Bezpieczeństwo w górach

Polskie góry to wręcz wymarzony cel wycieczek o każdej porze roku. A mamy je tak piękne, że zawsze warto do nich wracać!

Tutaj każdy znajdzie coś dla siebie, ale szczególnie młodzież jest zafascynowana różnymi aktywnościami w górach. Ważne, aby były one realizowane bezpiecznie, a wspomnienie z górskiej wyprawy będzie nie tylko niezapomnianym, ale przede wszystkim miłym przeżyciem.

Unikatowa atrakcyjność polskich gór wynika z możliwości ich podziwiania o każdej porze roku – zimą szusowanie po ośnieżonych stokach narciarskich z doskonale przygotowaną infrastrukturą i ośrodkami sportów zimowych, jesienne spacery najpiękniejszymi na świecie połoninami, wiosenne wędrówki licznymi szlakami górskimi oraz kąpiele słoneczne latem na cudownie oświetlonych promieniami słońca zboczach i szczytach. Tego wszystkiego można doświadczyć w polskich górach.

Tatry, Pieniny, Beskidy, Bieszczady w Karpatach, Karkonosze i Góry Stołowe w Sudetach oraz Góry Świętokrzyskie – kto nie zna tych łańcuchów i pasm górskich? Przygoda w górach najlepiej smakuje na wspólnej wycieczce czy wyprawie w gronie rówieśników, oczywiście w obecności doświadczonego opiekuna, który będzie pełnił szczególną rolę w zakresie bezpieczeństwa.

Sezon letni w górach pozwala na wiele aktywności: piesze wędrówki i nordic walking, bieganie, geocaching, bushcraft i survival, kolarstwo górskie, wspinaczka skałkowa, kajakarstwo górskie i rafting czy jazda konna. Z kolei w sezonie zimowym możemy realizować w górach nasze pasje sportowe: narciarstwo zjazdowe, snowboard, narciarstwo biegowe i śladowe, wędrówki piesze czy skitouring.

Góry najbardziej kojarzą się z przyrodą, dlatego w Polsce mamy aż 9 parków narodowych w górskich obszarach: Tatrzański Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Babiogórski Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy – w województwie małopolskim, Bieszczadzki Park Narodowy i Magurski Park Narodowy – w województwie podkarpackim, Karkonoski Park Narodowy i Park Narodowy Gór Stołowych – w województwie dolnośląskim oraz Świętokrzyski Park Narodowy – w województwie świętokrzyskim. Obserwowanie fauny i flory górskiej może być również bardzo ciekawym wyzwaniem – również dla tych najmłodszych turystów.

Oczywiście obszary górskie to nie tylko natura. Warto zwiedzać wiele zabytków, znajdujących się w różnych zakątkach i miejscowościach górskich, np. drewniane kościoły i cerkwie na Szlaku Architektury Drewnianej. Góry to także znane kurorty i uzdrowiska, oferujące przybywającym gościom wiele atrakcji, w tym kompleksy termalne z gorącą wodą pozyskiwaną ze źródeł termalnych.

Natomiast zawsze warto pamiętać o bezpieczeństwie! Do każdej aktywności w górach należy się odpowiednio przygotować, aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji. Za bezpieczeństwo uczestników wycieczki odpowiada opiekun, który musi zwracać uwagę na wiele aspektów pobytu w górach.
Już przed wyprawą, opiekun powinien zadbać, aby każdy uczestnik wyposażył się w odpowiedni ekwipunek, tj. w wysokiej jakości buty trekkingowe, ciepłe ubranie (najlepiej odzież termoaktywną), latarkę, a także krem z filtrem, ponieważ ekspozycja na promieniowanie UV w górach jest znacznie większa. Trzeba też zabrać odpowiedni zapas wody (warto rozważyć kupno rozpuszczalnych elektrolitów, które pozwalają lepiej się nawadniać) oraz dobrze wyposażoną apteczkę na wszelką ewentualność.

Na opiekunie wycieczki spoczywa też dokładne zapoznanie się trasą – warto upewnić się, czy zaplanowane szlaki nie wymagają użycia specjalistycznego sprzętu i czy odpowiadają umiejętnościom i doświadczeniu wszystkich uczestników danej grupy. Należy także pamiętać o pozostawieniu sobie kilku godzin zapasu, żeby w razie nieprzewidzianych okoliczności nie trzeba było wracać po zapadnięciu zmierzchu.
Przed wyjściem na szlak koniecznie opiekun musi poinformować obsługę schroniska czy innego obiektu, z którego wyrusza ekipa. Im więcej osób będzie wiedziało, jaki jest cel wędrówki i kiedy planowany jest powrót, tym szybciej ratownicy dotrą na miejsce w razie wypadku.
Warto też wcześniej zadbać o kondycję. Wędrówka w górach, szczególnie na bardziej wymagających szlakach, może być wycieńczająca. Tydzień treningu (np. biegania lub długich spacerów) przed wyjazdem pozwoli zminimalizować ryzyko kontuzji.

Na miejscu, na bieżąco opiekun powinien sprawdzić aktualną prognozę pogody. Nieprzyjazne warunki atmosferyczne są przyczyną wielu wypadków.

Poruszając się w górach należy:

korzystać tylko i wyłącznie z oznakowanych tras turystycznych, rowerowych lub narciarskich;
cały czas orientować się w terenie – stronach świata, kierunkach w których biegnie szlak turystyczny na całym odcinku, jakimi formacjami terenowymi prowadzi się szlak – grzbiet, polana, hala, partie leśne itp.;
śledzić aktualny czas marszu od momentu wyjścia, co pozwoli podjąć decyzję o tym, czy zawrócić, skrócić trasę, czy też kontynuować wędrówkę, gdyż bliżej jest do punktu końcowego wędrówki;
kontrolować stan pogody na trasie – w przypadku jej pogorszenia, udać się do najbliższego miejsca schronienia, a drogi odwrotu wybierać jedynie znakowanymi szlakami turystycznymi, inaczej mogą stać się pułapką;
okresie zalegania śniegu w górach wystrzegać się stromych stoków i nie wchodzić do niebezpiecznych żlebów, którymi mogą zejść lawiny śnieżne.
W przypadku zagubienia szlaku należy starać się ustalić:
- kierunek, z którego się przyszło,
- w którym miejscu i w jakim czasie został minięty ostatni znak turystyczny na szlaku,
- na jakiej formacji górskiej się znajdujemy,
- kierunek, w którym winien prowadzić szlak i potwierdzić przypuszczenia za pomocą dobrze zorientowanej osoby przy pomocy kompasu lub mapy.
Jeśli zastosujemy się do wszystkich tych wytycznych i zasad bezpieczeństwa, to nasz pobyt w górach stanie się wspaniałym doświadczeniem i odpoczynkiem od codziennych trosk