twórcy Teodora i Izydor Gulgowscy byli założycielami, pierwszego wówczas na ziemiach polskich, muzeum na wolnym powietrzu. Obecnie już ponad stuletnie Muzeum to 22 ha obszaru położonego nad brzegiem jeziora Gołuń, zabudowanego obiektami regionalnej architektury. Wiernie odtworzone wnętrza wraz z autentycznym wyposażeniem, a także czasowo uruchamiane urządzenia gospodarcze i przemysłowe nadają temu miejscu niezwykły klimat, spotęgowany malowniczym położeniem i walorami otaczającej przyrody.

Czas programu:	2h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Młyn Wodny w Lipuszu

Zabytkowy młyn wodny w Lipuszu powstał na początku XIX w. Położony jest na prawym brzegu rzeki Wdy – kaszubskiej rzeki, którą przebiega znany szlak kajakowy. Jeszcze do niedawna młyn wodny był czynny i zaopatrywał okolicznych mieszkańców w mąkę. Dziś zaprasza do swego odrestaurowanego wnętrza, gdzie można poznać cały proces produkcji mąki.

Lipuski młyn posiada cztery poziomy: piwnicę z wałem napędu dolnego, parter z motowirnikiem, śrutownicą, mieszarką mączną i regulatorem obrotów turbiny, I piętro z wialnią zbożową, łuszczarką oraz wałem napędu górnego oraz II piętro z wałem pędnym i magazynem zbożowym.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Zwiedzanie możliwe po wcześniejszym umówieniu tel. 85 687 45 77

Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego

Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego w Lipuszu na Kaszubach powstało w 2002 roku. Mieści się w kościele poewangelickim z 1865 roku. Do tej pory zgromadzono tam ponad 300 eksponatów. W muzeum znajdują się stare sprzęty domowe oraz sprzęty gospodarskie, takie jak: naczynia kuchenne, magiel, drewniane łóżka, różne rodzaje kierzonek, kopanka, dwie młockarnie konne, kamienie do śrutownika, wóz konny, cepy, uprzęże konne, orczyki, drewniana pompa, cierlica do lnu, drobne narzędzia i wiele innych. Ze sprzętów do prac polowych zgromadzono: koparkę konną, kilka rodzajów bron, pługi. W muzeum zobaczyć można także wóz strażacki z 1913 r., warsztat tkacki z początku XX wieku. Podziwiać tu można również wiele przedmiotów użytkowych, które już na zawsze zniknęły z wiejskich zagród.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Zwiedzanie możliwe po wcześniejszym umówieniu tel. 58 687 45 81/ 58 687 45 77

Miejsca Pamięci w Lipuszu

W pobliżu Nowego Karpna znajduje się miejsce pamięci, gdzie 16 października 1939 r. Niemcy zamordowali 21 mężczyzn z Lipusza i okolicy. W centrum Lipusza znajduje się obelisk z tablicą, krzyż oraz trzy tablice z ponad 500 nazwiskami osób wywiezionych z terenu gminy Lipusz i Skwieraw do obozu niemieckiego w Potulicach. Na skwerze przy młynie wodnym znajduje się Pomnik Wdzięczności – w podziękowaniu Opatrzności Bożej za uratowanie przed zagładą ze strony nazizmu i komunizmu. W pobliżu wsi Gostomko znajduje się grób dwóch lotników brytyjskich zabitych przez Niemców w trakcie ucieczki z obozu jenieckiego.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekty całoroczne

Wdzydzki Park Krajobrazowy

Wdzydzki Park Krajobrazowy położony jest w północno-zachodniej części Borów Tucholskich, na południowo-zachodnim skraju województwa pomorskiego. Powierzchnia WPK wynosi 17,8 tys. ha, w tym lasy i zadrzewienia pokrywają 64% obszaru, grunty orne 10%, a wody powierzchniowe 11%. Niemal cały WPK położony jest w dorzeczu Wdy. Na jego obszarze występują 53 jeziora o powierzchni powyżej 1 ha oraz ok. 100 mniejszych, tzw. oczek. We florze parku stwierdzono ponad 600 roślin naczyniowych, w tym liczne objęte ochroną prawną, m.in storczyki, rosiczka, lobelia wodna, poryblin jeziorny. Faunę obok gatunków pospolitych reprezentują gatunki rzadkie i chronione, zwłaszcza wśród ptaków: tracz długodzioby, tracz nurogęś, puchacz, sowa uszata, orzeł bielik.

Poniżej zostaną zaprezentowane jedne z punktów, które warto zobaczyć we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym.

Czas programu:	5h

Zielona Szkoła w Schodnie

W budynku dawnej szkoły wiejskiej umiejscowiona została ciesząca się wielkim zainteresowaniem przyrodników “Zielona Szkoła”. Placówka zaprasza na spotkanie z przyrodą, kulturą i krajobrazem Kaszub Południowych poprzez udział w terenowych warsztatach na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Oferta edukacyjna Zielonej Szkoły o różnorodnej formie i szerokiej tematyce umożliwia organizację atrakcyjnych zajęć proekologicznych, zarówno dla dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Warsztaty są prowadzone przez profesjonalnych edukatorów-przyrodników, którzy na co dzień zajmują się pracą na rzecz ochrony przyrody.

“Życie lasu wokół remizy” to szlak pieszy prowadzony przy Zielonej Szkole w Schodnie. W trakcie wędrówki ścieżką warto zobaczyć użytek ekologiczny “Żabińskich Błoto”, gdzie znajdziemy kładkę dydaktyczną, ptasią remizę, paśnik, ciekawe tablice dydaktyczne oraz hydrofitową oczyszczalnię ścieków w Schodnie – wysokosprawny system biologicznego oczyszczania ścieków.

Czas programu:	2h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Platformy widokowe nad jeziorem Lipno i Schodno

Wśród leśnej głuszy nad jeziorem Lipno (projektowany rezerwat ornitologiczno-torfowiskowy) znajduje się platforma widokowa, dająca możliwość obserwacji żyjących tam wielu gatunków ptaków. W miejscu tym można zaobserwować takie rośliny, jak owadożerną rosiczkę oraz grążela żółtego. Podczas rowerowej wycieczki warto zobaczyć pomnik przyrody – buk w Głuchym Borze oraz jałowce nad Jeziorem Lipno.

Schodno jest przepływowym jeziorem rynnowym, którego akwenem prowadzi szlak wodny rzeki Wdy. Znajduje się tam również pieszy szlak “Wokół jeziora Schodno”. Ścieżka prowadzi dookoła jezior Schodno i Jezierznia – części planowanego rezerwatu przyrody “Dolina Wdy i Trzebiocha”. Torfowiskowy użytek ekologiczny i pomnik przyrody to tylko niektóre z atrakcji, które spotkamy na ścieżce. Warto zobaczyć rzekę Wdę i jezioro Schodno – siedlisko życia troci jeziorowej i wielu gatunków ptactwa wodnego, platformę widokową nad jeziorem Schodno, z której można prowadzić obserwacje ornitologiczne, użytek ekologiczny Wesków Bagna, wydzielony drzewostan nasienny oraz ptasią remizę.

Czas programu:	2h

Jezioro Rzuno i kąpielisko

Jezioro Rzuno, gdzie zlokalizowane przy brzegu jest kąpielisko, przyciąga latem liczne rzesze amatorów kąpieli oraz sportów wodnych. Gminne kąpielisko znajduje się w centralnej części jeziora, latem obsługiwane jest przez ratowników WOPR. Na przystani przy kąpielisku można wypożyczyć kajaki i rowerki wodne. Obok zlokalizowane jest boisko do piłki plażowej, a największą atrakcją jest najdłuższa w regionie zjeżdżalnia wodna, z której chętnie korzystają dzieci i dorośli. Plaża i dno, które łagodnie opada, są bezpieczne dla użytkowników, czyste i zadbane. Przy jeziorze biegnie ścieżka przyrodnicza oznaczona specjalnymi tablicami edukacyjnymi.

Czas programu:	1h

Muzeum Kolejnictwa – Skansen Parowozownia w Kościerzynie

Jedną z największych atrakcji Kaszub, muzealną perełką miasta Kościerzyny, jest funkcjonujący od 1992 roku skansen „Parowozownia Kościerzyna”. W 2009 roku wszedł on w struktury Muzeum Ziemi Kościerskiej i otrzymał swoją obecną nazwę – Muzeum Kolejnictwa. W tym historycznym miejscu, stanowiącym pierwotnie ważny element wybudowanej w latach 1926-1933 magistrali węglowej łączącej Śląsk z Gdynią, podziwiać można zabytki techniki kolejowej. Zorganizowana na wolnym powietrzu ekspozycja lokomotyw i wagonów daje możliwość bezpośredniego obcowania z fascynującą techniką minionej epoki.

W Muzeum, oprócz wyjątkowych i częstokroć unikatowych eksponatów, takich jak prototypowa lokomotywa SP47-001, czy też wagon kolei linowo-terenowej z Gubałówki, można znaleźć niespotykane już narzędzia, maszyny i elementy starych mechanizmów, które niegdyś służyły transportowi kolejowemu. Nową jakość uzyskała ekspozycja dzięki pracom przeprowadzonym w ramach dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu pt. „Pomorskiej kolei skarbnica – rewitalizacja zabytkowych obiektów Zespołu Parowozowni w Kościerzynie”.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Muzeum Hymnu Narodowego mieści się w XVIII-wiecznym dworku w miejscowości Będomin, nieopodal Kościerzyny, w którym urodził się twórca hymnu narodowego, Józef Wybicki. Jest to Oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku – otwarty został uroczyście 17 lipca 1978 roku. Zbiory muzeum umieszczono na parterze dworku. Ekspozycja prezentuje życie i działalność publiczną J. Wybickiego w ostatnich latach Rzeczpospolitej szlacheckiej, w okresie powstania kościuszkowskiego oraz tworzenia Legionów we Włoszech. W Muzeum można spotkać mieszkańców dworku Wybickich w zrekonstruowanych strojach z epoki.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Farma Strusi Afrykańskich w Garczynie

Najstarsza w Polsce farma strusi afrykańskich położona jest w malowniczym regionie Kaszub. Otoczona jest lasem, który zapewnia jej gościom i mieszkańcom ciszę i spokój. Została założona w lipcu 1993 roku, a jej właściciele rozpoczęli hodowlę od 10 sztuk młodych strusi. Obecnie na farmie znajduje się ok. 300 sztuk strusi w różnym wieku. Turyści odwiedzający farmę mogą skorzystać na miejscu z noclegu, pawilonu handlowo-gastronomicznego, zadaszonego miejsca na ognisko oraz dużego terenu rekreacyjnego. Ponadto na farmie, oprócz serwowanych potraw tradycyjnych warto posmakować także dań ze strusiego mięsa i jaj tych ptaków.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Ruiny krzyżackiego zespołu zamkowego w Zamku Kiszewskim

Pierwsze historyczne wzmianki pochodzące z roku 1269 potwierdzają, iż na ziemi kiszewskiej stał drewniany gród warowny książąt pomorskich. W 1316 roku zamek został oddany zakonowi krzyżackiemu, w zamian za dożywotnią rentę. Niedługo po nabyciu tych ziem, Krzyżacy wznieśli tam silny murowany zamek obronny. Zamek Kiszewski jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem średniowiecza i jednym z nielicznie zachowanych pozostałości po średnich zamkach krzyżackich na Pojezierzu Kaszubskim. Były one wznoszone na miejscach dawnych grodów książęcych, z którymi wiążą się liczne legendy. Obecnie obiekt jest własnością prywatną.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Zwiedzanie możliwe po uzgodnieniu telefonicznym z właścicielami pod numerem 58 687 68 87

Wieża widokowa we Wdzydzach

W miejscowości Wdzydze, na terenie Stanicy Wodnej PTTK stoi wieża widokowa o wysokości 35,6 m. Ta budowla o drewnianej konstrukcji posiada trzy platformy widokowe, usytuowane na wysokości 10, 20 i 30 metrów. Na najwyższej platformie widokowej zainstalowano lunetę, która przybliża obserwatorom zapierający dech w piersiach widok na „Kaszubskie Morze”. Tuż przy obiekcie znajduje się wiata edukacyjna, w której można poznać walory fauny i flory Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Rejs statkiem Stolem II

Stolem II to pierwsza na Kaszubach jednostka o napędzie elektrycznym, w 100% ekologiczna.

Wszystkich, którzy chcą zwiedzić jeziora Wdzydzkie oraz podziwiać piękno przyrody zapraszamy na rejsy statkiem STOLEM II. To niezapomniane przeżycie dla całej rodziny. Czysta woda, piękne lasy oraz wyspy kuszą każdego, aby choć na chwilę opuścić stały ląd. Standardowy rejs trwa około godziny, w trakcie której opływana jest największa wyspa wdzydzkiego akwenu Ostrów Wielki. W przypadku większej ilości chętnych organizowane są dodatkowe rejsy. Organizowane są także rejsy pozaplanowe, dla wycieczek i grup zorganizowanych.

Czas programu:	1h

Kalwaria Wielewska

Kalwaria Wielewska leży na malowniczych, zalesionych stokach Białej Góry nad Jeziorem Wielewskim. To kaszubskie sanktuarium Męki Pańskiej jest jedyną Kalwarią w diecezji Pelplińskiej. Powstała z inicjatywy miejscowego proboszcza – ks. Józefa Szydzika. Inicjator i budowniczy kalwarii chciał, aby była ona upamiętnieniem I wojny światowej i poległych na niej żołnierzy, jak i też stanowiła pociechę dla osieroconych, którzy w czasie wojny utracili swoich najbliższych. Miała podtrzymywać ducha katolickiego i polskiego wśród ludu kaszubskiego.

Zamysł założenia Kalwarii narodził się najprawdopodobniej około roku 1905, choć pierwsze starania o pozwolenie na budowę datowane są dopiero na rok 1915. W skład Kalwarii wchodzą 23 obiekty: 14 kaplic, 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona, pustelnia. Pod względem wielkości i formy kaplice są bardzo zróżnicowane i nawiązują do nurtu architektury modernistycznej. Od 1962 roku Kalwaria Wielewska wpisana jest do rejestru zabytków.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Muzeum Ziemi Zaborskiej w Wielu

Placówka powstała w 1987 r. jako część Gminnego Ośrodka Kultury. Jej głównym bogactwem jest spuścizna po Leonardzie Brzezińskim. Od 1954 r. zaczął on gromadzić zabytki kultury i sztuki ludowej, czego efektem jest zebranie 365 eksponatów, w ogromnej większości pochodzących z Kaszub południowych. Brzeziński stworzył własną szkołę haftu kaszubskiego, wyróżniającego się precyzją wykonania i swoistą kolorystyką. Wyrabiał również różne przedmioty z rogu bydlęcego, w tym bardzo efektowne tabakierki. Najstarsze muzealia pochodzą z końca XVIII w., 144 z XIX w., w tym na pewno 17 z pierwszej jego połowy, a 167 pochodzi z pierwszej połowy XX w.

Czas programu:	0,5h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Regionalna Izba Pamiątek w Karsinie

W miejscowości Karsin przy Zespole Szkół nr 1 mieści się Regionalna Izba Pamiątek, gromadząca ślady przeszłości, świadczące o bogatych tradycjach regionu. Placówka istnieje od 30 lat, a jej inicjatorami byli ówczesny kierownik szkoły Albin Pobłocki i historyk z Uniwersytetu Gdańskiego prof. Józef Borzyszkowski. Obecnie w zbiorach Izby, oprócz monet i banknotów, znajduje się prawie 200 eksponatów oraz ogromna ilość starych zdjęć. Do osobliwości wystawy należą mapka części Karsina z 1890 roku, sekstans – przyrząd służący do określania szerokości geograficznej na podstawie pomiaru wysokości Słońca – a także fragmenty biżuterii kobiecej z XIX w. oraz liczne przedmioty z czasu II wojny światowej.

Czas programu:	0,5h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Wieża widokowa w Przytarni

To 40-metrowa budowla, która posiada dwa tarasy widokowe na wysokościach 27 i 37 metrów. Przy wieży znajduje się również budynek ekologiczny, wiata na terenie rekreacyjnym, ciąg pieszo-jezdny, infrastruktura drogowa oraz parking dla samochodów i autobusów.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Kościół św. Judy w Lizakach

Zabytkowy kościółek z 1755 r. w Lizakach położony w przepięknym otoczeniu kaszubskich lasów. Przy kościele znajduje się zabytkowy, ponad 150-letni krzyż.

Czas programu:	0,5h
Dostępność:	Obiekt całoroczny

Kościerskie Sanktuaria

Kościerzyna to ważne miejsce na mapie europejskich sanktuariów maryjnych. We wnętrzu kościoła Św. Trójcy, w kaplicy Matki Bożej Kościerskiej Królowej Rodzin, znajduje się cudowny obraz przedstawiający wizerunek Maryi trzymającej na ręku małego Jezusa. W kościele pw. Matki Boskiej Anielskiej znajduje się słynąca z łask pieta.

Czas programu:	1h
Dostępność:	Obiekty całoroczne