Oliwskie Zakątki

Park Oliwski

Początki wspaniałego założenia parkowego w Oliwie należy wiązać z cystersami, którzy w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru założyli ogród warzywno-ziołowy. Wielki rozkwit parku nastąpił dzięki Jackowi Rybińskiemu – ostatniemu opatowi oliwskiego zgromadzenia. Sprowadził on do Oliwy wybitnego mistrza sztuki ogrodniczej – Kazimierza Dębińskiego.

Dębiński zaprojektował m.in. powszechnie znany ogród Izabelli Czartoryskiej-Lubomirskiej w Wilanowie, a źródeł inspiracji szukał w twórczości francuskiego mistrza architektury ogrodowej – Andre La Notre. Ogrodnik doskonale wywiązał się z postawionego przed nim zadania, o czym przekonuje dzisiaj spacer pięknymi alejkami francuskiej części ogrodu.

Park Oliwski urzeka piękną, ujętą w mniej lub bardziej regularne kształty przyrodą. Obejrzeć tu można rzadko spotykane, cenne gatunki drzew i roślin jak np.: tulipanowiec (w okresie kwitnienia kwiaty tego drzewa wyglądają jak prawdziwe tulipany), jodła kalifornijska, daglezja, jałowiec chiński, brzoza brodawkowata, rododendron, azalia, miłorząb japoński, kasztan jadalny, chmielograb oraz jarzębina szwedzka. Bogatą szatę roślinną upiększają ponadto swoją obecnością duże stada dzikich kaczek, łabędzie, a także wszędobylskie wiewiórki.

Obok wspaniałej przyrody ogród oliwski oferuje turystom również inne atrakcje. Wspomnieć tu warto o Pałacu Opatów, będącym cennym zabytkiem budownictwa XVIII w. oraz pracach artystycznych, reprezentujących głównie Wystawę Współczesnej Rzeźby Gdańskiej. Pałac Opacki stanowi znakomite tło dla budzącej wielki podziw francuskiej części ogrodu. Budynek wzniesiono w XVIII stuleciu z inicjatywy opata Jacka Rybińskiego. Ciekawa architektonicznie rezydencja z trudem przetrwała XIX w., po to tylko, aby spłonąć pod koniec II wojny światowej. Odbudowany na początku lat 60. XX w. pałac stanowi obecnie siedzibę Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Spacerując uroczymi alejkami parku, należy także zwrócić uwagę na licznie zgromadzone rzeźby. Zapomnianą już dziś nieco Wystawę Współczesnej Rzeźby Gdańskiej otwarto wiosną 1976 r., a składają się na nią m.in. prace Zdzisława Kosedy (“Ławica”), Janiny Stefanowicz-Schmidt (“Niobe”), Zygmunta Kępskiego (“Macierzyństwo”) oraz Adama Smolany (“Żagle”). Zupełnie niezależnie ustawiono tu pomniki autorstwa znanego rzeźbiarza gdańskiego (również ojca jednego z muzyków sopockiej grupy KOMBI) Alfonsa Łosowskiego, wyobrażające Świętopełka Wielkiego oraz Mszczuja II – niezwykle zasłużonych dla Oliwy i Gdańska książąt pomorskich.

W 1955 r. w ogrodzie ustawiono w setną rocznicę śmierci popiersie Adama Mickiewicza. Imieniem poety nazwano także całe założenie parkowe. Warto jeszcze zwrócić uwagę na tzw. groty szeptów (inaczej “Uszy Dionizosa”), które jako pozostałość barokowego wyposażenia ogrodu z XVIII w. zaskakują niezwykłą akustyką, dzięki której osoby znajdujące się w dwóch przeciwległych grotach mogą prowadzić rozmowę szeptem.

Czas programu:	2h
Dostępność:	całoroczny

Muzeum Narodowe – Oddział Etnografii

W Oddziale Etnografii można zobaczyć kilka unikatowych zbiorów o znaczeniu ponadregionalnym. Są to: kolekcja przedmiotów związanych z kulturą osadników zamieszkujących Żuławy do 1945 r., kolekcja pozaeuropejska, kolekcja przedmiotów, fotografii i archiwaliów przywiezionych przez ludność przesiedloną z dawnych Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej oraz kolekcja zabytków etnograficznych z regionów sąsiadujących z Pomorzem Gdańskim.

Do najcenniejszych spośród 10 tys. obiektów zgromadzonych w Oddziale Etnografii należy kolekcja mebli ludowych oraz sztuki i rzemiosła, głównie z Pomorza Gdańskiego: Kaszub, Kociewia, Żuław, Powiśla i Borów Tucholskich. Zbiory pochodzą przeważnie z XVIII, XIX i XX stulecia, choć zdarzają się zarówno przedmioty starsze, w tym XVI-wieczne, jak i współczesne.

Czas programu:	1h
Dostępność:	całoroczny

Muzeum Narodowe – Oddział Sztuki Nowoczesnej

Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku mieści się w Pałacu Opatów, leżącym na terenie Parku Oliwskiego. Wizytówką zbiorów sztuki nowoczesnej jest Galeria Stała Polskiej Sztuki Nowoczesnej, należąca do kilku stałych ekspozycji tego typu w kraju. Są tu pokazywane prace takich artystów jak m.in. Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Artur Nach-Samborski, Antoni Suchanek, Marian Mokwa, Piotr Uklański, czy Lech Majewski. Działa tu także Pracownia Grafiki i Tkaniny Artystycznej, Pracownia Malarstwa i Rysunku, Pracownia Rzeźby i Ceramiki Współczesnej oraz Dział Teatralny.

Czas programu:	1h
Dostępność:	całoroczny

Archikatedra Oliwska

Spacer wśród wyniosłych starych drzew i rzadko spotykanych cennych gatunków roślin prowadzi ku Katedrze Oliwskiej o charakterystycznych dwóch smukłych wieżach. Wzniesiona jako świątynia cysterska w XIII w. gotycka trzynawowa bazylika, zbudowana na rzucie łacińskiego krzyża, mierzy 107 m i jest najdłuższym kościołem w Polsce. W pięknych wnętrzach kryje wiele skarbów sztuki: liczne ołtarze, rokokową kazalnicę, wspaniałe stalle, barokowe portrety licznych dobroczyńców klasztoru cystersów. W centralnej części monumentalnego prezbiterium wznosi się barokowy ołtarz główny. Jego „sfera ziemska” to czarne kolumny ustawione w półkolu. „Sfera niebiańska” to wizja nieba: stiukowe chmury i główki aniołków.

Czas programu:	1h

Wzgórze Pachołek

Nazywane również Górą Pachołek – jest morenowym wzniesieniem (100,8 m n.p.m.) na obszarze gdańskiej dzielnicy Oliwa. Jest to jedna z dwóch największych wysokości względnych na terenie całego miasta. Na szczycie wzgórza znajduje się 15 metrowa wieża widokowa, z której rozlega się panorama Gdańska – stylowe rezydencje Starej Oliwy, gdańskie dzielnice i Zatoka Gdańska. Położony w kompleksie Lasów Oliwskich, na skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i na turystycznym szlaku Kartuskim.

Lokalizacja: Gdańsk Oliwa, na zachód od Parku Oliwskiego, u zbiegu ulic Opackiej i Spacerowej. Dojazd z Dworca PKP Gdańsk Główny: kolejką SKM – (w kierunku Wejherowa) do stacji Gdańsk Oliwa; dalej spod pętli tramwajowej w Oliwie – autobusem linii 171 lub pieszo. Samochodem: kierunek – Oliwa.

Czas programu:	2h
Dostępność:	całoroczny