Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo w górach
Polskie góry to wręcz wymarzony cel wycieczek o każdej porze roku. A mamy je tak piękne, że zawsze warto do nich wracać!
Tutaj każdy znajdzie coś dla siebie, ale szczególnie młodzież jest zafascynowana różnymi aktywnościami w górach. Ważne, aby były one realizowane bezpiecznie, a wspomnienie z górskiej wyprawy będzie nie tylko niezapomnianym, ale przede wszystkim miłym przeżyciem.
Unikatowa atrakcyjność polskich gór wynika z możliwości ich podziwiania o każdej porze roku – zimą szusowanie po ośnieżonych stokach narciarskich z doskonale przygotowaną infrastrukturą i ośrodkami sportów zimowych, jesienne spacery najpiękniejszymi na świecie połoninami, wiosenne wędrówki licznymi szlakami górskimi oraz kąpiele słoneczne latem na cudownie oświetlonych promieniami słońca zboczach i szczytach. Tego wszystkiego można doświadczyć w polskich górach.
Tatry, Pieniny, Beskidy, Bieszczady w Karpatach, Karkonosze i Góry Stołowe w Sudetach oraz Góry Świętokrzyskie – kto nie zna tych łańcuchów i pasm górskich? Przygoda w górach najlepiej smakuje na wspólnej wycieczce czy wyprawie w gronie rówieśników, oczywiście w obecności doświadczonego opiekuna, który będzie pełnił szczególną rolę w zakresie bezpieczeństwa.
Sezon letni w górach pozwala na wiele aktywności: piesze wędrówki i nordic walking, bieganie, geocaching, bushcraft i survival, kolarstwo górskie, wspinaczka skałkowa, kajakarstwo górskie i rafting czy jazda konna. Z kolei w sezonie zimowym możemy realizować w górach nasze pasje sportowe: narciarstwo zjazdowe, snowboard, narciarstwo biegowe i śladowe, wędrówki piesze czy skitouring.
Góry najbardziej kojarzą się z przyrodą, dlatego w Polsce mamy aż 9 parków narodowych w górskich obszarach: Tatrzański Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Babiogórski Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy – w województwie małopolskim, Bieszczadzki Park Narodowy i Magurski Park Narodowy – w województwie podkarpackim, Karkonoski Park Narodowy i Park Narodowy Gór Stołowych – w województwie dolnośląskim oraz Świętokrzyski Park Narodowy – w województwie świętokrzyskim. Obserwowanie fauny i flory górskiej może być również bardzo ciekawym wyzwaniem – również dla tych najmłodszych turystów.
Oczywiście obszary górskie to nie tylko natura. Warto zwiedzać wiele zabytków, znajdujących się w różnych zakątkach i miejscowościach górskich, np. drewniane kościoły i cerkwie na Szlaku Architektury Drewnianej. Góry to także znane kurorty i uzdrowiska, oferujące przybywającym gościom wiele atrakcji, w tym kompleksy termalne z gorącą wodą pozyskiwaną ze źródeł termalnych.
Natomiast zawsze warto pamiętać o bezpieczeństwie! Do każdej aktywności w górach należy się odpowiednio przygotować, aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji. Za bezpieczeństwo uczestników wycieczki odpowiada opiekun, który musi zwracać uwagę na wiele aspektów pobytu w górach.
Już przed wyprawą, opiekun powinien zadbać, aby każdy uczestnik wyposażył się w odpowiedni ekwipunek, tj. w wysokiej jakości buty trekkingowe, ciepłe ubranie (najlepiej odzież termoaktywną), latarkę, a także krem z filtrem, ponieważ ekspozycja na promieniowanie UV w górach jest znacznie większa. Trzeba też zabrać odpowiedni zapas wody (warto rozważyć kupno rozpuszczalnych elektrolitów, które pozwalają lepiej się nawadniać) oraz dobrze wyposażoną apteczkę na wszelką ewentualność.
Na opiekunie wycieczki spoczywa też dokładne zapoznanie się trasą – warto upewnić się, czy zaplanowane szlaki nie wymagają użycia specjalistycznego sprzętu i czy odpowiadają umiejętnościom i doświadczeniu wszystkich uczestników danej grupy. Należy także pamiętać o pozostawieniu sobie kilku godzin zapasu, żeby w razie nieprzewidzianych okoliczności nie trzeba było wracać po zapadnięciu zmierzchu.
Przed wyjściem na szlak koniecznie opiekun musi poinformować obsługę schroniska czy innego obiektu, z którego wyrusza ekipa. Im więcej osób będzie wiedziało, jaki jest cel wędrówki i kiedy planowany jest powrót, tym szybciej ratownicy dotrą na miejsce w razie wypadku.
Warto też wcześniej zadbać o kondycję. Wędrówka w górach, szczególnie na bardziej wymagających szlakach, może być wycieńczająca. Tydzień treningu (np. biegania lub długich spacerów) przed wyjazdem pozwoli zminimalizować ryzyko kontuzji.
Na miejscu, na bieżąco opiekun powinien sprawdzić aktualną prognozę pogody. Nieprzyjazne warunki atmosferyczne są przyczyną wielu wypadków.
Poruszając się w górach należy:
-
korzystać tylko i wyłącznie z oznakowanych tras turystycznych, rowerowych lub narciarskich; -
cały czas orientować się w terenie – stronach świata, kierunkach w których biegnie szlak turystyczny na całym odcinku, jakimi formacjami terenowymi prowadzi się szlak – grzbiet, polana, hala, partie leśne itp.; -
śledzić aktualny czas marszu od momentu wyjścia, co pozwoli podjąć decyzję o tym, czy zawrócić, skrócić trasę, czy też kontynuować wędrówkę, gdyż bliżej jest do punktu końcowego wędrówki; -
kontrolować stan pogody na trasie – w przypadku jej pogorszenia, udać się do najbliższego miejsca schronienia, a drogi odwrotu wybierać jedynie znakowanymi szlakami turystycznymi, inaczej mogą stać się pułapką; -
okresie zalegania śniegu w górach wystrzegać się stromych stoków i nie wchodzić do niebezpiecznych żlebów, którymi mogą zejść lawiny śnieżne. -
W przypadku zagubienia szlaku należy starać się ustalić:
-
kierunek, z którego się przyszło, -
w którym miejscu i w jakim czasie został minięty ostatni znak turystyczny na szlaku,
-
na jakiej formacji górskiej się znajdujemy,
-
kierunek, w którym winien prowadzić szlak i potwierdzić przypuszczenia za pomocą dobrze zorientowanej osoby przy pomocy kompasu lub mapy.
-
- Jeśli zastosujemy się do wszystkich tych wytycznych i zasad bezpieczeństwa, to nasz pobyt w górach stanie się wspaniałym doświadczeniem i odpoczynkiem od codziennych trosk
Aplikacje
Szlakiem GOPR
Akademia GOPR
Bezpieczeństwo w lesie
Co warto zabrać na spacer do lasu?
Zanim wybierzemy się na spacer do lasu warto wcześniej przejrzeć mapę terenu, który mamy zamiar poznać bliżej. Można też sięgnąć do folderu, który jest dostępny w najbliższym nadleśnictwie lub zajrzeć na stronę internetową nadleśnictwa. W ten sposób bliżej poznamy potencjalne niebezpieczeństwa. Dowiemy się jakie zwierzęta mają tam ostoje, gdzie są bagna i źródliska, a także ocenimy wielkość kompleksu leśnego. Na terenach leśnych często też znajdują się bazy wojskowe, strzelnice i poligony.
Warto zaplanować wcześniej trasę wycieczki i zapamiętać nazwy miejscowości początkowych i końcowych. Jeśli nie lubimy nowinek technicznych, np. nawigacje GPS, zabierzmy ze sobą mapę. Mapy często są też dostępne w postaci tablic przed leśniczówkami czy na leśnych parkingach. Jeśli nie mamy ze sobą papierowej wersji mapy okolicy, to warto sfotografować taką tablicę w trakcie wycieczki. Ułatwi to nam orientację i zabezpieczy przed zbędnym kluczeniem po leśnych drogach lub nawet zabłądzeniem. Na dłuższą wyprawę może też przydać się kompas.
Na leśne wędrówki przyda się z pewnością telefon komórkowy (najlepiej z wyciszonymi dźwiękami). Warto zadbać, aby w telefonie mieć zapisany numer miejscowego leśniczego lub nawet kilku leśników. Znajdziemy je w folderze nadleśnictwa, czasem na tablicy informacyjnej lub na stronie internetowej nadleśnictwa.
Nie można zapomnieć o odpowiednim ubiorze. Wchodząc do lasu najlepiej ubrać solidne, wysokie buty. Gdy trafimy na okres wylęgu meszek i komarów lepiej założyć strój, który pozwoli jak najbardziej zakryć ciało. Z pewnością przyda się też preparat chroniący nas przed ukąszeniami owadów.
Zgubiłem się w lesie, nie mam telefonu. Jak próbować odnaleźć drogę?
Przede wszystkim nie wpadaj w panikę. Usiądź chwilę, zbierz myśli i przypomnij sobie opis terenu w którym jesteś. Warto wytężyć słuch, bo czasem słychać z daleka szum głównej drogi, pociąg lub odgłosy miasta. Dokładnie zapamiętaj miejsce gdzie aktualnie jesteś i spróbuj ustalić kierunki świata. Pomogą w tym wiadomości z geografii i astronomii. Popatrz na stare drzewa, które są zwykle omszone od północnej strony. Spójrz na położenie słońca i zegarek, wiadomo już będzie gdzie jest południe lub zachód, bo najczęściej gubimy się w godzinach popołudniowych.
Przed wyjściem do lasu dobrze jest zaopatrzyć się w mapę leśną, którą wcale nie tak trudno zdobyć. Kolorami są tam oznaczone gatunki drzew, można odczytać wiek drzewostanu, a przede wszystkim numer oddziału leśnego. Łatwo ustalić w terenie w jakim oddziale jesteśmy, bo w południowo-zachodnim narożniku każdego oddziału znajdziemy słupek oddziałowy, gdzie na białym tle czarną farbą wypisane są numery okolicznych oddziałów. Gdy nie masz mapy ani kompasu, słupek pozwoli z łatwością ustalić kierunek północny. Gdy na słupku są numery czterech oddziałów to narożnik pomiędzy dwoma najniższymi numerami wskazuje północ. Znajdziesz wtedy drogę do domu bez problemu.
Natrafiłem na zakaz wstępu do lasu. Dlaczego?
Nie każdy fragment lasu jest dostępny dla turystów. Z zapisów ustawy o lasach wynika, że stale nie wolno wchodzić na obszary zagrożone erozją, (najczęściej są to niebezpieczne dla ludzi osuwiska), na wszystkie uprawy leśne do 4 metrów wysokości, do ostoi zwierząt, na leśne powierzchnie doświadczalne i do drzewostanów nasiennych. Takie zakazane miejsca są oznaczone tablicami ostrzegawczymi.
Podobnie oznakowane są, ale tylko czasowo, miejsca, gdzie aktualnie trwają prace leśne. Nie należy zbliżać się tam do pracujących maszyn leśnych, samochodów z drewnem w trakcie załadunku oraz do pracujących drwali i zrywkarzy. Prace leśne są szczególnie niebezpieczne dla ludzi i zawsze należy zachować od nich odległość minimum dwóch wysokości otaczających nas drzew.
Zakaz wstępu może pojawić się także okresowo, wprowadzony przez nadleśniczego w związku z ogromnym zagrożeniem pożarowym, klęskami żywiołowymi (np. wiatrołomy czy okiść) oraz wykonywanymi zabiegami chemicznymi. Takie zakazy są ustanowione w trosce o życie i zdrowie ludzi odwiedzających las i należy ich bezwzględnie przestrzegać.
Czy coś mi grozi za nieprzestrzeganie zakazu wstępu do lasu?
Nieprzestrzeganie zakazu wstępu do lasu jest wykroczeniem, które – oprócz świadomego narażenia własnego życia i zdrowia – może być także ukarane mandatem wysokości od 20 do 500 zł.
Zakazy ustanowione ustawowo zabezpieczają trwałość lasu i jego mieszkańców, ale te czasowe służą bezpieczeństwu ludzi odwiedzających las. Prace leśne, zabiegi chemiczne czy usuwanie skutków klęsk żywiołowych to czynności bardzo niebezpieczne i złamanie zakazu wstępu na takie obszary może nieść za sobą poważne zagrożenia życia i zdrowia.
Czy spacerując po lesie mogę trafić pod lufy polujących myśliwych? Czy miejsca polowań są oznakowane?
W trakcie leśnych spacerów możemy napotkać polujących myśliwych. Jeśli jest to polowanie zbiorowe to warto wykazać się zrozumieniem oraz taktem i wybrać inną trasę spaceru, zachowując bezpieczny dystans. Można zaczekać na zakończenie pędzenia i wtedy kontynuować spacer. Las służy rekreacji i wypoczynku, spełnia wiele rozmaitych funkcji społecznych, ale jest także jednocześnie obwodem łowieckim, gdzie mogą trwać polowania. Nie można żądać od myśliwych zaprzestania polowania, ale także myśliwi muszą tolerować i przewidzieć obecność ludzi w lesie.
Nie ma przepisów regulujących kwestie oznakowania miejsca polowań i wprowadzania zakazów wstępu do lasu w trakcie polowania. Regulamin polowań rygorystycznie określa zasady oddawania strzałów, polowania i w pełni zabezpiecza bezpieczeństwo ludzi. Myśliwi są dobrze wyszkoleni, świetnie znają teren i to zwykle oni dostosowują się do ruchu turystycznego w lesie.
Gdzie mogę znaleźć leśnika?
Leśnika terenowego najłatwiej znaleźć w kancelarii (biurze) leśnictwa. Każdy leśniczy na tablicy informacyjnej przed leśniczówką oraz na drzwiach kancelarii podaje informację kiedy przyjmuje interesantów. Zwykle są to godziny przedpołudniowe. Najlepiej umówić się wcześniej telefonicznie na spotkanie. Warto pamiętać, że leśniczy, pomimo tego, że pełni służbę dbając o las i chroniąc go przed zagrożeniami, ma wiele spraw zawodowych oraz prywatnych. Nie pracuje całą dobę ale w wyznaczonych przez nadleśniczego godzinach. Trzeba dostosować się do jego rozkładu czasu, bo leśniczy ma wiele zadań terenowych i opiekuje się rozległym obszarem leśnictwa.
Z innymi leśnikami-pracownikami nadleśnictwa łatwo skontaktować się w godzinach pracy biura (najczęściej w godz. 7-15). Tam uzyskamy pełne informacje i dane kontaktowe pracowników terenowych.
Informacje można także uzyskać w Biuletynie Informacji Publicznej, który znajduje się na stronie internetowej każdego nadleśnictwa.
Czym się różni strażnik leśny od leśnika?
Strażnik leśny także jest leśnikiem-pracownikiem nadleśnictwa, ale ma szczególne zadania do wykonania. Straż Leśna to specjalna komórka, powoływana w każdym nadleśnictwie do zwalczania szkodnictwa leśnego. Lasy są naszym największym bogactwem narodowym, ale zagraża im ogromna liczba zjawisk szkodliwych. Sprawcą większości z nich jest człowiek. Strażnicy leśni chronią las i mienie nadleśnictwa przed kradzieżami i zniszczeniami. Prowadzą działalność prewencyjną i ścigają sprawców kradzieży drewna, kłusownictwa oraz licznych przypadków bezprawnego korzystania z lasu.
W każdym nadleśnictwie jest tylko 2-3 etatowych strażników leśnych, stąd uprawnienia strażnika mają także inni pracownicy Służby Leśnej. Zapobieganie szkodom oraz zwalczanie przypadków szkodnictwa to także jedno z głównych zadań leśniczego i podleśniczego każdego leśnictwa w kraju.
Źródło:
https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/faq/bezpieczenstwo, 23.05.2023
