Zwierzęta Świata – ZOO SAFARI BORYSEW

ZOO SAFARI BORYSEW, położone 40 km od Łodzi, to unikalne miejsce na mapie Polski i Europy, słynne przede wszystkim dzięki białym lwom i białym tygrysom bengalskim. Żyje tu aż 15% światowej populacji tych niezwykle rzadkich dzikich kotów. W Borysewie znalazły one tak doskonałe warunki, że wydały na świat potomstwo! O narodzinach białych lwiątek i białych tygrysków pisali dziennikarze takich gazet, jak The Guardian, The Washington Post oraz The New York Times. W malowniczej dolinie rzeki Ner, na przestronnych wybiegach obejmujących obecnie 26 ha powierzchni, mieszka blisko 600 osobników 90 gatunków dzikich zwierząt. ZOO SAFARI BORYSEW może pochwalić się największą w Europie kolekcją dużych gadów: krokodyli nilowych i aligatorów amerykańskich. Na Odwiedzających czeka tu również Mini ZOO, KINO 7D, największy europejski Kompleks Namiotów Sferycznych z salą zabaw – Figlarnią oraz nowoczesnymi salami edukacyjnymi, w których prowadzimy zajęcia na podstawie własnego programu edukacyjnego. Po całym terenie Ogrodu Zoologicznego kursują ZOO-Kolejki.”

 

Zwierzęta Świata

Jak wygląda biały Tygrys Bengalski?, Ile kilogramów roślin dziennie je Żyrafa?, Ile lat żyje Krokodyl Nilowy?…

W materiale poniżej  poznacie zwierzęta z różnych zakątków świata , które swój dom znalazły w ZOO Safari Borysew. I tak dowiecie się ciekawych informacji o  zwierzętach z Afryki, Ameryki Północnej oraz Południowej, Australii, Azji a także z Europy.Dowiecie się jak wyglądają , czym się żywią oraz poznacie ich zwyczaje…

Afryka

Żyrafa Siatkowana

(Giraffa camelopardalis reticulata)

Łacińska nazwa pochodzi z dawnego poglądu, że jest to potomek wielbłąda i lamparta.

 

Występowanie:
Północna Kenia

 

Wygląd:
Wyróżniającą cechą wśród innych podgatunków jest piękne umaszczenie. Ma ono postać siatki – cienkie linie jasnego koloru odgraniczają duże pola kasztanowego brązu. Żyrafy to najwyższe z obecnie żyjących zwierząt, siatkowane osiągają  wysokość około 5m dla samca oraz 4m dla samicy. Noworodki mierzą około 1.7m.Waga dorosłego samca wynosi około 1000 kg, natomiast jego partnerki- średnio 700 kg,  nowonarodzone ciele 55 kg.

 

Środowisko naturalne:
Sawanny

 

Pożywienie:
Żyrafa w naturze zjada średnio 34 kg dziennie roślin,na które składa się 100 gatunków. W skład menu wchodzą: liście, małe gałązki, kwiaty oraz owoce.

 

Zachowanie:
Spokrewnione są z bydłem rogatym (przeżuwacze), ale najbliższy kuzyn to okapi. Żyrafa jak wielbłąd porusza się inochodem. Żyje 20-30 lat,ciąża trwa 14-15 miesięcy. W naturze to piękne zwierzę kopnięciem potrafi zabić dorosłego lwa,dzięki czemu jest bardzo trudnym celem do zdobycia. Przyjazna jednak bardzo płochliwa,na obszarach sawanny widzi na 3 kilometry

 

Ciekawostki:
Żyrafy mają 7 kręgów szyjnych jak każdy inny ssak.

Serce żyrafy waży aż 11 kg i pompuje 4 l krwi na minutę, która ażeby trafić do mózgu musi pokonać 2,5 metra wzdłuż szyi.

 

 

Żuraw Koroniasty

(Balearica regulorum)– koronnik szary

 

Występowanie:
Afryka, na południe od Sahary. Zwykle spotykany na suchych sawannach, w okresie lęgowym przemieszcza się w bardziej wilgotne miejsca – mokradła, wybrzeża rzek, otwarte lasy aluwialne, płytko zalane obszary trawiaste, tereny bagniste.

 

Morfologia:
Jest to ptak z rodziny żurawi. Dorasta do 100 cm wysokości, rozpiętość skrzydeł do 2 metrów, waga ok. 3,5 kg. Brak dymorfizmu płciowego. Upierzenie w głównej mierze szaro-perłowe, czoło czarne, skrzydła wielokolorowe – od tułowia białe, przechodzące przez złotawy do brązowego na końcach, sterówki czarne. Na głowie posiada charakterystyczną, złotawą „koronę” z piór. Policzki są białe, nieopierzone, a na podgardlu występuje czerwony fałd skórny.

 

Tryb życia i zachowanie:
Żurawie koroniaste są monogamiczne, tworzą pary na całe życie. Nawet poza okresem lęgowym dbają o siebie, czyszcząc sobie nawzajem pióra. Komunikują się za pomocą miękkich, trąbiących dźwięków. Spotyka się je często podążające za bydłem, które wypłasza owady z traw. Koronniki szare chętnie przesiadują na drzewach, co jest nietypowe dla żurawi – umożliwia im to długi, tylny palec.

 

Pokarm:
Wszystkożerne. Zjadają nasiona, pędy roślin, owady, drobne bezkręgowce, jaszczurki, żaby. Często podkradają również kukurydzę z upraw, wydziobując ją wprost z kolby.
Rozmnażanie: We wschodniej Afryce gniazdują cały rok, zaś w suchszej, południowej części Afryki nasilenie lęgów zwiększa się w porze deszczowej. Gniazdo utworzone jest z  roślin, w głównej mierze traw i umiejscowione w wysokiej roślinności lub sporadycznie na drzewach. Samica składa zazwyczaj od 2 do 5 jaj, wysiadywanie ich natomiast jest zadaniem obojga rodziców. Po 28-30 dniach wykluwają się jasnopłowe pisklęta, które już w drugim dniu życia opuszczają gniazdo i podążają za rodzicami. W pełni opierzone są dopiero po 56–100 dniach, a szatę dorosłą uzyskują po ukończeniu roku. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3 lat.

 

Długość życia:
do 25 lat

 

Ochrona:
Koronnik szary jest zagrożony wyginięciem – posiada status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

Ciekawostki:
Ptak ten jest symbolem Ugandy – jego wizerunek znajduje się na fladze i w godle tego kraju.

 

 

Żółw Pustynny

(Geochelone sulcata)

 

Występowanie:
Południowe obrzeża Sahary (Afryka środkowa). Gatunek przystosowany do ekstremalnych warunków naturalnych (bardzo gorące dni, chłodne noce oraz ekstremalnie suche powietrze).

 

Morfologia:
Jego pancerz grzbietowy (karapaks) jest silnie wysklepiony, szaro-beżowy, u młodych osobników każda tarczka dodatkowo posiada ciemniejszą obwódkę. Populacje występujące w zachodnich rejonach są bardziej pomarańczowe. Samce osiągają do 80 cm długości i 100 kg wagi, samice są mniejsze (do 60 cm i 60 kg). Duża głowa okryta jest grubymi tarczkami, oczy ciemnobrązowe, często „łzawiące”, co jest spowodowane bardzo suchym środowiskiem naturalnym. Przednie kończyny charakteryzują się długimi wyrostkami rogowymi, są masywne i przystosowane do kopania nor.  Pomiędzy tylnymi kończynami a ogonem widoczne są duże łuski w formie kolców, które osiągają długość nawet do 6 cm (większe u samców).

 

Tryb życia i zachowanie:
W naturze większość czasu spędzają na poszukiwaniu pokarmu, a podczas największych upałów chowając się w wykopanych przez siebie tunelach, w poszukiwaniu chłodu i wilgoci. Tunele te mogą mieć nawet 15 metrów długości, a temperatura w nich może być niższa nawet o 25°C. Dorosłe osobniki w zasadzie nie mają naturalnych wrogów, prócz człowieka. Młode, zazwyczaj do ok. 3 roku życia narażone są na ataki ze strony innych, większych gadów (jak węże czy warany), ptaków drapieżnych, oraz dużych drapieżników jak hieny i szakale.

 

Pokarm:
Ich baza pokarmowa jest włóknista, uboga w białka i tłuszcze – suche trawy, zioła. Dlatego w naturze uzupełniają niedobory pokarmowe padliną oraz odchodami innych zwierząt.

 

Rozmnażanie:
Samce zdolne są do kopulacji przez cały rok, potrafią toczyć między sobą wielogodzinne walki o samice, niejednokrotnie kończące się śmiercią jednego z nich, jeśli zostanie przewrócony na grzbiet i nie zdoła się odwrócić. Zalotnik wędruje za wybranką, a ponieważ z reguły przewyższa ją wagą, to gdy już uda mu się na nią wspiąć, ona nie ma możliwości ucieczki. Podczas kopulacji samiec wydaje świszczące dźwięki, które są tak głośne, że można dzięki nim zlokalizować żółwie w naturze. Samica składa ok. 10-30 jaj w jamach wykopanych w ziemi. Młode wykluwają się po około 100-200 dniach, w zależności od warunków inkubacji.

 

Długość życia:
do 50 lat

 

Ochrona:
Żółw pustynny jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych).

 

 

 

Zedonk

 

Występowanie:
Zedonk jest bardzo rzadko spotykaną hybrydą, w której matka jest osłem, a ojciec zebrą. Dziko urodzone spotykane są czasem w Afryce, w rejonach, w których blisko siebie występują zebry i osły.

 

Morfologia:
Z wyglądu przypomina bardziej osła, ale dodatkowo posiada paski. Paski nie pokrywają całego ciała – przede wszystkim dobrze widoczne są na kończynach, czasem ich zasięg rozszerza się na tułów i/lub szyję. Dorasta do wielkości osłów, do których gatunku/rasy należy matka.

 

Tryb życia i zachowanie:
Wychowywane dziko przyjmują tryb życia stada macierzystego. Charakter tych zwierząt jest mieszanką po obojgu rodzicach – te utrzymywane w niewoli są ciekawskie i łatwiejsze do oswojenia niż zebry, natomiast wciąż płochliwe i potrafią być temperamentne, a nawet agresywne.

 

Pokarm:
Roślinożerne, głównym składnikiem ich diety są trawy.

 

Rozmnażanie:
Samice zedonków mogą być płodne, natomiast samce są zawsze bezpłodne. Spowodowane jest to różnicami chromosomalnymi między zebrą i osłem.

 

Długość życia:
do 20 lat.

 

Ochrona:
Ponieważ nie jest odrębnym gatunkiem, tworzącym populacje na wolności, nie jest zaliczany do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Zebra Chapmana

Zebra Chapmana (Equus quagga chapmani)

 

Występowanie:
Południowo-wschodnia Afryka. Spotykana na sawannach, stepach, trawiastych równinach i w buszu.

 

Morfologia:
Zebra Chapmana posiada charakterystyczne paskowanie, które sięga w dół aż do kopyt (ten podgatunek nazywany jest także Zebrą pręgonogą). Młode mają brązowe paski, które z wiekiem ciemnieją, stając się czarne, czasem jednak pozostają w brązowym odcieniu, zwłaszcza w tylnych partiach ciała. Dorasta do 1,3 m w kłębie i 250-350 kg wagi, przy czym samce zwykle są nieco większe od samic. Postawiona na sztorc grzywa jest dwukolorowa.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzę stadne, prowadzące koczowniczy tryb życia. Grupa rodzinna składa się z jednego ogiera, kilku samic i ich potomstwa. Młode ogiery zwykle tworzą grupy kawalerskie. Ponieważ nie są to zwierzęta terytorialne, na terenie obfitym w pożywienie można spotkać do kilkudziesięciu tysięcy osobników na raz, najczęściej w  stadach wielogatunkowych – zwłaszcza w otoczeniu strusi, które żerują na odchodach zebr. Prowadzą dzienny tryb życia, na noc schodząc w okolice wodopojów. Bardzo płochliwe, na krótkich dystansach potrafią biec z prędkością do 60 km/h.

 

Pokarm:
Roślinożerna. Bazą ich diety są trawy, natomiast nie pogardzą liśćmi, krzewami, pędami drzew.

 

Rozmnażanie:
Dojrzałość płciową osiąga w wieku ok. 4 lat. Dominujący ogier zapładnia wszystkie samice ze swojego haremu. Po ok. 11-13 miesiącach ciąży rodzi się jedno młode, ważące ok. 40-50 kg. W ciągu kilku godzin po porodzie dziecko jest już w stanie podążać za matką. Już po dwóch tygodniach źrebię zaczyna próbować stałych pokarmów, natomiast mleko ssie nawet do roku czasu. Po osiągnięciu wieku rozrodczego samiczki zwykle zostają w stadzie macierzystym, samce natomiast dołączają do grup kawalerskich, czekając na swoją założenia rodziny – najczęściej przejmując harem po wygranej walce ze starszym, słabszym ogierem.

 

Długość życia:
Nawet ponad 20 lat na wolności, w niewoli do 40 lat.

 

Ochrona:
Zebra Chapmana jako podgatunek Zebry stepowej nie jest na razie gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię NT (bliskie zagrożenia).

 

 

Wielbłąd Jednogarbny

DROMADER (Camelus dromedarius)

 

Wygląd:
Wielbłąd jednogarbny jest gatunkiem udomowionym ok. 4000-6000 lat temu. Sylwetką i rozmiarami przypomina wielbłąda dwugarbnego, ma jeden garb, nieco dłuższe kończyny, rzadszą i krótszą okrywę włosową. Cechą charakterystyczną samców w okresie rui jest używanie podniebienia miękkiego jako rezonatora, przybierającego kształt błoniastego pęcherza wielkości piłki nożnej, zwisającego po bocznej stronie pyska.

 

Pożywienie:
Roślinożerca. W ciągu 10 minut potrafi wypić sto litrów wody

 

Ciekawostki:
Jest pospolitym zwierzęciem użytkowym ludów o koczowniczym trybie życia. Stanowi źródło mleka, mięsa, wełny i skóry, jest także doskonałym zwierzęciem jucznym, wierzchowym i pociągowym. Do znanych ras wielbłądów jednogarbnych należą wielbłąd pendżabski oraz mehari. Ciąża trwa ok. 389 dni, samica rodzi 1 młode, które dojrzewa w wieku ok. 3 lat. Wielbłąd jednogarbny żyje ok. 29 lat.

Formy dzikie żyły prawdopodobnie w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim. Udomowienie nastąpiło prawdopodobnie na Półwyspie Arabskim około 6 tys. lat temu. Po udomowieniu wielbłąd jednogarbny został rozprzestrzeniony przez człowieka na całym świecie. Podejmowano próby wprowadzenia go na tereny pustynne Ameryki Południowej i Australii.

Do warunków naturalnych wtórnie przystosowała się liczna populacja dromaderów introdukowanych w Australii, gdzie wykorzystywano je jako środek lokomocji na terenach pustynnych. W wyniku rozwoju motoryzacji wielbłądy przestały być potrzebne i pozostawiono je na wolności. Porzucone zwierzęta utworzyły zdziczałą populację tzw. wielbłąda australijskiego (ang. Australian feral camel).

 

 

Surykatka

Występowanie:
Afryka- Kalahari.

 

Wygląd:
Długość ciała ok. 30 cm wyłączając ogon, waga około 720g. Smukłe ciało surykatek pokrywa popielata sierść. Na grzbiecie występują czarne pręgi. Uszy, oczy i koniec ogona również czarne. W odróżnieniu od innych mangust ogon surykatek jest skąpo owłosiony. Kończyny przednie zaopatrzone są w długie pazury, które pozwalają na sprawne kopanie tuneli w ziemi.

 

Środowisko naturalne:
Pustynie.

 

Pożywienie:
Są wszystkożerne. Podstawą diety są owady i inne drobne zwierzęta, okazjonalnie rośliny : melony, korzenie – zwłaszcza w trakcie pory suchej, gdyż zawierają dużo wody.

 

Zachowanie:
Zwierze stadne, prowadzące dzienny tryb życia. Stado tworzą 2-3 grupy rodzinne. Mieszkają w tunelach wykopanych pod ziemią i w szczelinach skalnych. W trakcie żerowania minimum jeden z członków stada pełni rolę strażnika. Wdrapuje się na najwyższy punkt i przybiera charakterystyczną pionową pozycję. W razie zagrożenia daje sygnał całemu stadu do ucieczki.

 

Ciekawostki:
Zwierzę bardzo łatwo się oswaja, często jest trzymane w domach jako łowca gryzoni. Surykatki stały się bardzo popularnymi zwierzętami od czasu wejścia na ekrany kin filmu „Król Lew”. Jednym z głównych bohaterów był Timon – surykatka, która wraz z guźcem Pumbą przygarnęła do swojego stada małego Simbę.

 

 

Struś Czerwonoskóry

Struthio camelus African ostrich

 

Środowisko naturalne:
Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski – sawanna.

 

Wygląd:
Ubarwienie: samiec – czarne, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe; samica – cała brązowa, końce wszystkich piór białe. Głowa, górne 2/3 szyi i nogi nagie. Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki. Posiada dwa palce u stopy; większy – odpowiednik palca środkowego – potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy – odpowiednik palca zewnętrznego, pozbawiony pazura.

 

Pożywienie:
Roślinne, czasem łapią niewielkie gady. W żołądku mięśniowym zwanym mielcem znajdują się gastrolity pomagające w trawieniu pokarmu.

 

Zachowanie:
Ma doskonały wzrok – widzi dobrze na odległość do 5 km. Zwykle w stadach po 5–6 osobników (jeden samiec z haremem), w towarzystwie innych zwierząt. Rzadko stada do 50 sztuk.

Gniazdo W formie płytkiego dołu w piasku. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (15 do 60 sztuk).Jaja Duże, nawet do półtora kilograma, o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj. Mają wymiary 16×12 cm. Wysiadywanie Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 5 do 6 tygodni głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez którąś z samic). Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy.

 

Ciekawostki:
Największy obecnie żyjący ptak. Największe samce mogą osiągać nawet do 3 m wysokości, a masa ich ciała dochodzi do 150 kg.

Są to największe i najszybsze nielotne ptaki lądowe. Na dłuższych dystansach biegają

z prędkością 50 km/h, a w sprincie nawet 70 km/h. Mogą żyć do 45 lat. Wbrew popularnemu przekonaniu struś nie chowa głowy w piasek. Stereotyp ten powstał gdyż strusie mają zwyczaj w razie zagrożenia schylać głowę nisko ku ziemi.

Od kilkudziesięciu lat struś jest zwierzęciem hodowanym przez człowieka, w celu pozyskiwania jaj, mięsa, skór oraz piór.

 

 

Serwal

(Leptailurus serval)

 

Występowanie:
Głównie południowa Afryka, pojedyncze grupy Afryka północna.

 

Wygląd:
Wysokość w kłębie 60 cm, długość ciała 70 – 100 cm, ogon 40 cm, waga 10 -20 kg. Jest to średniej wielkości kot. Ma smukłe, wysokie ciało osadzone na długich kończynach. Dzięki czemu jest niebywale skoczny. Mała głowa i duże uszy są jego cechą charakterystyczną. Umaszczenie jasnoszare ozdobione czarnymi cętkami. Występuje od tego wyjątek, tzw. czarny serwal, ale jest rzadki.

 

Środowisko naturalne:
Najchętniej żyją na terenach porośniętych wysoką trawą (głównie obszary stepowe), z łatwym dostępem do wody.

 

Pożywienie:
Jest to nocny łowca, polujący głównie na małe ssaki, głównie gryzonie, ale również ptaki, gady, płazy, ryby oraz owady. Dietę uzupełnia świeżą trawą i owocami.

 

Zachowanie:
Najlepszym narządem zmysłu u serwala jest słuch. Potrafi wysłuchać najmniejszy szelest w wysokich trawach które zamieszkuje.

Jest to zwierzę poligamiczne. Ciąża trwa około 75 dni, zwykle samica rodzi od 2 – 5 kociąt. Niezależność zyskują w wieku 6 – 8 miesięcy. Prowadzi samotniczy tryb życia.

Kot ten łatwo daje się oswoić i niektórzy trzymają je jako zwierzę domowe.

 

Ciekawostki:
Udało się stworzyć hybrydę serwala z kotem domowym i jest to Savannah.

 

 

Pelikan Baba – pelikan różowy

(Pelecanus onocrotalus)

 

Występowanie:
Występuje  wyspowo w południowej i wschodniej Afryce, na Bliskim Wschodzie, subkontynencie indyjskim, nad Morzem Kaspijskim,Aralskim, nad jeziorem Bałchasz, w górnym biegu Irtyszu, w delcie Dunaju, oraz być może na pograniczu grecko-albańskim.

 

Morfologia:
To gatunek dużego ptaka z rodziny pelikanów o upierzeniu białym z różowym nalotem. Młode są całe brązowe. Cechą charakterystyczną jest wielka, skórzana kieszeń ułatwiająca połykanie ryb, znajdująca się pod żuchwą oraz długi, spłaszczony i niemal prosty dziób. Ma krótkie i grube nogi, palce połączone błoną pławną,potężne skrzydła. Lotki są czarne, pokrywy skrzydłowe białe.

 

Tryb życia i zachowanie:
Pokarm zdobywa pływając. Wędrują regularnie na obszarze występowania. Świetnie latają lotem czynnym i szybowcowym, dobrze pływają i nurkują. Lot jest prostoliniowy.

 

Pożywienie:
Żywi się prawie wyłącznie rybami, rzadko skorupiakami.

 

Rozmnażanie:
Gnieździ się w stadach. Gniazdo to płaska platforma udeptanych trzcin na ziemi lub na drzewach. Samica składa 1-2 jaja, które wysiaduje ojciec i samica do 30 dni. Potomstwem opiekuje się samiec i samica.

 

 

Owca Kameruńska

Cameroon sheep

 

Pochodzenie:
Rasa owiec pochodząca z Afryki (Kamerun, Wybrzeże Kości Słoniowej).

 

Wygląd:
Osiąga wysokość w kłębie 60-70 cm, samice zdecydowanie mniej masywne. Jak wszystkie rasy prymitywne, odznacza się wytrzymałością i płodnością. Należą do owiec szerstnych, których grube włosy rosną do 3 cm. Dłuższa okrywa występuje jedynie u tryków w postaci grzywy na piersi, szyi i karku. Dymorfizm płciowy przejawia się dodatkowo w występowaniu rogów. Samce posiadają szeroko rozstawione, zakręcone ku tyłowi (typowo baranie) rogi, u samic czasem zdarzają się szczątki rogów, lecz są one niepożądane i zwierzę takie eliminowane jest z hodowli. Wzorcowym umaszczeniem jest brązowo-podpalane. Hobbystycznie hodowane są też linie czarne, czarne-podpalane i brązowo-białe.

 

Ciekawostki:
Mięso owiec tej rasy, porównywane jest z dziczyzną, ze względu na jego ciemny kolor. Inną cechą wyróżniającą jest brak charakterystycznego zapachu mięsa baraniego. Owce kameruńskie wyróżniają się też dużą płochliwością, a spłoszone potrafią wysoko skakać (nawet dwa razy wyżej niż same mierzą). Nie można do nich stosować powiedzenia „owczy pęd”, gdyż często rozbiegają się w różne strony, przysparzając niemałych problemów psom pasterskim.

 

 

Osioł Domowy

Donkey Equus asinus

 

Pochodzenie:
Pochodzi z Afryki, ponieważ udomowienie nastąpiło około 6000 lat temu (nawet przed udomowieniem koni), obecnie mało kto kojarzy osła ze zwierzęciem egzotycznym.

 

Wygląd:
Charakterystyczną cechą są długie uszy oraz cienki ogon z kitką na końcu. Obecnie wyhodowanych jest kilkadziesiąt ras, różniących się umaszczeniem, wielkością i postawą. Zwykle wysokość w kłębie mieści się w granicach 80-160cm.

 

Ciekawostki:
Obecnie na świecie żyje ponad 40 milionów osłów, a większość z nich wszechstronnie wykorzystywana jest w mało rozwiniętych krajach, stanowiąc najtańszą i najłatwiej dostępną siłę roboczą. Przede wszystkim jest to zwierzę juczne i pociągowe, a czasem wierzchowe. W krajach rozwiniętych jego rola jest raczej sprowadzona do bycia zwierzęciem ekspozycyjnym (mnogość ras) w ogrodach zoologicznych, jak również zwierzę towarzyszące (np. gospodarstwa agroturystyczne) i w co raz bardziej rozwijającej się onoterapii (gdzie osły pomagają leczyć, często są spokojniejsze i bardziej przyjacielskie niż konie). Czasem hoduje się je również na mięso ( oryginalne salami) i mleko (zarówno spożywcze, jak i do produkcji kosmetyków).

Osły są łatwe w utrzymaniu, mają niskie wymagania i łatwo adaptują się do warunków utrzymywania. Niesłusznie kojarzą się z uporem i głupotą – „głupi jak osioł”, z drugiej strony słusznie z ciężką pracą – „harować jak osioł”.

Osły mogą mnożyć się z innymi koniowatymi, dając jednak niepłodne potomstwo.

 

Oryks Szablorogi

(Oryx dammah)

 

Występowanie:
Afryka

 

Wygląd:
Duża antylopa przystosowana do życia w warunkach stepowych i pustynnych o zagiętych do tyłu długich, prawie metrowych rogach, pokrytych pierścieniowatymi zgrubieniami. Osiąga około 1,2 m wysokości w kłębie i ciężar około 200 kg.

 

Środowisko naturalne:
Rezerwaty w Północnej Afryce, sawanny.

 

Pożywienie:
Żywią się głównie trawami.

 

Zachowanie:
Są zwierzętami bardzo płochliwymi i nadzwyczaj szybkimi. Sierść oryksa jest barwy żółtawobiałej, a jedynie szyję ma rdzawoczerwoną. Potrafią regulować temperaturę ciała, aby ograniczyć pocenie, szerokie kopyta ułatwiają poruszanie się po piasku, nerki regulują utratę wody, co pozwala przetrwać zwierzęciu na suchych obszarach.

Bardzo długie, szablasto wygięte rogi były – obok ograniczania obszaru występowania – jedną z głównych przyczyn wyginięcia, stanowiąc trofeum myśliwych.

Oryksy szablorogie tworzą stada liczące kilkanaście osobników obydwu płci. Samica rodzi jedno młode.

 

 

Mangaba Zwyczajna

Występowanie:
Afryka – od Nigerii po Kamerun.

 

Wygląd:
Osiągają długość 100 – 150 cm i wagę do 15kg. Ich ciało pokrywa brązowoszara sierść, z wyjątkiem bokobrodów, piersi i wewnętrznej powierzchni kończyn, których włosy są białe. Na szczycie głowy znajduje się charakterystyczne rude rozjaśnienie od czego wzięła się nazwa gatunku. Twarz pozbawiona jest włosów.

 

Środowisko naturalne:
Nadbrzeżne lasy równikowe.

 

Pożywienie:
Podstawę ich diety stanowią orzechy, nasiona i dojrzałe owoce. Nie gardzą także soczystymi pędami roślin. Sporadycznie wzbogacają dietę o drobne kręgowce.

 

Zachowanie:
Zwierzęta te równie dobrze czują się w koronach drzew jak i na ziemi. Są jednym z zaledwie kilku gatunków małp potrafiących pływać. Żyją w stadach liczących 10-40 osobników. Jako że żyją w gęstych lasach dźwięk jest główną formą komunikacji między danymi osobnikami. Wykształciły pod gardłem specjalne worki, szczególnie dobrze widoczne u dorosłych samców, dzięki którym odgłos wydawany w razie niebezpieczeństwa niesie się po lesie i ostrzega resztę stada.

 

Ciekawostki:
W Afryce często nazywane są małpami czterookimi z powodu śnieżnobiałych powiek, które przypominają drugą parę oczu. Powieki te pełnią jednak bardzo ważną funkcję w komunikacji. Są bardzo dobrze widoczne na ciemnej skórze, a kombinacje mrugnięć to sygnały, których małpy używają do wzajemnego porozumiewania się.

 

Mandryl Barwnolicy

(Mandrillus sphinx)

 

Występowanie:
Wilgotne lasy równikowe we wschodniej Afryce (Kamerun, Gwinea równikowa, Gabon i Kongo).

 

Morfologia:
Jest największą z małp zwierzokształtnych. Dorosłe samice osiągają wagę ok. 15 kg, samce natomiast są dużo większe i mogą ważyć nawet do 50 kg (średnio ok. 30 kg). Sierść u samic i młodych jest brązowa, natomiast samce po osiągnięciu dojrzałości płciowej (w wieku ok. 4-6 lat) uzyskują charakterystyczne, ubarwienie pyska i modzeli siedzeniowych – czerwono-niebiesko-fioletowe, natomiast sierść na ciele staje się nieco ciemniejsza i wpadająca w odcień oliwkowy, w okolicach pyska żółta. Mandryle mają bardzo krótkie, nie przekraczające 7 cm ogony. Na bezwłosej części twarzowej pyska, z obu stron biegnie od nosa w kierunku oczu 6 zgrubień, podzielonych rowkami. Dojrzałe osobniki płci męskiej posiadają również imponujące kły, osiągające długość nawet ponad 6 cm.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzę stadne, prowadzące koczowniczy tryb życia. Stado Mandryli liczy zwykle do 20 osobników i składa się z jednego samca dominującego, kilku samic i ich młodych.  Zajmuje terytorium wielkości ok. 30-50 km2, które małpy znakują wydzieliną z gruczołów, ale przy dostatku pokarmu często różne grupy łączą się ze sobą na jednym terenie. Małpy te większość czasu spędzają na ziemi, wdrapując się na drzewa głównie w poszukiwaniu pożywienia, podczas ucieczki przed drapieżnikami oraz na czas snu. Żerując, dziennie przemierzają ok. 4,5 km. Wszystkie osobniki w stadzie są ze sobą bardzo zżyte – dużo czasu spędzają na wzajemnej pielęgnacji sierści, w wychowywaniu młodych biorą udział wszystkie samice. Rolą samca jest ochrona grupy – dzięki pokaźnym rozmiarom i imponującym kłom są w stanie przepędzić nawet głodnego lamparta.

 

Pokarm:
Wszystkożerne. W ich diecie znajdziemy owoce, rośliny zielone, korzenie, nasiona, orzechy,  grzyby, jaja, larwy, owady, ślimaki, małe kręgowce.

 

Rozmnażanie:
Okres godowy mandryli trwa od lipca do października – w tym czasie ubarwienie samców staje się bardziej jaskrawe, czasem dochodzi między nimi do walk. Samice wchodzą w ruję co ok. 33 dni, dopóki nie zostaną zapłodnione. Ciąża trwa 6-7 miesięcy, po czym rodzi się jedno młode, które przez pierwszych parę miesięcy matka nosi przyczepione do brzucha. Dzieciaki usamodzielniają się po ok. roku czasu, a dojrzałość płciową osiągają w wieku 4-6 lat.

 

Długość życia:
ok. 20 lat na wolności, w niewoli nawet ponad 40 lat.

 

Ochrona:
Mandryl barwnolicy jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych).

 

W naszym zoo można podziwiać rodzinę Mandryli złożoną z dominującego samca – Moritza (ur. w 1999 roku), 4 samic i trójki dzieci. Najsłynniejszym osobnikiem z tego stada jest Mikołaj – młody samczyk urodzony 06.12.2017r., który został odchowany na butelce przez swoje opiekunki, kiedy parę dni po porodzie odpadł od matki i został znaleziony w krytycznym stanie. Po pół roku Mikiego udało się z powodzeniem połączyć na nowo ze stadem – adoptowała go najstarsza ciotka, która ochraniała go i troszczyła się o niego przez pierwsze miesiące adaptacji. Obecnie najmłodszym członkiem stada jest Sławek, urodzony w listopadzie 2018 roku.

 

 

Lemur Katta

(Lemur catta)

 

Występowanie:
Gatunek endemiczny dla południowo-zachodniej części Madagaskaru, co oznacza, że naturalnie występuje tylko i wyłącznie na tym obszarze. Zamieszkuje głównie tereny skaliste, słabo zalesione, suche.

 

Morfologia:
Jest to zwierzę wielkości kota domowego (długość ciała bez ogona 30-50 cm, waga 2,5-5 kg), o wełnistej sierści, w przeważającej części barwy popielatej. Futro na uszach, twarzy, podgardlu i brzuchu jest białe, a na końcu pyska i wokół oczu – czarne. Najbardziej charakterystyczny dla tego gatunku jest ogon – długi (nawet ponad 40 cm), puszysty, z ułożonymi na przemian 13-15 białymi i czarnymi obrączkami. Przy wspinaniu na drzewa lemur wykorzystuje wyłącznie łapy – wszystkie cztery kończyny posiadają kciuk przeciwstawny, natomiast ogon nie pełni roli chwytnej. Brak jest wyraźnego dymorfizmu płciowego, stąd też z daleka ciężko jest rozróżnić samce od samic.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzęta stadne, tworzą grupy złożone z 15-20 osobników, w których trzon tworzą samice i to one pełnią dominującą rolę w społeczności. Członkowie klanu są ze sobą mocno związani – wypoczywają ściśle przytuleni do siebie, nawzajem pielęgnują sobie futro. Lemury są aktywne w ciągu dnia, większość czasu spędzają na ziemi, jednak zawsze w pobliżu drzew, na które uciekają w razie zagrożenia. Posiadają liczne gruczoły zapachowe, którymi nacierają ogony i znaczą swoje terytorium. Dominującym zmysłem u tych zwierząt jest węch, wykorzystują więc feromony do ustalenia hierarchii w stadzie i sygnalizacji zapachowej podczas wędrówek – przemieszczając się, trzymają ogon wysoko w górze, dzięki czemu służy on jako kierunkowskaz. Poza tym posiadają też szeroką gamę dźwięków, którymi się porozumiewają – pomruki, żałosne, donośne nawoływania, poszczekiwanie.

 

Pokarm:
Dominującą rolę w ich diecie pełnią rośliny – głównie owoce, pączki, świeże pędy, liście, kwiaty, korzonki. Czasami urozmaica sobie pokarm owadami, drobnymi jaszczurkami lub ptasimi jajami.

 

Rozmnażanie:
Samce prowadzą feromonowe „walki” o samice, nacierając swój ogon wydzieliną z gruczołów zapachowych, eksponując go i machając nim w kierunku przeciwnika. Zazwyczaj jeden samiec zapładnia kilka samic. Po 4,5-miesięcznej ciąży rodzą się zwykle 1–2 młode, które przez pierwsze 2 tygodnie pozostają wczepione w sierść na brzuchu matki, po czym przenoszą się na jej grzbiet. Po kolejnych 2 tygodniach zaczynają schodzić i próbować pokarmów stałych. Na stałe opuszczają samicę w wieku ok. 6 miesięcy. 1,5-2 letnie lemury są już dojrzałe płciowo.

 

Długość życia:
W naturze ok. 15-17 lat, w niewoli nawet do 25 lat.

 

Ochrona:
Lemur katta jest zagrożony wyginięciem – posiada status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

 

Krokodyl Nilowy

(Crocodylus niloticus)

 

Występowanie:
Afryka na południe od Sahary, Madagaskar. Związany ze środowiskiem wód słodkich – zasiedla okolice rzek, jezior i tereny bagniste.

 

Morfologia:
Jest to drugi co do wielkości przedstawiciel rodziny krokodylowatych i największy krokodyl Afryki. Standardowo osiąga długość do 5 metrów (samce rosną większe) i wagę do 550 kg. Grzbiet barwy zielono-brązowej, z ciemnymi plamkami i 4-6 rzędami rogowych tarczek; brzuch jasny, żółtawy. Pysk zwężający się ku przodowi zawiera 64-68 zębów różnej wielkości, które krokodyl wymienia nawet kilkadziesiąt razy w ciągu swojego życia. Oczy zielone lub żółtozielone, z pionowymi źrenicami. Ogon na końcu jest spłaszczony bocznie.

 

Tryb życia i zachowanie:
Prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Zwykle na brzegu spotykany jest w ciągu dnia, kiedy wygrzewa się na słońcu, pod wieczór schodzi do wody. Żeruje przede wszystkim w nocy, choć nie jest to regułą, ponieważ jego aktywność dobowa uzależniona jest od dostępności pokarmu. Najczęściej poluje z wody, urządzając zasadzki na zwierzęta przychodzące do wodopoju. Mniejsze ofiary połyka w całości, większe najpierw wciąga pod wodę, po czym rozszarpuje energicznymi ruchami lub odrywa kawałki obracając się szybko wokół własnej osi. Najedzony krokodyl, w zależności od wielkości posiłku, przez kolejnych dni/tygodni trawi pokarm – w tym okresie nie jest niebezpieczny dla otoczenia. Potrafi przeżyć bez jedzenia nawet kilka miesięcy. Doskonale pływa, jego siłą napędową są ruchy ogona.

 

Pokarm:
Dieta zależy od wielkości krokodyla. Świeżo wyklute osobniki żywią się stawonogami, z czasem wzbogacając dietę o małe ryby, skorupiaki, mięczaki. Dorosłe polują na szeroką gamę zwierzyny – od dużych ryb, poprzez inne gady (w tym mniejsze osobniki własnego gatunku), ptaki i ssaki różnej wielkości (nawet tak duże jak antylopy czy bawoły). Nie gardzą też padliną. Połykają również kamienie, które ułatwiają im rozdrabnianie pokarmu w żołądku oraz pełnią rolę balastu.

 

Rozmnażanie:
Krokodyle nilowe są poligamiczne, co oznacza, że samiec stara się kopulować z jak największą ilością samic na swoim terytorium. Stara się jednak utrzymać je tylko dla siebie, odpędzając inne samce. Do kopulacji dochodzi najczęściej w wodzie. Mniej więcej po miesiącu od stosunku samice wykopują gniazda w ziemi, w pobliżu wody, do których składają 25-80 jaj (najczęściej ok. 50) i przysypują je piaskiem. Inkubacja trwa ok. 60-90 dni, w tym czasie samica pilnuje gniazda, przez cały okres nie pobierając pokarmu. Płeć młodych zależy od temperatury, w jakiej przebywają jaja – samice powstają w zarówno niskich, jak i wysokich temperaturach, samce zaś w pośrednich. Po wykluciu matka przeprowadza lub przenosi młode w pysku do wody. Po kilku miesiącach maluchy usamodzielniają się, a dojrzałość płciową osiągają w zależności bardziej od długości ciała niż wieku (najczęściej po dorośnięciu do ok. 2 m u samic, a 3 m u samców).

 

Długość życia:
70 – 100 lat

 

Ochrona:
Krokodyl nilowy nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

Ciekawostki:
Krokodyle odławiane są dla mięsa i skór. Są też tępione przez miejscowych jako zwierzę groźne dla człowieka. Mimo tego populacja tych zwierząt w naturze jest stabilna.
Krokodyl nilowy może wstrzymać oddech pod wodą nawet na ponad 45 minut.

 

 

Koczkodan Białogardły

(Cercopithecus albogularis)

 

Występowanie:
Centralna, wschodnia i południowa Afryka. Zamieszkują wiecznie zielone lasy, w tym lasy deszczowe oraz lasy na obszarach przybrzeżnych i bagiennych.

 

Morfologia:
Wysokość 50-70 cm, waga 6-9 kg u samców i do 6 kg u samic. Szpakowato ubarwiony na głowie i grzbiecie, podgardle i górna część klatki piersiowej białe.  Każdy włos jest dwukolorowy, przez co miejscami sierść może mieć inny odcień ubarwienia.

 

Tryb życia i zachowanie:
Żyje w grupach po ok. 30 osobników, złożonych z jednego samca dominującego, jego samic i ich potomstwa, chociaż spotkano także stada liczące nawet 65 zwierząt. Aby utrzymać odpowiednią odległość między grupami, samce wydają głośne, szczekające dźwięki. Większość czasu spędza na drzewach, chociaż na ziemię schodzą często podczas żerowania i zabawy.

 

Pokarm:
Wszystkożerne. Ich dieta głównie opiera się na owocach, młodych pędach, liściach I kwiatach, ale uzupełniają ją również owadami i jajami. Często podkradają także jedzenie ludziom.

 

Rozmnażanie:
Koczkodany najczęściej zdolne są do rozrodu przez cały rok. Ciąża trwa ok 6-7 miesięcy, po czym na świat przychodzi jedno młode. Noworodki natychmiast przyczepiają się do sierści na brzuchu matki, gdzie spędzają pierwsze kilka miesięcy życia. Ciekawostką jest, że obce samce potrafią nauczyć się charakterystycznego wołania danej grupy, kradnąc z niej w ten sposób samice.

 

Długość życia:
Nawet do 30 lat.
Ochrona: Koczkodan białogardły nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

 

 

Bydło Watussi

(Bos taurus)

 

Występowanie:
Rasa bydła domowego, hodowana głównie dla mleka w Afryce wschodniej (przede wszystkim Rwanda i Uganda) na stepach i sawannach.

 

Morfologia:
Cechą charakterystyczną Watussi są ogromne rogi, o długości do 1,6 m i obwodzie do 50 cm, występujące u obu płci. Wysokość w kłębie do 1,7 m, waga do 800 kg, przy czym samce są większe od samic. Umaszczenie czerwonawe, czasem z białymi plamami. Na podgardlu posiadają duży fałd skórny.
Tryb życia i zachowanie: Zwierzę stadne. Rasa ta jest niezwykle odporna na wysokie temperatury, a także świetnie radzi sobie przy słabym dostępie do wody. Wbrew pozorom Watussi należy do zwierząt o łagodnym usposobieniu.

 

Pokarm:
Trawożerne. W Afryce żywią się głównie trawą stepową – dzięki niskim wymaganiom środowiskowym, bydło to może być z powodzeniem hodowane w ubogich rejonach.

 

Rozmnażanie:
Ciąża trwa od 280 do 290 dni. Rodzi się zazwyczaj jedno młode (rzadko bliźniaki).

 

Długość życia:
ok. 20 lat

 

Ochrona:
Jako bydło domowe nie jest przypisane do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Ciekawostki:
Watussi hodowane są od pokoleń przez plemiona Tutsi (od których pochodzi ich nazwa) – służą tam przede wszystkim jako środek płatniczy, a ilość posiadanego bydła jest wyznacznikiem bogactwa właściciela.
Mleko tych zwierząt uważane jest za cenne źródło energii – spożywa się je po wymieszaniu z małą ilością krwi, pobranej od żywego bydła.

 

 

 

Antylopa Kob Liczi

(Kobus leche)

 

Występowanie:
Wschodnia Angola, Zambia, północna Botswana, południowe obszary Demokratycznej Republiki Konga. Zamieszkuje tereny bagniste, zalewowe, rejony porośnięte szuwarami lub trzciną, położone blisko rzek i jezior.

 

Morfologia:
Dorasta do ok 100 cm w kłębie, waży ok. 70-120 kg (samce z reguły są większe). Sierść na grzbiecie barwy od orzechowej do brązowo-pomarańczowej, brzuch biały, nogi ciemne – czasem tylko na dystalnych odcinkach, niekiedy całkowicie czarne. Wokół oczu białe obwódki. Rogi występują tylko u samców, są lirowato wygięte, poprzecznie prążkowane.

 

Tryb życia i zachowanie:
Samce występują najczęściej pojedynczo, każdy posiada swoje terytorium, którego broni. Samice z młodymi tworzą otwarte stada, złożone zwykle z ok. 10-20 osobników, które poruszają się pomiędzy terytoriami samców. W okresie godowym grupy łączą się ze sobą – na jednym obszarze może znajdować się wtedy nawet 1000 osobników /km2. Antylopa ta świetnie pływa. W sytuacji zagrożenia ucieka do wody, gdzie potrafi nawet całkowicie zanurkować.

 

Pokarm:
Trawa oraz rośliny bagienne i wodne. Podczas żerowania potrafi brodzić, zanurzona po brzuch w wodzie.

 

Rozmnażanie:
Okres godowy zbiega się z porą deszczową (grudzień-marzec). W tym czasie tworzą się haremy złożone z dominującego samca i kilku-kilkunastu samic, które zapładnia. Walki samców mają charakter głównie rytualny – polegają przede wszystkim na prezentacji rogów, wydawaniu chrząkających odgłosów i erekcji penisa. Rzadko dochodzi do starć, podczas których samce chodzą po okręgu oraz zderzają i barują rogami. Ciąża u samic trwa ok. 8 miesięcy. Rodzi się jedno młode, ważące ok 6 kg, które w początkowym okresie życia matka pozostawia ukryte w wysokiej trawie, wracając tylko co jakiś czas na karmienie.

 

Długość życia:
15-20 lat

 

Ochrona:
Kob liczi nie jest na razie gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię NT (bliskie zagrożenia).

 

 

 

Lew Biały

 

 

(Panthera leo)

 

Występowanie:
Białe lwy w warunkach naturalnych spotykane są w okolicach Parku Krugera (głównie w rejonie Timbavati), w Republice Południowej Afryki.  Nie jest to odrębny podgatunek Lwa afrykańskiego, jedynie jego odmiana barwna – w tym samym stadzie mogą występować osobniki zarówno o standardowym, jak i białym umaszczeniu. Zasiedlają sawanny, tereny półpustynne i górzyste oraz busz.

 

Morfologia:
U lwów występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Przeciętnie samice dorastają do 120-180kg, samce natomiast są większe i cięższe – 150-250kg. Najbardziej charakterystyczną cechą dojrzałych samców jest bujna grzywa, pokrywająca nie tylko głowę i kark, ale zachodząca również na przednią część klatki piersiowej i barki. Jest ona wyznacznikiem zdrowia i kondycji samca, chroni również głowę i szyję podczas walki. Pojawia się w wieku ok. 2 lat, kiedy samiec wchodzi w okres dojrzałości płciowej, z wiekiem ciemnieje i staje się coraz bujniejsza. Białe lwy, jak sama nazwa wskazuje, rodzą się prawie zupełnie białe. Z czasem sierść przybiera kolor kości słoniowej/kremowy/biszkoptowy, jednak zawsze jest dużo jaśniejsza niż u osobników standardowo umaszczonych. Ubarwienie to ujawnia się u potomstwa pary, w której zarówno ojciec jak i matka posiadają mutację odpowiedniego genu recesywnego. Nie należy mylić tych osobników z albinosami, które nie mają pigmentu.

 

Tryb życia i zachowanie:
Lwy są jedynymi kotami żyjącymi w grupach społecznych o zorganizowanej hierarchii i ustalonych funkcjach poszczególnych osobników. To głównie samice zajmują się zdobywaniem pożywienia (samce dołączają do polowań na „grubą zwierzynę”, ponieważ tylko one mają wystarczającą siłę, żeby powalić np. bawoła). Rolą osobników płci męskiej jest obrona terytorium i ochrona stada. Stada liczą zwykle maksymalnie do 12 dorosłych (kilka spokrewnionych samic i 1-4 niespokrewnionych samców) oraz ich potomstwa obojga płci. Osobniki płci męskiej stale walczą o przywództwo – pokonany dominant musi opuścić stado, stąd też rzadko zdarza się, by samiec lwa żył tej samej grupie dłużej niż 3 lata. Lwice wspólnie wychowują młode – często zdarza się, że podczas polowań część samic zostaje, by opiekować się wszystkimi lwiątkami do powrotu reszty. Zdobycz chwytają działając strategicznie – rozpraszają się na dużym obszarze, część nagania zwierzynę w stronę bardziej doświadczonych osobników, ukrytych w zasadzce. Jest to działanie bardziej efektywne od polowania w pojedynkę, ponieważ większość ssaków kopytnych potrafi biegać szybciej niż lwy. Posiłek rozdzielany jest pomiędzy wszystkich – najwięcej zjada samiec dominujący, następnie po kolei pozostałe samce, samice i ich młode. Ulubionym zajęciem lwów w ciągu dnia jest odpoczynek – przeznaczają na niego nawet do 20 godzin w ciągu doby!

 

Pokarm:
Ścisły mięsożerca. Poluje głównie na guźce, duże ssaki kopytne (antylopy, zebry, bawoły) i sporadycznie na młode osobniki słoni, nosorożców czy żyraf. Przy braku pokarmu nie pogardzi mniejszymi ssakami (np. gryzoniami), ptakami, a nawet padliną, zdarzają się też niestety ataki na zwierzęta gospodarskie.

 

Rozmnażanie:
Lwy są zdolne do rozrodu przez cały rok. Kiedy samica wchodzi w ruję, która zwykle trwa kilka dni, kopuluje z samcem nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Po ciąży trwającej zwykle ok. 100-114 dni rodzi się 1-6 młodych. W przeciwieństwie do lwów o typowym umaszczeniu, potomstwo białych lwów nie posiada cętkowania. Maluchy rodzą się ślepe – otwierają oczy dopiero po kilku dniach. Chodzić zaczynają w wieku ok. 2 tygodni, jednak przez pierwsze dwa miesiące życia samica trzyma je w ukryciu. Polować uczą się, gdy mają niecały rok, pełna samodzielność osiągają zwykle w wieku ok. 1,5 roku. Do dojrzałości płciowej (ok. 2,5 roku u samców, 3-4 lata u samic) dożywa średnio tylko jedno na pięć lwiątek. Młodym zagrażają nie tylko inne drapieżniki, ale także i samce własnego gatunku, ponieważ nowy przywódca w stadzie najczęściej zabija poprzednie potomstwo samicy, by móc jak najszybciej ją pokryć.  Po osiągnięciu wieku rozrodczego samce zwykle opuszczają swoją grupę rodzinną, samice natomiast pozostają w stadzie macierzystym.

 

Długość życia:
ok. 15 lat. Samce zwykle żyją dużo krócej niż samice. Najstarszy znany lew miał 30 lat.

 

Ochrona:
Lew afrykański należy do gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych), a jego biała odmiana jest dodatkowo niezwykle rzadko spotykana.

 

Ciekawostki:
Lew jest drugim co do wielkości (zaraz po tygrysie) największym kotowatym na świecie i jednym z czterech wielkich kotów ryczących (w sprzyjających warunkach jego ryk można usłyszeć z odległości 5 km). Należy także do tzw. Wielkiej Piątki Afryki – pięciu najbardziej niebezpiecznych zwierząt afrykańskich.

Grzywa u samców rozwija się pod wpływem testosteronu – u osobników wykastrowanych za młodu nie rozwija się w ogóle, a u „dojrzałych” kastratów może nawet całkowicie zaniknąć.

Wbrew powszechnej opinii białe umaszczenie nie wpływa negatywnie na przeżycie osobników w naturze – potrafią doskonale polować i nie mają problemów z rozmnażaniem.

 

W Zoo Safari Borysew dochowaliśmy się 10 białych lwiątek. Dumnych rodziców (Sahima i Azirę) można podziwiać w części zoo za namiotem sferycznym, natomiast czwórkę z ich już dorosłego potomstwa (Karim, Kira, Luna i Laari) – w części za mostkiem. Pozostałe dzieci naszej pary w większości wyjechały do innych ogrodów zoologicznych, m.in. w Korei Południowej.

 

 

 

 

Ameryka Północna

Żółw Sępi

(Macrochelys temminckii)

 

Występowanie:
Południowo-wschodnie obszary Ameryki Północnej.

 

Wygląd:
Karapaks barwy jednolicie ciemnobrązowej jest wydłużony i średnio wypukły pokryty 3 wzdłużnymi rzędami wysokich, rogowych bocznie spłaszczonych stożków tworzących kile. Plastron mocno zredukowany. Głowa duża pokryta od góry tarczkami, a z boku guzkami. Szczęki masywne ostro zakończone, górna hakowato zagięta, przypominająca sępi dziób (siła nacisku szczęk wynosi ok. 75 kg/cm2 i jest jedną z największych wśród kręgowców). Ogon długi pokryty 3 rzędami guzków. Nogi słabo przystosowane do pływania. Na języku występuje umięśniony długi wyrostek przypominający czerwonego robaka i służący do wabienia ryb. W niewoli żółw osiąga wiek do 70 lat. Dorosły osobnik waży ok 90 kg a długość jego karapaksu to ok 80 cm.

 

Pożywienie:
Żywi się głównie rybami, mięczakami, innymi żółwiami oraz wężami.

 

Ciekawostki:
Prowadzi dzienny tryb życia. Podczas polowania leży nieruchomo na dnie zagrzebany w mule. Jego karapaks pokrywają glony wobec czego zlewa się z otoczeniem. Otwiera dziób i porusza mięsistym wyrostkiem, który wskutek napływu krwi czerwienieje. Jeśli ryba nie zauważy przynęty, powoli odwraca w jej stronę głowę i szybciej porusza wabikiem. Czeka, aż ryba sama wpadnie mu do paszczy. Samica składa do wygrzebanych głębokich jam od 20 do 50 jaj.

 

 

Żółw Czerwonolicy

(Trachemys scripta elegans)

 

Występowanie:
Ameryka Północna i Środkowa. Sztucznie introdukowany w Europie, Azji i Ameryce Południowej.

 

Wygląd:
Karapaks owalny oliwkowo-zielony/brunatny, plastron żółty lub żółto-czarny. Ciało zielone/szare pokryte żółtymi prążkami. U tego podgatunku na skroniach znajduje się wybarwiony na czerwono pas skóry. Samce są mniejsze od samic, posiadają dłuższy ogon i pazury. Długość karapaksu od 12 do 30 cm, waga do 2 kg.

 

Środowisko naturalne:
Stojące zbiorniki wodne.

 

Pożywienie:
Młode żółwie są drapieżnikami, wraz z wiekiem urozmaicają swoją dietę o rośliny wodne a także wpadające do wody owoce. Polują głównie na larwy owadów, mięczaki, skorupiaki i ryby.

 

Zachowanie:
Żółwie te wykazują dzienną aktywność. Typowym widokiem jest żółw wygrzewający się w słońcu na konarach/skałach wystających z wody. W razie niebezpieczeństwa natychmiast uciekają do wody. Odpowiednio karmione żyją 30-35 lat.

 

Ciekawostki:
Płeć młodych żółwi zależy od temperatury inkubacji jaj. Gdy temperatura jest wysoka wykluje się więcej samców, samice wyklują się przy niższej temperaturze inkubacji. Umiarkowana temperatura zapewni równowagę pomiędzy płciami w lęgu.

Obecnie w UE jest zakaz handlu tym gatunkiem. Chcąc go trzymać musimy uzyskać zgodę GDOŚ. W latach 90 do naszego kraju ściągnięto ich z USA kilkaset tysięcy, wiele z nich zostało wypuszczonych na wolność gdzie żyje do dziś. Jeden ze 100 najbardziej inwazyjnych gatunków świata.

 

 

Śnieżyca Cesarska

(Anser canagicus)

 

Występowanie:
Zamieszkuje Amerykę Północną. Gniazduje na wybrzeżach Morza Beringa − delta Jukonu oraz na Kamczatce i Półwyspie Czukockim. Zimuje na Wyspach Aleuckich.

 

Wygląd:
Śnieżyca cesarska bardzo przypomina śnieżycę dużą, ale jest od niej ciemniej ubarwiona. Górna część jej ciała, pierś i boki są szare z czarnymi, poprzecznymi prążkami, tylna część karku, głowa i ogon są białe. Brzuch ciemnoszary, rozjaśniający się w kierunku kupra. Przednia część szyi oraz broda ciemnoszare. Nogi pomarańczowo-żółte, dziób różowo-czarny. Dorosłe osobniki ważą około 2,7 kg i mierzą od 66 do 89 cm długości.

 

Pożywienie:
Rośliny wodne z niewielką ilością wodnych bezkręgowców, po sezonie lęgowym trawa i jagody.

 

Rozmnażanie:
Od maja do czerwca ptaki te przystępują do lęgu. Gniazda zakładają w małych dołkach, najczęściej bez żadnej wyściółki. Samica znosi 3-8 białych jaj, które wysiaduje spłaszczając się nieruchomo w gnieździe, aby ustrzec potomstwo przed drapieżnikami. Inkubacja jaj trwa 24 dni, samiec w tym czasie odchodzi do reszty stada. Gdy pisklęta wykluwają się, samiec wraca i wraz z samicą opiekuje się młodymi. Pod koniec sierpnia młode są już gotowe do udania się wraz z dorosłymi osobnikami na zimowiska.

 

Status ochrony:
Śnieżyca cesarska nie jest na razie gatunkiem zagrożonym wyginięciem.

W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię NT (bliskie zagrożenia).

 

 

Nieświszczuk

(Cynomys gunnisoni)

 

Wygląd:
Są to nieduże, o zwartej budowie gryzonie z krótką szczęką. Osiągają długość ciała 30 cm oraz długość ogona 10 cm. Waga ok. 1 kg.

 

Zachowanie:
W chwili zagrożenia lub zainteresowania wydają odgłosy podobne do szczekania. Kopią nory. Na wolności mieszkają w koloniach, nazywanych „miastami”, które stanowią sieć płytkich tuneli i komór w których potrafi mieszkać nawet kilkanaście tysięcy dojrzałych i młodych osobników.

 

Pożywienie:
Są roślinożerne.

 

Ciekawostki:
W wielu rejonach rolniczych powodują poważne straty finansowe – przeciętne „miasto” – kolonia skupiająca 25000 nieświszczuków zjada tyle pożywienia, co 100 krów lub 800 owiec, przez co od wielu lat są ofiarą zarówno masowego trucia i zatapiania całych kolonii jak i niekontrolowanego odstrzału zwierząt. Szacuje się, że w porównaniu z rokiem 1800 pod koniec lat 90. XX wieku w USA przetrwało tylko 5% populacji zwierząt. Zbyt duże odstrzały oraz masowe trucie nieświszczuków prowadzą do bliskiego wymarcia tchórza czarnonogiego, który poluje na te zwierzęta.

Z uwagi na ukształtowane podczas życia w koloniach duże umiejętności społeczne oraz czytelną mowę ciała, od początku lat 90. XX wieku coraz częściej są udomawiane – najpierw w USA, a potem również w Europie. W USA stwierdzono też, iż coraz częściej nieświszczuki potrafią się adaptować do życia w wielkich miastach, budując mniejsze kolonie na niezabudowanych obszarach miast.

 

 

Kaczka Karolinka

(Aix sponsa)

 

Występowanie:
Ameryka Północna

 

Wygląd:
To kaczka z grupy piżmówek. Samiec jest bardzo kolorowy. Wierzch głowy i czub ma metalicznie zielony z dwiema białymi pręgami, dolną część głowy ma niebiesko-purpurową, policzki oraz podgardle są białe, pierś jest purpurowa nakrapiana białymi plamkami. Wierzch ciała błękitno-brązowo-zielony. Boki i spód białawe. Samica jest ubarwiona na brązowo z jasnymi i kolorowymi plamami. Wokół oczu charakterystyczne jasne okulary.

 

Pożywienie:
Nasiona, owoce, orzechy, jagody, kasztany i żołędzie.

 

Rozmnażanie:
Gniazda zakłada w dziuplach drzew do wysokości 20 m nad ziemią.

 

Status ochrony:
Karolinka nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

Ciekawostki:
Kasztany i żołędzie, które zjada są rozcierane przez bardzo silny żołądek mięśniowy.

 

 

Indyk Dziki

(Meleagris gallopavo)

 

Występowanie:
USA, Meksyk, południowa część Kanady. Zamieszkuje głównie w lasach (liściastych lub mieszanych) oraz na terenach zielonych w ich pobliżu.

 

Morfologia:
Skóra głowy i górnej części szyi nieopierzona, kolorowa, z przewagą niebieskiego i czerwonego. Cechą charakterystyczną dla indyków są narośla skórne –tzw. korale, umiejscowione pod brodą, oraz wisior, wyrastający nad dziobem. Upierzenie czarno-brązowe z białymi prążkami – u samców bardziej kontrastowe, z wielokolorowym, opalizującym połyskiem. Przeciętna waga waha się w granicach 2-5 kg dla indyczek i 5-11 kg dla indorów. U osobników płci męskiej na tylnej stronie nóg występują ostrogi, służące do walk, oraz przytrzymywania samic podczas kopulacji.

 

Tryb życia i zachowanie:
Prowadzi koczowniczy tryb życia. Za dnia spędza czas żerując na ziemi, w nocy zaś chroni się na drzewach. W przeciwieństwie do indyków domowych jest dobrym, choć krótkodystansowym lotnikiem – w powietrze wzbija się najczęściej w ucieczce przed niebezpieczeństwem, lub w celu pokonania większych przeszkód w czasie swojej pieszej wędrówki. Indyki tworzą grupy płciowe – samice z młodymi żyją w stadach nawet po 100 osobników, samce występują pojedynczo lub w grupach kawalerskich (zwłaszcza stare).

 

Pokarm:
Wszystkożerny. W głównej mierze żywi się nasionami, korzonkami, kiełkami, orzechami, owocami jagodowymi, trawami, stawonogami. Czasem w jego menu znajdziemy nawet drobne płazy, mięczaki, czy jaszczurki.

 

Rozmnażanie:
Ptak poligamiczny. Wiosną u indyków przypada pora godowa – wtedy samce prezentują się, strosząc pióra i rozkładając wachlarzowato ogony. W tym okresie ich ubarwienie na głowie staje się wyraźnie niebieskie, korale natomiast zyskują barwę mocnej czerwieni. Często dochodzi do walk między samcami – zwycięzca pojedynku wybiera sobie samice do rozrodu i broni terytorium przed rywalami. Indyczki budują gniazdo na ziemi, ukryte w gęstej roślinności, gdzie składają od 10 do 15 brązowo nakrapianych jaj. Często zdarza się, że dwie samice dzielą jedno gniazdo, w którym  wspólnie wysiadują. Po ok. 28-30 dniach wykluwają się pisklęta, które tego samego dnia opuszczają gniazdo i podążają za matką. Po dwóch tygodniach są już zdolne do lotu.

 

Długość życia:
ok. 12 lat.

 

Ochrona:
Indyk nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

Ciekawostki:
Indyk dziki jest gatunkiem łownym. Po przybyciu Europejczyków do Ameryki został niemal całkowicie wytrzebiony. Dzięki programom ochrony tego gatunku udało się jednak odtworzyć dziką populację. Indyki domowe natomiast pochodzą od podgatunku południowo-meksykańskiego, który został sprowadzony do Europy przez Hiszpanów. Amerykanie spożywają je tradycyjnie podczas święta Dziękczynienia.

 

 

 

Biały Wilk Polarny

(Canis lupus arctos)

 

Występowanie:
Kanada

 

Wygląd:
Charakteryzuje się on jasnym umaszczeniem,wręcz do białego. Wysokość 60-90 cm (w kłębie), długość ciała 70-150 cm,waga 25-80 kg.

 

Naturalne środowisko:
Zamieszkuje tereny leśne,bagienne,równiny oraz góry.

 

Pożywienie:
Żywią się małą zwierzyną płową (zajęczaki),dzikami oraz dużymi ssakami jak łoś,jeleń a nawet bizon. Polowanie na tak duże i silne zwierzęta umożliwia im niesłychana zdolność do współpracy w grupie oraz strategia łowiecka. Głodny wilk zje również padlinę.

 

Zachowanie:
Populacja tego wilka wynosi około 50 000 osobników. Wilki żyją w grupach od 8 do 12 wilków,ale zdarzają się też większe nazywane watahą. Obszar zajmowany przez duże grupy może mierzyć nawet 400 km,ponieważ jest to zwierzę terytorialne. Jest to niestrudzony wędrowca, przemierzający dziennie nawet kilkadziesiąt kilometrów. Grupie przewodniczy jedna para,nazywana parą alfa.

Watahy mają ściśle określoną hierarhię. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych- feromonów i własnych odchodów (znakowanie).

Pokrywa włosowa składa się z dwóch rodzajów włosów: długich i sztywnych włosów prowadzących, zapewniających odprowadzenie wody oraz podszerstka zapewniającego izolację termiczną.

Długość życia w warunkach naturalnych to 12 do 16 lat, w niewoli około 20. Wilki osiągają dojrzałość płciową około 2-3 lat, ciąża trwa 60 dni. Wadera (samica wilka)  rodzi od 4 do 8 szczeniąt. Samiec jest nazywany basiorem.

Wilki mają rozwiniętą nie tylko mowę ciała. Używają również do porozumiewania się między sobą różnych sygnałów dźwiękowych: wycia, szczekania, warczenia, skomlenia i pisków.

 

Ciekawostki:
Wilk kojarzy się ludziom bardzo źle. Przez wieki opowiadano o wilkach ludojadach i grupach napadających na wioski. Jednak w rzeczywistości to majestatyczne i piękne zwierzę unika człowieka. Zdarza się że wilk zapoluje na zwierzę hodowlane,jednak popycha go do tego głód. Z drugiej strony, podziwiana jest wilcza niezależność, siła i wytrwałość. Ostatnio, na skutek wzrostu świadomości ekologicznej postrzeganie wilka ulega stopniowej poprawie. Miejsce strachu zaczyna zajmować zrozumienie jego roli w ekosystemie.

W latach 90 podjęto próbę skrzyżowania wilka z psem domowym, z czego wyszła rasa nazywana Czeskosłowackim wilczakiem (samiec owczarka niemieckiego z samicą wilka).

 

 

Bernikla Kanadyjska

 

(Branta canadensis)

 

Występowanie:
Bernikla kanadyjska to naj­więk­sza i jedna z naj­licz­niej­szych współ­cze­śnie ży­ją­cych dzi­kich gęsi. Coraz czę­ściej wystę­pu­je w Eu­ro­pie. Jest to ga­tu­nek mi­gru­ją­cy. Pier­wot­ne śro­do­wi­sko znaj­du­je się na Ala­sce, w Ka­na­dzie i na półno­cy USA. Z okre­sie zi­mo­wym ptak wę­dru­je w re­jo­ny Mek­sy­ku, a nie­któ­re po­pu­la­cje do wschod­niej Azji. Z uwagi na swój pięk­ny wy­gląd, w prze­szło­ści ber­ni­kle ka­na­dyj­skie były ho­do­wa­ne na dwo­rach kró­lew­skich.

 

Morfologia:
Długość ciała gęsi kanadyjskiej wynosi 100 cm a rozpiętość skrzydeł 190 cm. Typowy przedstawiciel waży ok. 2- 6,5 kg. Prezentuje się bardzo dostojnie i elegancko. Gatunki dzikie żyją ok. 20 lat, hodowlane nawet 80 lat.

 

Pokarm:
Żywi się głównie pokarmem roślinnym, sporadycznie zwierzęcym. Już w dru­gim roku życia gęś szuka part­ne­ra. Jak wiele in­nych ga­tun­ków pta­ków, są mo­no­ga­micz­ne – wiążą się z jed­nym part­ne­rem na całe życie. Z tym, że po śmier­ci jed­ne­go z nich, gęś może sobie zna­leźć in­ne­go partnera.

 

Rozmnażanie:
Gniaz­da bu­du­je na ziemi, bli­sko wody. Jaja skła­da w kwiet­niu i maju, na­stęp­nie wy­sia­du­je je przez ok. mie­siąc. Przez ko­lej­ne 2 mie­sią­ce opie­ku­je się mło­dy­mi. Choć sa­miec chęt­nie bu­du­je i ochra­nia gniaz­do, to ja­ja­mi i mło­dy­mi wię­cej zaj­mu­je się sa­mi­ca.

 

Ciekawostki:
Po­dob­nie jak więk­szość gęsi, ber­ni­kle  mi­gru­ją do cie­plej­szych re­jo­nów. Je­sien­ne mi­gra­cje roz­po­czy­na­ją się od września do li­sto­pa­da. Lecąc gru­pa­mi ukła­da­ją się w cha­rak­te­ry­stycz­ny kształt li­te­ry V.

 

 

 

Aligator Amerykański

(Alligator mississippiensis)

 

Występowanie:
Południowo-wschodnia część  Stanów Zjednoczonych, na terenach podmokłych.

 

Morfologia:
Osiąga średnio 1,8–3,7 m długości, przy czym samce większe od samic. Przeciętna waga  sięga do 240 kg. Grzbiet ciemny oliwkowozielony, brzuch jasnożółty. Pysk krótki i szeroki. Młode to miniatury dorosłych, ale dodatkowo posiadają jasnożółte poprzeczne paski na grzbiecie, zapewniające kamuflaż.

 

Tryb życia i zachowanie:
Niezgrabny na lądzie, za to w wodzie doskonale pływa i nurkuje. Aktywny głównie wieczorami i w nocy, w ciągu dnia zwykle wyleguje się na brzegu. Zimuje w pobliżu wody, w specjalnie wygrzebanych, głębokich norach.

 

Pokarm:
Dieta jest uzależniona od wielkości zwierzęcia. Młode zjadają niewielkie ryby, płazy, małe ssaki. Dorosłe potrafią polować na duże ryby, żółwie, średniej wielkości ssaki i ptaki. Nie gardzą także padliną oraz innymi gadami (w tym mniejszymi osobnikami własnego gatunku).

 

Rozmnażanie:
Zaloty zaczynają się wiosną, kiedy wzrasta temperatura otoczenia. W czasie godów samce głośno nawołują samice wydając donośne, wibrujące głosy o niskiej częstotliwości, podobne do ryków, które roznoszą się w wodzie na znaczne odległości. Z początkiem lata samica buduje gniazdo na brzegu wody, w postaci kopca złożonego z błota i szczątków roślinnych. Składa w nim od 20 do 50 jaj i zasypuje je, po czym pozostaje w jego pobliżu przez okres wylęgania, który trwa przeciętnie 65 dni. Po wykluciu młode wołają matkę, a ta przenosi je do wody, zabierając po kilka maluchów w pysku. Samica pozostaje z młodymi i chroni je przez okres około roku.

 

Długość życia:
ok 30-50 lat.

 

Ochrona:
Gatunek ten nie jest zagrożony wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

 

 

Puma Płowa

Felis concolor

 

Występowanie:
Ameryka Północna, Ameryka Południowa, od Kanady po północną Argentynę.

 

Wygląd:
Jest to największy północnoamerykański kot. Długość ciała waha się u poszczególnych osobników pomiędzy 1 a 2 metrami, ogon ma długość 50-80 cm, wysokość w kłębie to ok. 60 cm, waga 30-100 kg. Puma ma wydłużony, mocny tułów, małą głowę, zaokrąglone na końcach uszy. Jej sierść jest krótka, o jednolitym zabarwieniu, różnym jednak u osobników z różnych terenów. Spotyka się pumy płowożółte, szarobrązowe, żółtobrązowe, a nawet czarne. Podbrzusze i pysk są kremowe, a koniec ogona czarny. Młode osobniki mają na futrze cętki, które zanikają w czasie dojrzewania.

 

Środowisko naturalne:
Zamieszkuje okolice górzyste, pokryte lasem, ale występuje także na stepach i pustyniach.

 

Pożywienie:
Żywi się głównie małymi ssakami jak ostronosy, paki, aguti, małpy, źrebięta czy cielęta. W przypadku dużego wygłodzenia atakuje większe zwierzęta – łosie, jelenie, bydło domowe. Mniejsze zwierzęta pożera w całości. Resztki z większych zdobyczy ukrywa przykrywając liśćmi, trawą czy piaskiem.

 

Zachowanie:
Puma poluje w pojedynkę, atakując ofiary z zaskoczenia. Na ogół pozostaje w ukryciu do momentu, aż ofiara podejdzie dostatecznie blisko, a następnie powala ją gwałtownym skokiem i zabija ugryzieniem w szyję.

Koty te są samotnikami, każdy osobnik trzyma się obszaru swojego terytorium, które ma powierzchnię nawet 300 km2. Terytorium jest zaznaczane moczem, kałem, wydzieliną gruczołu odbytowego oraz zadrapaniami na drzewach. Kiedy występuje duża obfitość zwierzyny terytoria mogą zachodzić na siebie, ale ich właściciele unikają spotkań. Puma zaczyna aktywne życie po zmroku. Dzień przesypia w ukryciu. Zdarza się, że zagraża ludziom, chociaż na ogół unika spotkań z nimi.

Pumy rozmnażają się przez cały rok, ale najczęściej na przełomie zimy i wiosny. Ciąża trwa 3 miesiące, samica zwykle rodzi 1-4 młodych w uprzednio wybranej kryjówce (jaskinia, szczelina skalna, gęste zarośla). Sama opiekuje się potomstwem przez około 2 lata,  nie dopuszczając samca nawet w pobliże gniazda.

 

Ciekawostki:
Puma jest zwierzęciem bardzo zwinnym i szybkim -potrafi skoczyć bez rozpędu na wysokość lub odległość 6 m oraz na krótkich dystansach osiągnąć prędkość 80 km/h.

 

 

 

 

Ameryka Południowa

Żółw Żabuti Leśny

(Geohelone carbonaria)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa, od północnej Brazylii, aż po północną Argentynę i Boliwię. Na Wyspach karaibskich
wprowadzony w celach konsumpcyjnych.

 

Wygląd:
Średnie wymiary samca to 40-45 cm, samice są zwykle nieco mniejsze,ale znaleziono również osobniki powyżej 55 cm.Pancerz prawie równomiernie czarny z żółtozłocistym lub pomarańczowymi plamkami układających się w kształcie aureoli. Głowa ciemna, cytrynowożółta lub czerwono cętkowana, nogi pokryte cynobrowoczerwonymi i rubinowoczerwonymi łuskami. Nie wyróżnia się podgatunków a jedynie formy różniące się ubarwieniem i gabarytami. Pancerz dzielimy na dwie części plastron i karapaks.

 

Środowisko naturalne:
Jedni badacze (Walker) uważają, że żabuti najczęściej występuje na pastwiskach i w suchszych częściach lasów. Inni jak Leger i Moscovits idealny habitat określają jako wilgotne miejsca lasów tropikalnych (tam tak naprawdę występują).

 

Pożywienie:
W naturze zjadają zioła, opadłe owoce, kwiaty, zwierzęta bezkręgowe,padlina, odchody zwierząt, przede wszystkim larwy owadów.

 

Zachowanie:
Dożywają 80 lat. Samica składa od 5 do 15 owalnych jaj mających niecały centymetr. Wbrew stereotypom ten żółw jest niezwykle ruchliwy i ciekawski.

 

 

Uistiti Białoucha

(Callithrix jacchus)

 

Występowanie:
Lasy tropikalne i subtropikalne, Brazylia, Ameryka Południowa.

 

Wygląd:
Cechą charakterystyczną gatunku są białe, ułożone w wachlarz kępki włosów na uszach i biała plama na czole. Ma gęste futro i niechwytny, puszysty ogon. Na ogonie i całym ciele ma ciemne pręgi. Mierzy od 20 do 25 cm, waży maksymalnie do 450 gram.

 

Zachowanie:
Aktywna w ciągu dnia, głównie rankiem i późnym popołudniem. Bardzo ruchliwa, skacze po drzewach. Porusza się na sposób wiewiórek. Wędruje w grupach rodzinnych złożonych z 3-12 osobników o różnej strukturze socjalnej. W nocy śpi na drzewach. Zdobycz zabija ugryzieniem w głowę.

 

Pożywienie:
Różne części roślin, głównie owoce, żywice oraz owady, pająki, małe ptaki, jaja.

 

Rozmnażanie:
Ciąża trwa 148 dni. Samica rodzi zwykle 1, rzadko 2 młode. Karmi je przez 2 miesiące. Samiec bierze udział w transporcie młodych. Młode samice dojrzewają płciowo po 1 roku, samce po 2 latach. Żyją do 10 lat.

 

Status ochrony:
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

 

Teju Argentyński

(Salvator merianae)

 

Występowanie:
Od Kolumbii, Wenezueli i Gujany, poprzez dorzecze Amazonki, aż po Urugwaj, Paragwaj i północną Argentynę.

 

Wygląd:
To największe, szybko rosnące jaszczurki występujące na kontynencie amerykańskim. Ich szybki metabolizm powoduje, że dojrzałość oraz wielkość przekraczającą znacznie 1 metr osiągają w zaledwie 3 lata. Dorosłe osobniki tego gatunku mogą osiągać od 150 cm do 180 cm długości całkowitej, przy masie ciała od 4,5 do 7 kg. Skóra teju jest gruba, w dotyku przypomina koraliki.

W ubarwieniu przeważa kolor czarny, z symetrycznie ułożonymi kropkami w kolorze beżowo-białym. Kropki te tworzą wyraźne pasy po bokach pleców, biegnące od otworów usznych aż po nasadę ogona. Na ogonie i bokach ciała kropki tworzą poprzeczne, symetryczne pasy. Pysk pokrywają beżowe tarczki z czarnym obramowaniem. Brzuch jest jasny, w odcieniu pomarańczowym. Łapy masywne, zaopatrzone w potężne pazury służące do kopania nor i rozszarpywania zdobyczy.

 

Rozmnażanie:
W okresie rozrodczym teju argentyńskie potrafią utrzymywać temperaturę ciała nawet o 10 °C wyższą od otoczenia. Są więc jednym z niewielu gatunków fakultatywnie endotermicznych. Prawdopodobnie jest to adaptacją służącą przyspieszaniu rozwoju zarodków w jajach (samica pilnuje jaj i może je ogrzewać). Samica składa jaja w stertach liści. Gniazdo takie składać się może nawet z 65 jaj. Młode wylęgają się po około 60 dniach. Jak w przypadku większości gadów samica nie zajmuje się młodymi.

 

Pożywienie:
Jest wszystkożerny. Oprócz owadów, płazów i małych jaszczurek, zjada też owoce, a w środowiskach synantropijnych może zapolować na psy. Żywi się również jajami i padliną. Poszukuje pożywienia przede wszystkim w godzinach porannych. Większe ofiary chwyta w potężny zgryz i zabija je energicznie uderzając nimi o ziemię. Mniejsze ofiary połyka w całości.

 

Status ochrony:
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

 

Tapir Anta

Tapir anta (Tapirus terrestris)

 

Występowanie:
Północna i środkowa część Ameryki Południowej, na wschód od Andów. Spotykany głównie na nizinach, przede wszystkim w tropikalnych lasach deszczowych, ale też na terenach bagiennych i zalewowych, a nawet sawannach i łąkach z dużymi zbiornikami wodnymi i gęstą roślinnością.

 

Morfologia:
Duży ssak, dorastający do 77-108 cm w kłębie i osiągający wagę 150-270 kg – przy czym u tego gatunku to samice są znacznie większe od samców. Należy do rzędu nieparzystokopytnych (tak jak nosorożec i koń) – tylne kończyny zakończone są trzema, a przednie czterema palcami. Sierść krótka i sztywna, w kolorze szarobrunatnym, z jasnymi końcówkami uszu. Cechą charakterystyczną jest zrośnięty z górną wargą nos, tworzący rodzaj ruchliwej, krótkiej trąby, ułatwiającej zdobywanie pokarmu – Tapir anta ma najkrótszą trąbkę ze wszystkich gatunków tapirów . Ogon krótki, ok 5-10 centymetrowy.

 

Tryb życia i zachowanie:
Aktywny głównie nocą – w ciągu dnia ukrywa się przed drapieżnikami w gęstych zaroślach. Bardzo płochliwy. Prowadzi samotniczy tryb życia, łącząc się w pary wyłącznie w okresie godowym. Po swoim terytorium Tapir anta porusza się po stałych, wydeptanych ścieżkach. Nie wykazuje szczególnej agresji terytorialnej, stąd też areały różnych osobników mogą się pokrywać. Jest doskonałym pływakiem i nurkiem – w wodzie chroni się przed niebezpieczeństwem, kąpiele pomagają również w pozbyciu się pasożytów skórnych. Mają słaby wzrok, ale za to doskonały słuch. Bardzo gruba skóra stanowi świetną ochronę przed skaleczeniami (np. podczas przedzierania się przez gęstą roślinność) oraz wieloma drapieżnikami – dla dorosłych osobników zagrożenie może stanowić wyłącznie duży agresor, taki jak puma czy jaguar.

 

Pokarm:
Roślinożerne. W ich menu znajdziemy liście drzew i krzewów, gałęzie, trawy, rośliny przybrzeżne i owoce. Czasem pokuszą się również o rośliny uprawne. Dorosły Tapir anta potrafi zjeść dziennie nawet do 40 kg pożywienia.

 

Rozmnażanie:
Samce łączą się z samicami na okres rui, natomiast po zapłodnieniu każde rozchodzi się w swoją stronę. Po ciąży trwającej 390-410 dni (ok. 13 miesięcy) rodzi się jedno (rzadziej dwa) młode, ważące zwykle 4-7kg. Maluchy posiadają charakterystyczne, maskujące ubarwienie – na całym ciele posiadają jasne, żółtawe paski i rzędy plamek – które zanika po ok. 5 miesiącach i staje się jednolite. Dzieci pozostają przy matce przez ok 14 miesięcy. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 2,5-5 lat, przy czym samice dojrzewają wcześniej. Zdrowa samica może wydawać na świat potomstwo średnio co 2 lata.

 

Długość życia:
25-30 lat

 

Ochrona:
Tapir anta jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (kategoria VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych).

 

Ciekawostki:
Tapir prawie w ogóle nie zmienił się w toku ewolucji – bardzo przypomina swoich przodków, żyjących na ziemi w trzeciorzędzie. Przez to uważany jest przez wielu przyrodników za „żywą skamielinę”.

Ze względu na wielkość samic oraz budowę ich dróg rodnych (które są znacznie wydłużone), samce tapirów mogą pochwalić się imponującym przyrodzeniem. Penis zakończony jest charakterystycznymi fałdami, tworzącymi swoistą uszczelkę, umożliwiającą efektywną kopulację zarówno na lądzie jak i w wodzie.

 

W naszym zoo można podziwiać samca Tapira anta – Irka, urodzonego w 2005 roku. Irek jest jednym z najbardziej przyjaznych zwierząt w Zoo Safari Borysew i pupilkiem swoich opiekunów – bardzo lubi pieszczoty, podczas których przewraca się na plecy i zastyga z przymkniętymi oczami.

 

 

 

Tamaryna Złotoręka

(Saguinus midas)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa.

 

Wygląd:
Długość ciała wynosi 20,5-28 cm, zaś z ogonem 31-44 cm. Waga ciała to 400-500 gramów.

 

Środowisko naturalne:
Tamaryna złotoręka zamieszkuje zalesione tereny wzdłuż Amazonki w Brazylii, Gujanie, Gujanie Francuskiej, Surinamie i Wenezueli.  Zachowanie: Małpy te żyją w grupach składających się z 4 do 15 zwierząt z niewielką konkurencją wewnątrzgrupową nawet pomiędzy dojrzałymi płciowo samcami. Tylko jedna samica w grupie jest zdolna do rozrodu w sezonie rozrodczym, podczas gdy u innych samic występuje zahamowanie instynktu. Ciąża trwa 140-170 dni, a samica rodzi zazwyczaj dwoje młodych. Młodymi małpami opiekuje się głównie ojciec, a zwracane są matce tylko do karmienia. Cała grupa uczestniczy w opiece i wychowywaniu młodych. Obrona jest priorytetem, gdy jeden osobnik zostanie zaatakowany, reszta pędzi mu na ratunek. Tamaryna złotoręka jest gatunkiem terytorialnym i potrafi być agresywna – posiada ostre kły i pazury zamiast paznokci na wszystkich palcach, włączając duży palec u stopy. Małpy te to świetni wspinacze, większość czasu spędzają pośród pnączy i gałęzi drzew. Są szybkimi, zwinnymi i wspaniałymi skoczkami, znanymi z tego, iż potrafią skoczyć z wysokości 18 metrów z drzewa na ziemię i nie odnieść przy tym żadnych obrażeń.

 

Pożywienie:
Dieta tego gatunku składa się z owoców, kwiatów, insektów, żab, pająków, jaszczurek i nektaru.

 

Długość życia:
Długość życia wynosi 10 lat na wolności i 16 lat w niewoli.

 

Ciekawostki:
Naturalnymi wrogami tych małp są małe koty, ptaki drapieżne oraz węże. Gatunek ten jest zagrożony ze względu na niszczenie jego siedlisk w środowisku naturalnym.

 

 

 

Tamaryna Białoczuba

(Saguinus oedipus)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa– Pn. Kolumbia.

 

Wygląd:
Osiągają długość 30 cm, ogona 30-40 cm, i średnią wagę 430 g. Posiadają charakterystyczną grzywę dłuższych, białych włosów na głowie. Skóra twarzy jest czarna lub ciemnoszara i niemal bezwłosa. Brzuch oraz kończyny są białe, strona grzbietowa w różnych odcieniach brązu. Grzbiet ciemnobrązowy bądź ceglasto-brunatny.

 

Środowisko naturalne:
Lasy tropikalne, czasem tereny krzewiaste.

 

Pożywienie:
Pokarm stanowią przede wszystkim owady, pająki, zdarza się jednak, że poluje na małe ptaki, gady i płazy.  Dieta uzupełniana jest owocami i kwiatami oraz żywicą drzew.

 

Długość życia:
ok. 15 lat.

 

Zachowanie:
Posiadają one bogaty repertuar dźwięków, podobnych do ptasich treli. Tamaryna białoczuba jest aktywna w dzień, noce spędza w rozgałęzieniach konarów. Zwierze nadrzewne o dziennej aktywności. Tamaryny wydają bogatą gamę odgłosów,  z czego do tej pory wyodrębniono i opisano 38, niektóre jednak są niesłyszalne dla ludzkiego ucha. Z dźwięków tych składane są “pieśni” wyrażające emocje lub ostrzegające intruzów, przed wkroczeniem na zajęte terytorium. W momencie wzburzenia, potrafią postawić grzywę i zmarszczyć twarz. Żyją w stadach rodzinnych, liczących zwykle 2 do 8 osobników.

 

Ciekawostki:
Małpy z rodzaju szerokonosych małp właściwych, jako jedyne, zamiast płaskich paznokci, mają pazurki. Niemiecka nazwa gatunku to “Lisztaffe”, czyli “małpa Liszta” na cześć oryginalnej fryzury węgierskiego kompozytora Franza Liszta. W naturze gatunek ten jest krytycznie zagrożony, jest jednak równocześnie popularnym zwierzęciem utrzymywanym amatorsko. Osobników w niewoli żyje ponad dwukrotnie więcej niż na wolności. Status ochrony wg IUCN – CR (krytycznie zagrożony).

 

 

Pekariowiec Obrożny

(Tayassuidae)

Rodzina ssaków łożyskowych z rzędu parzystokopytnych, spokrewniona ze świniowatymi i hipopotamowatymi.

 

Wygląd:
Ciało krępe, podobne do świni, o długości do 120 cm i wadze do ok. 40 kg. Głowa klinowata, osadzona na krótkiej szyi. Skóra pokryta szczeciną. Cztery palce na kończynach przednich i trzy na tylnych (dwa u pekari Wagnera). Charakterystyczną cechą odróżniającą pekari od pozostałych świniokształtnych jest położony w pobliżu nasady ogona gruczoł grzbietowy.

 

Pożywienie:
Pekari są wszystkożerne, podobnie jak świniowate poszukują pokarmu pod ziemią. W ich diecie przeważa pokarm roślinny. Nie gardzą jednak owadami, płazami, gadami, rybami, jajami i padliną.

 

Zachowanie:
Żyją w stadach od kilku do kilkudziesięciu (pekari białobrody do 300) sztuk, na jednego samca przypadają trzy samice. Rodzą się zwykle dwa młode. Żyją kilkanaście do 24 lat. Są zwierzętami łownymi.

 

 

 

Pancernik Włochaty

(Chaetophractus villosus)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa.

 

Wygląd:
Od innych pancerników wyróżnia go obfitsze owłosienie oraz większe uszy. Na pancerzu znajdują się płytki kostne ułożone w osiem rzędów. Osiąga do 44 cm długości, z czego długość ogona wynosi 11 cm. Waży około 3 kg, żyje ponad 20 lat.

 

Zachowanie:
Żyją zwykle samotnie, niektóre w parach lub małych grupach.  Aktywny jest głównie w nocy. Jego pożywienie stanowią owady, larwy oraz grzyby. Może też zabić małe węże. Zwierzęta te bardzo lubią kopać nory. Niestety, jego największym wrogiem jest człowiek, który zabija go dla mięsa. Samica w ciąży, która trwa 2 miesiące rodzi 2 młode osobniki. Gatunek występujący ciągle dość licznie.

 

 

Nandu Szare

(Rheiformes)

 

Występowanie:
Ptaki te zamieszkują stepowe i zakrzewione tereny Ameryki Południowej.

 

Zachowanie:
W środowisku naturalnym ptaki te żyją w dużych stadach liczących nawet po 100 osobników obu płci. Z reguły są one poligamiczne, a przypadki monogamii zdarzają się rzadko. Samce posiadają terytoria, wabiąc samice w okresie lęgów donośnym głosem. Jeden samiec łączy się z 6-15 samicami. Agresywnie broni swego haremu i terytorium przed innymi dorosłymi samcami. Samiec wyszukuje niewielkie zagłębienia w ziemi, które pogłębia rozgrzebując je nogami. Samice składają do wspólnego gniazda 15-30 kremowych jaj o masie ok. 500 g każde. Jaja wysiaduje sam samiec przez ok. 40 dni. Samiec również samotnie opiekuje się pisklętami, które zaraz po wykluciu są samodzielne. Wodzi je za sobą, ucząc zdobywania pokarmu i broniąc przed zagrożeniami ze strony drapieżników. Młode osiągają wzrost dorosłych po ok. 5-6 miesiącach.

 

Pożywienie:
Nandu są ptakami wszystkożernymi. Odżywiają się zarówno pokarmem roślinnym, jak i zwierzęcym. Na ich dietę składają się nasiona, owoce i jagody, owady i inne bezkręgowce oraz płazy, gady, pisklęta małych ptaków gnieżdżących się na ziemi i drobne gryzonie.

 

Ciekawostki:
Liczba ferm i populacja tych ptaków jest wyraźnie mniejsza aniżeli strusi afrykańskich, a nawet emu. Kilkaset niedużych obiektów (po kilkanaście ptaków) założono w USA. Pomimo panującej opinii, iż ptaki te są łatwiejsze w hodowli od strusi, w Polsce od 1995 roku jest ciągle tylko jedna ferma w dawnym województwie legnickim. Najczęściej nandu utrzymuje się na fermach strusi bądź emu. Pojedyncze fermy nandu można spotkać w Kanadzie, Australii w Europie Zachodniej. Jednak obiekty większe, liczące ponad 100 ptaków znajduje się tylko w Ameryce Południowej.

 

 

Mara Patagońska

Dolichotis patagonum – gatunek gryzonia z rodziny marowatych.

 

Występowanie:
Występuje na stepach południowej części Ameryki Południowej.

 

Wygląd:
W kłębie mierzy do 45 cm, może ważyć do 11 kg. Ma długie, zakończone kopytkowatymi pazurami nogi. Uszy zwierzęcia są wysokie i spiczaste. Mara cechuje się inochodem – specyficznym rodzajem chodu, spotykanym u niektórych ssaków, np. koni, polegającym na jednoczesnym poruszaniu nóg tej samej strony ciała. Sierść zwierzęcia ma kolor brunatny.

 

Pożywienie:

Odżywia się zielonymi częściami roślin, nasionami akacji i kaktusami.

 

Ciekawostki:
Żyje 15 lat. Ciąża trwa 3 miesiące, młode po dwóch godzinach od porodu potrafią się samodzielnie poruszać (biegać, skakać). Mary patagońskie są monogamiczne, łączą się w pary na całe życie.

 

 

Lama

 

(Lama glama)

Królestwo: Zwierzęta.

Gromada: Ssaki.

Rząd: Parzystokopytna.

Rodzina: Wielbądowate.

Rodzaj: Lama.

Gatunek: L.glama.

IUCN: DD – nie notowana.

 

Występowanie:
Ameryka Południowa, głównie Boliwia oraz Argentyna.

 

Wygląd:
Dorasta 120 cm w kłębie. Waga samca to ok. 200 kg, samicy 150 kg. Okrywa włosowa jest zawsze dwu frakcyjna ,przy czym frakcja zewnętrzna występuje w różnych odmianach. Umaszczenie lam jest niezwykle bogate. Występują wszelkie kombinacje kolorów i łat.

 

Środowisko naturalne:
Rozległe łąki porastające płaskowyże Andów.

 

Pożywienie:
Wszelkiego rodzaju trawy i zioła.

 

Zachowanie:
Żyją w grupach rodzinnych ,które łączą się w większe stado. Budowa pyska i brak uzębienia na szczęce pozwala na charakterystyczne plucie cuchnącym, przeżutym pokarmem- co stanowi jedyną broń tych zwierząt.

 

Ciekawostki:
Lama jest udomowioną formą gwanako oraz bliska krewną wielbłądów z Afryki i Azji. W Andach jest hodowana od kilku tysięcy lat. Uważana jest za jeden z pierwszych „gatunków” celowo stworzonych przez człowieka. Wszechstronne wykorzystanie obejmuje: wełnę, skóry, mięso i mleko. Nawet odchody znajdują zastosowanie jako nawóz i opał. Ze względu na swój łagodny charakter i prędkość uczenia się jest popularnym zwierzęciem w zoo, agroturystyce i jako zwierze towarzyszące.

 

 

Ara Zielona

(Ara militaris)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa

 

Środowisko naturalne:
Żyje zarówno na nizinach jak i w górach Meksyku, Kolumbii, północno-zachodniej Wenezueli, północnego Peru, Ekwadoru i Boliwii. Można nawet spotkać ją w Andach na wysokości 3500 m n.p.m. Na ogół żyje jednak w dżungli, w koronach wysokich drzew, skąd wyfruwa na plantacje kukurydzy lub do sadów.

 

Wygląd:
Brzuch, szyja, głowa i plecy koloru zielonego. Na czole przy woskówce ara ma czerwoną plamę. Piórach na końcach skrzydeł mają kolor niebieski, a ogon niebiesko-czerwony. U tego gatunku ary nie występuje dymorfizm płciowy. Samica składa zazwyczaj dwa białe jaja i wysiaduje je przez 24-26 dni. Młode dość długo siedzą w gnieździe.

 

Zachowanie:
Miła i przyjazna, może nauczyć się powtarzania wielu wyrazów, mimo że niektórzy uważają ją za mniej uzdolnioną od innych ar. Odpowiednio młode ptaki szybko stają się posłuszne i oswojone. Ara jest hałaśliwa, a najgłośniej zachowuje się w locie. Młody, oswojony ptak przestaje wydawać naturalne dźwięki.

 

Pożywienie:
Żywi się nasionami słonecznika, kukurydzą, orzechami ziemnymi, pszenicą, owsem, biszkoptami, marchwią, owocami i gałązkami, które chętnie skubie.

 

 

Ara Araruna

Zwana pod innymi nazwami – Ararauna zwyczajna lub Ara niebieskoskrzydła

 

Występowanie:
Zamieszkują Amerykę południową. Od Panamy do południowej Brazylii.

 

Środowisko naturalne:
Ich środowisko to tropikalne lasy deszczowe.

 

Wygląd:
Długość ciała 76-90 cm, waga 900- 1500 g., rozpiętość skrzydeł 35-50 cm. Ary to gatunek posiadający wiele odmian barwnych. Dla przykładu Ara hiacyntowa, szafirowa czy zielona.

Jest to jedna z największych papug. Ma niezwykłe niebiesko żółte umaszczenie, a boki jej głowy pokryte są białą skórą poprzecinaną czarnymi prążkami. Charakterystyczny zakrzywiony dziób, służy również do wspinania się po drzewach.

 

Pożywienie:
Ary z łatwością pokonuje nawet najtwardsze orzechy. Żywią się głównie owocami, nasionami, orzechami. Zjada około 20 gat. roślin z czego część jest trująca dla innych zwierząt.

 

Zachowanie:
Zaliczana do papug właściwych odznacza się dużą inteligencją. Ary to „ptaki mówiące”.

Samica wysiaduje 2-3 jaja. Inkubacja trwa 28 dni. Często parują się na całe życie, czasem tworzą grupy (powyżej 25 osobników).

Są to przyjazne i towarzyskie ptaki, ale potrafią być agresywne i dotkliwie zaatakować intruza.

Dożywają nawet 100 lat (średnio 60).

 

Ciekawostki:
Dla papug jak i większości ptaków pokarm jak nasiona kawy, czekolada oraz avokado są toksyczne.

 

 

Alpaka

(Vicugna pacos)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa, głównie Peru, Chile, Boliwia. Hodowane głównie w Andach, ale potrafią dostosować się do różnych warunków klimatycznych. Nie występuje w stanie dzikim.
Morfologia: Ssak parzystokopytny z rodziny wielbłądowatych. Dorasta do ok. 80–100 cm w kłębie i waży ok. 55–85 kg. Istnieją 22 naturalne odcienie run alpak – od białego poprzez odcieni szarości, beżowy, czekoladowy brąz do czarnego.

 

Tryb życia i zachowanie:
Alpaki są zwierzętami socjalnymi. Tworzą grupy rodzinne złożone z dominującego samca, kilku samic i ich potomstwa. Potrafią dobrze wspinać się na skalne urwiska. Alpaki zostawiają swoje odchody tylko w określonych miejscach, z dala od obszaru, w którym się pasą lub odpoczywają, w celu zmylenia drapieżników. Potrafią także aktywnie walczyć z drapieżnikami, co sprawia, że w Europie wykorzystuje się je do ochrony stad owiec.

 

Pokarm:
Zwierzę trawożerne, w jej diecie znajdziemy wszelkiego rodzaju trawy, zioła, młode pędy,  sporadycznie także młode gałązki.

 

Rozmnażanie:
Samice osiągają gotowość do rozrodu w wieku ok. 18-24 miesięcy, samce dużo później – w wieku ok 3-4 lat. Ruja u alpak występuje przez cały rok (zwierzęta asezonalne), ciąża trwa około 335–340 dni, po czym rodzi się zazwyczaj jedno młode. Średnia masa ciała noworodka wynosi 6–7 kg. Długość życia: 15–25 lat.

 

Ochrona:
Jako gatunek udomowiony nie jest przypisana do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Ciekawostki:
Alpaki hodowane są w celu pozyskania wełny i mięsa. Włókno otrzymywane z wełny alpak jest 8-krotnie cieplejsze i bardziej delikatne od owczej wełny, oraz nie zawiera lanoliny, dzięki czemu jest hipoalergiczne.
Zwierzęta te wykorzystywane są też w zooterapii – mają bardzo łagodny charakter, przez co nadają się do pracy z dziećmi z cierpiącymi na ADHD i z porażeniem mózgowym.

 

 

 

 

Australia

Rozella Blada

(Platycercus adscitus)

 

Występowanie:
Wschodnia Australia. Pochodzi z Nowej Południowej Walii, z czasem rozprzestrzeniła się na cały wschód, aż po półwysep York. Zasiedla sawanny, obrzeża lasów, łąki, a także okolice siedlisk ludzkich – pola uprawne, parki, ogrody.

 

Morfologia:
Dorasta do 33 cm długości. Posiada charakterystyczne upierzenie, w którym dominują barwy niebieska, żółta i czarna, pióra podogonowe zaś są pomarańczowo-czerwone. Swoją nazwę zawdzięcza blademu ubarwieniu policzków i podgardla, często rozszerzającemu się na całą część twarzową głowy. Dymorfizm płciowy u tego gatunku jest bardzo nieznaczny – samiczki mają mniejszą głowę, są nieco bardziej wysmukłe, nieco mniej intensywnie ubarwione i posiadają biały pasek tuż pod skrzydłami, nieobecny u samców.

 

Tryb życia i zachowanie:
Towarzyski ptak. Żyje w parach, poza okresem lęgowym tworząc większe, często wielogatunkowe stada. W okresie rozrodczym jednak, rozelle stają się agresywne. Żerują głównie na ziemi, w pobliżu zbiorników wodnych.  Są zwinnymi lotnikami, ale również bardzo lubią kąpać się w płytkiej wodzie. Jest to gatunek odporny na ciężkie i zmienne warunki atmosferyczne, dość łatwy w hodowli.

 

Pokarm:
Głównym składnikiem diety tych ptaków są nasiona traw i krzewów. Zjadają również młode pędy roślin, orzechy, owoce. Ze względu na zamiłowanie do zboża, uważane są przez rolników za szkodniki – duże stado potrafi zdewastować całe pole uprawne.

 

Rozmnażanie:
Rozelle są monogamiczne. Zakładają gniazda w dziuplach drzew (przeważnie eukaliptusowych), zwykle na dużych wysokościach. Dwa razy do roku samica składa 3-6 jaj, które wysiaduje ok. 24 dni. W tym czasie samiec dokarmia partnerkę, znosząc do dziupli różne smakołyki. Już po 5 tygodniach od wyklucia maluchy zaczynają opuszczać gniazdo, zostają jednak dalej pod opieką rodziców, jeszcze przez ok. miesiąc. Początkowo mają stonowane ubarwienie, z charakterystyczną, oliwkowo-czarną głową i pojedynczymi, czerwonawymi piórkami na karku.  Dorosłe upierzenie zyskują w wieku 16 miesięcy, a dojrzałość płciową osiągają, gdy skończą 2-3 lata.

 

Długość życia:
do 15 lat

 

Ochrona:
Rozella blada nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

 

Pies Dingo

(Canis lupus)

 

Występowanie:
Australia, Nowa Gwinea

 

Morfologia:
Przedstawiciel rodziny psowatych. Podobny do psa domowego, ma jednak inną budowę czaszki (jest bardziej spłaszczona). Wysokość: 44–63 cm, masa: 10–24 kg. Umaszczenie w odcieniach rudości lub koloru piaskowego, z białawym podgardlem i piersią, a czasem także łapami.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzęta te tworzą stałe watahy, są terytorialne. Polują głównie w nocy, pojedynczo lub w stadach. W środowisku naturalnym Dingo zabijają tylko tyle zwierząt, ile potrzebują, żeby się wyżywić, a ewentualny nadmiar pożywienia zagrzebują w ziemi na później. Zupełnie inaczej zachowują się, gdy przedostaną się do zagrody z owcami – potrafią zagryźć wszystkie osobniki ze stada, wyłącznie dla „zabawy”, ponieważ zwierzyna taka stanowi łatwy łup. Bardzo rzadko szczekają (szczekanie stanowi u nich jedynie ok. 5% całej wokalizacji i jest bardzo specyficzne – jednosylabowe, zawsze oznaczające niebezpieczeństwo). Porozumiewają się między sobą głównie poprzez kłapanie zębami, skomlenie i wycie. Charakterystyczne jest wycie w grupie z wielu stanowisk, dające wrażenie, że stado jest większa niż w rzeczywistości.

 

Pokarm:
Mięsożerne. W ich diecie znajdziemy drobne ssaki (np. myszy i szczury, dzikie króliki, lotopałanki australijskie), ptaki (szczególnie wodne) i jaszczurki, choć przede wszystkim polują na kangury. W okresach braku pożywienia uzupełniają dietę jajami ptaków, owadami i ich larwami. Niestety potrafią też kłusować na zwierzęta hodowlane, w tym szczególnie owce, a niekiedy zabijają też koty i małe psy.

 

Rozmnażanie:
Późną jesienią samice dingo mają ruję. W tym okresie za samicami podążają grupy samców (nawet do 12 osobników) – suka alfa wybiera spośród  nich jednego partnera, najczęściej tego samego co roku. W stadzie rozmnaża się tylko dominująca para. Ciąża trwa ok. 9 tyg., po czym samica rodzi od 1 do 10 młodych w głębokiej, dobrze ukrytej norze. W początkowym okresie pożywienie szczeniętom dostarcza tylko samica, później dołącza do niej również samiec, a z czasem opiekę przejmuje cała grupa.

 

Długość życia:
Żyje do 14 lat.

 

Ochrona:
W 2008 roku Dingo australijski został zakwalifikowany do kategorii VU (narażony na wyginięcie) w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Głównym problemem zagrażającym populacji Dingo jest krzyżowanie z psem domowym.

 

Ciekawostki:
Dingo pierwotnie były udomowionymi towarzyszami człowieka – do Australii przywędrowały wraz z falą osadniczą z Azji i wtórnie zdziczały.
W Australii zbudowano tzw. Dingo Fence, czyli płot, który ma chronić najbardziej zamieszkane południowo-wschodnie tereny Australii przed kłusowniczymi zapędami tych zwierząt.

 

 

Papużka Falista

(Melopsittacus undulatus)

 

Występowanie:
Cały obszar Australii z wyjątkiem wybrzeży i wysp. Zamieszkują głównie otwarte, równinne tereny trawiaste i śródpolne zadrzewienia.

 

Morfologia:
W naturze występuje wyłącznie w odmianie barwnej żółto-zielonej. Nazwa gatunkowa pochodzi od czarnych prążków, nadających falisty wzorek na górnej części grzbietu, policzkach i z tyłu głowy ptaka. Pod brodą widoczne są charakterystyczne czarne plamki, tworzące swoiste „korale”. Papużki faliste ważą ok. 30-40 g i dorastają do 20 cm długości, z czego połowę (do 10 cm) stanowi ogon. Dymorfizm płciowy przejawia się w barwie woskówki (skóry u nasady dzioba), która u samców jest zawsze niebieska, natomiast u samic jasna lub cielista, w okresie lęgowym zmieniająca barwę na brązową. W niewoli, w wyniku prac hodowlanych, uzyskano wiele odmian barwnych papużek – w tym najbardziej obecnie popularną – niebieską.

 

Tryb życia i zachowanie:
Papużki faliste żyją w dużych grupach (po ok. 20-100 osobników), w obrębie których tworzą pary. Przy wodopojach można spotkać na raz nawet do kilkunastu tysięcy osobników. Żerują głównie rano i wieczorem, szukając pokarmu w trawie, w ciągu dnia chronią się w cieniu. Jest to gatunek wędrowny – ptaki potrafią przebyć duże odległości w poszukiwaniu pożywienia. Są ruchliwe i hałaśliwe, tak jak ptaki wróblowe posiadają swoją pieśń, która potrafi trwać do kilku minut.

 

Pokarm:
Głównym składnikiem diety papużek są nasiona traw i ziół, zielenina, rzadziej owoce. W warunkach hodowlanych, oprócz odpowiednio dobranej mieszanki ziaren należy zapewnić im dostęp do warzyw i owoców.

 

Rozmnażanie:
Papużki faliste dobierają się w pary. Zakładają gniazda najczęściej w dziuplach drzew (przeważnie eukaliptusowych), rzadziej w opuszczonych termitierach lub leżących na ziemi kłodach. Lęgi występują zwykle dwa razy do roku. Samica składa od 4 do 8 białych jaj, które wysiaduje przez ok. 18 dni. Przez cały ten okres jest karmiona przez samca, który znosi jedzenie do miejsca gniazdowania. Po wykluciu młode są nagie i ślepe. Pełne upierzenie uzyskują po ok. 4-5 tygodniach, wtedy też zaczynają opuszczać gniazdo. Jeszcze przez jakiś czas są dokarmiane przez rodziców, dopóki nie będą w stanie samodzielnie pobierać pokarmu. Dojrzałość płciową i dorosłe upierzenie uzyskują w wieku 3-6 miesięcy, jednak do rozrodu zdolne są dopiero po pierwszym roku życia.

 

Długość życia:
Ok. 8 lat na wolności, w niewoli nawet do 15 lat.

Papużka falista nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

 

Nimfa

Nimfa (Nymphicus hollandicus)

 

Występowanie:
Kontynent australijski z wyjątkiem wybrzeży, terenów górzystych, Tasmanii i Przylądku Jork. Zamieszkuje otwarte tereny (sawanny, łąki, pola) w pobliżu zbiorników wodnych.

 

Morfologia:
Większość piór w szarym kolorze. U dorosłych osobników występuje wyraźny dymorfizm płciowy, jeśli chodzi o upierzenie – samce mają żółtą częścią twarzową głowy, mocno pomarańczowe plamy policzkowe, szaro-żółty czubek i ciemny spód ogona; samice mają bardziej szarą głowę, jaśniejsze (mniej wyraźne) plamy policzkowe, szary czubek i co najważniejsze – poprzecznie prążkowany, żółtawy spód ogona. Niezależnie od płci, ptaki te dorastają do 80-100 g wagi i 25-35 cm długości, z czego nawet ponad połowę może stanowić ogon (16-19 cm). W naturze występuje wyłącznie jeden wariant kolorystyczny Nimf, natomiast w hodowli udało się uzyskać kilkanaście odmian barwnych.

 

Tryb życia i zachowanie:
Gatunek koczowniczy, żeruje głównie rano i pod wieczór, najgorętsze okresy dnia spędzając w cieniu. Lubi przebywać w dużych stadach, wewnątrz których poszczególne osobniki łączą się w pary. Dużą część wolnego czasu spędza na toalecie upierzenia, zarówno swojego jak i partnera. Ptak, który prosi o wyczyszczenie piór, kładzie płasko czubek, pochyla głowę i mruży oczy. Nimfy są hałaśliwe (zwłaszcza samce) – mają bogaty repertuar dźwięków, potrafią też naśladować krótkie melodie gwizdane przez ludzi. Śpiewu uczą się od pozostałych osobników ze stada, w wieku około roku.

 

Pokarm:
Podstawą diety Nimf są nasiona roślin (głównie traw, ale także zbóż czy akacji), ale nie gardzą też zieleniną, jagodami, pączkami kwiatów i nektarem. Podczas okresu lęgowego zjadają również owady i ich larwy.

 

Rozmnażanie:
Dojrzałość płciową Nimfy uzyskują po 1,5 roku życia. Dorosła para, gotowa do rozrodu, zakłada gniazdo najczęściej w martwym drzewie (połamanym lub wyjedzonym przez termity), na wysokości ok. 2 metrów nad ziemią. Samica w jednym lęgu składa od 4 do 8 białych jaj, które wysiaduje na zmianę z samcem. Po 18-22 dniach wykluwają się ważące ok. 5 gram pisklęta, które usamodzielniają się po 4 tygodniach. Do czasu uzyskania dorosłego upierzenia (ok. 6 miesiąca życia), wszystkie młode mają jednakowe ubarwienie, przypominające to u dorosłych samic.

 

Długość życia:
Na wolności 10-14 lat, w niewoli nawet ponad 20 lat.

 

Ochrona:
Nimfa nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

Ciekawostki:
Nazwa łacińska Nimf oznacza „boginię australijską” (nazwa gatunkowa hollandicus odnosi się do dawnej nazwy Australii – Nowa Holandia).

 

 

Kangur Walabia-Bennetta

(Macropus rufogriseus syn. Protemnodon rufogrisea)

 

Występowanie:
Australia, Tasmania.

 

Wygląd:
Kangur Bennetta, zwany także walabią Bennetta, jest gatunkiem torbacza z rodziny kangurowatych. Jest to średniej wielkości ssak, o długości ciała 70–90 cm. Kolejne 65–75 cm przypada na ogon, który stanowi podporę ciała. Ciało pokrywa futerko: rudawe na głowie, grzbiecie i bokach, szarawo-białawe na spodniej stronie ciała. Górna strona pyszczka oraz zakończenia uszu oraz łap są czarne. Niekiedy rodzą się osobniki albinotyczne, z białym futerkiem i czerwonymi kolorem oczu. Jak u wszystkich kangurów kończyny przednie są wyraźnie krótsze niż kończyny tylne. Stopy są wydłużone, a palec czwarty jest dłuższy od pozostałych. Masa ciała waha się zwykle od 13 do 19 kg, choć samce mogą ważyć nawet 25 kg.

 

Długość życia:
W niewoli zwierzęta te osiągają wiek około 15 lat, w warunkach naturalnych dożywają nawet 20 lat.

 

Środowisko naturalne:
Kangury Bennetta występujące na Tasmanii są nieco mniejsze niż osobniki australijskie (zaliczane są też do innego podgatunku), różnią się także swoim zachowaniem. Te pierwsze przystosowały się do życia w pobliżu siedzib ludzkich i niekiedy można je zobaczyć, jak pasą się na trawnikach na obrzeżach miast. Generalnie zwierzęta te tolerują różne środowiska. W Australii chętnie przebywają w lasach eukaliptusowych ze średnim poszyciem, na wysokich wrzosowiskach, blisko otwartej przestrzeni. Dość łatwo przystosowują się do naszego klimatu. W warunkach hodowlanych łagodne zimy mogą spędzać na otwartych wybiegach.

 

Pożywienie:
Jest to typowy roślinożerca, żywi się przede wszystkim trawą i liśćmi (w warunkach hodowlanych chętnie zjada warzywa), w okresach suszy nie pogardzi także soczystymi korzonkami, którymi uzupełnia braki wody.

 

Zachowanie:
Nie są to zwierzęta terytorialne. Jeżeli czują się zagrożone, wówczas silnie uderzają stopami o podłoże. Tym samym informują inne zwierzęta o niebezpieczeństwie. Kangury te doskonale słyszą i widzą, doskonale skaczą, są także dobrymi pływakami. W naturze spotykany samotnie. Samica rodzi 1 młode, które jest wielkości orzecha. Po porodzie wędruje ono do torby lęgowej matki, gdzie rozwija się jeszcze przez osiem miesięcy. Młode, jeśli jest samicą, może pozostawać w pobliżu matki do końca życia, jeśli jednak jest to samiec, to w wieku dwóch lat przenosi się w inne miejsce. Są aktywne nocą, nad ranem lub późnym popołudniem, w ciągu dnia odpoczywają.

 

Ciekawostki:
Hodowcy owiec i bydła zazwyczaj traktują walabie jako szkodniki. Dlatego niegdyś zwierzęta te, gdy tylko pojawiły się w pobliżu farm hodowlanych, były intensywnie tępione. Na Tasmanii w dalszym ciągu, jakkolwiek w ograniczonym zakresie, dozwolony jest ich odłów ze względu na atrakcyjne futro i dla mięsa. Mogą być tam również odstrzeliwane jako szkodniki pastwisk i pól. W Europie młode osobniki bywają zabijane przez psy i lisy, niekiedy są ofiarami wypadków samochodowych. Walabie Benetta zbiegłe z niewoli tworzą trwałą populację w Wielkiej Brytanii. Przed 1945 stado walabii hodowano też we Francji i w Sudetach celem aklimatyzacji. Doskonale zaaklimatyzował się do europejskiego klimatu, nasze zimy może spędzać na otwartych wybiegach, ważne by miał możliwość schronienia się przed wiatrem.

 

 

Kangur Rudy

Występowanie:
Australia.

 

Wygląd:
Samiec dorasta do 1,4 m (z ogonem 2,4 m), samica mniejsza. Średnia waga to około 90 kg u samców i 35 kg u samic. Obok kangurów olbrzymich i szarych są to największe obecnie żyjące torbacze na świecie. Okrywa włosowa jest ruda lub rudo-szara, kończyny nieco jaśniejsze. Na brzuchu samic znajduje się charakterystyczny fałd skóry – tzw. torba, w której pierwsze miesiące życia spędza noworodek.

 

Środowisko naturalne:
Tereny otwarte, równinne, z rzadko rosnącymi drzewami.

 

Pożywienie:
Typowy roślinożerca. Podstawą diety są trawy i rośliny łąkowe.

 

Zachowanie:
Żyje w wielkich stadach liczących nawet 1500 osobników. Większość dnia spędza pasąc się na łąkach. Aktywny głównie nocą i o zmierzchu, dzień poświęca na odpoczynek. Prowadzi raczej osiadły tryb życia, do dalszych wędrówek przystępuje tylko w momencie drastycznych zmian środowiska.

 

Ciekawostki:
Ciąża u kangura trwa nieco ponad miesiąc. Noworodek w chwili narodzin waży niecały 1 gram. Przemieszcza się on następnie do torby gdzie pozostaje przez kolejne 235 dni przyssany do matki.

 

 

 

Kakadu Żółtoczuba

(Cacatua galerita)

 

Występowanie:
Wschodnia i północna Australia, Tasmania, Melanezja i Nowa Gwina.

 

Wygląd:
Upierzenie białe, jedynie na czubku głowy jaskrawożółte pióra tworzące czub.

Na policzku delikatny, żółtawy nalot. Oczy i mocny zakrzywiony dziób czarne. Długość ciała 45-51 cm, waga: 820-970 g.

 

Zachowanie:
Hałaśliwa, może tworzyć pary, małe lub duże stada, nocujące w stałym miejscu. Prowadzi dzienny tryb życia. Długość życia do ponad 50 lat.

 

Środowisko życia:
Występuje na sawannie, w nizinnych lasach i na obszarach półotwartych do wysokości 1500 m n.p.m., pojawia się również na terenach miejskich.

 

Zachowanie:
W sezonie lęgowym pary ptaków oddzielają się od stada. Gniazdują w pionowych szczelinach eukaliptusów, zazwyczaj w pobliżu wody.

W okresie lęgowym samica składa 2-3 jaja, które następnie wysiaduje przez ok. 30 dni. Większość stada żeruje na ziemi, a w tym czasie kilka osobników obserwuje otoczenie z pobliskich drzew i w razie zagrożenia ostrzega ochrypłym głosem.

 

Pożywienie:
Zjada nasiona, korzonki, pąki roślin, orzechy, owady.

 

 

Kakadu Różowa

(Eolophus roseicapilla)

 

Występowanie:
Australia

 

Wygląd:
Kakadu różowa to papuga o delikatnych barwach. Wierzch ciała ma popielaty, nieco ciemniejsze ogon i skrzydła, spód ciała natomiast intensywnie różowy (tej barwie zawdzięcza swoją nazwę). Na białej głowie sterczy tej samej barwy czub, który ptak może stroszyć. Ptaki te dorastają do około 34-38 cm długości, a ważą około 300-400 g.

 

Środowisko naturalne:
W naturze kakadu różowa żyje w całej niemal Australii, prócz najbardziej wilgotnych północnych wybrzeży. Preferuje otwarte przestrzenie, porośnięte nielicznymi drzewami, najchętniej w pobliży zbiorników wodnych. Nie stroni również od człowieka i chętnie odwiedza pola, ogrody, itp.

 

Długość życia:
Średnia długość życia kakadu różowej wynosi około 40 lat.

 

Pożywienie:
W naturze ptaki te chętnie jedzą owoce, owady i ich larwy. Chętnie obgryzają młode gałązki drzew owocowych.

 

Zachowanie:
Kakadu różowe są bardzo towarzyskie. W naturze żyją w ogromnych stadach, a w pary łączą się na całe życie i tylko śmierć może je rozłączyć. To niezwykle ruchliwe i ciekawskie ptaki, o całkiem donośnym głosie. Jak wszystkie duże papugi, kakadu różowe przywiązują się do człowieka, którego obdarzą zaufaniem. Należy poświęcać im dużo czasu i zapewnić rozmaite zabawki, by się nie nudziły. Są świetnymi naśladowcami dźwięków, w tym ludzkiej mowy.

 

 

 

Emu

(Dromaius novaehollandiae)

 

Występowanie:
Australia.

 

Wygląd:
Upierzenie brązowe, osiągają nawet 2 m wysokości. Ptaki te charakteryzują się redukcją skrzydła, lotek i sterówek. Ich pióra przypominają sierść.

 

Środowisko naturalne:
Cały kontynent, unika zaludnionych miejsc, zwartych lasów, suchych miejsc.

 

Pożywienie:
Trawa, nasiona, owoce i owady.

 

Zachowanie:
Ptaki te żyją w dużych grupach, ciągle wędrujących w poszukiwaniu pokarmu roślinnego. Nad bezpieczeństwem żerującego stada czuwa jeden osobnik, który donośnym głosem oznajmia o grożącym niebezpieczeństwie.

 

Ciekawostki:
Emu doskonale biega, potrafi rozwinąć prędkość do 50 km/h. Ptak ten również dobrze pływa. Emu były uważane za szkodniki wyrządzające szkody w uprawach. Dlatego też farmerzy tępili je nawet z pomocą oddziałów wojskowych i broni maszynowej. Ciemnozielone jaja, składane przez samicę w prymitywnym gnieździe umieszczonym na ziemi są wysiadywane przez samca około 60 dni. W okresie wysiadywania samiec nie pobiera pokarmu i traci po 2 miesiącach prawie 20% swojej wagi. Wychowaniem młodych również zajmuje się ojciec.

 

 

Łabędź Czarny

Pochodzenie:
Australia.

 

Występowanie:
Australia, Europa.

 

Rodzina:
Kaczkowate (Anatidae).

W Europie są hodowane jako ptaki ozdobne, zwłaszcza w Wielkiej Brytanii. Lubią przebywać na wodach stojących i wolno płynących. Występują również jako półoswojone ptaki parków. Spotykane są również na wolności w Polsce. Łabędź czarny ma w większości czarne upierzenie, z pasem białych lotek na krawędzi skrzydeł., wyraźnie widocznych w locie. Ma długą szyję i jaskrawoczerwony dziób z białym końcem. Nogi są ciemnoszare. Samiec jest nieco większy od samicy, ma dłuższy i prostszy dziób.  Żywią się głównie pędami i liśćmi roślin wodnych. Na lądzie jedzą również trawę i zioła. Podobnie jak inne blaszkodziobe łabędzie gubią podczas pierzenia wszystkie lotki jednocześnie i przez okres 5-6 tygodni nie mogą latać.

 

 

 

 

 

Azja

Żuraw Mandżurski

(Grus japonensis)

 

Występowanie:
Bagna, stepy, tundra Azji.

 

Wygląd:
To piękny ptak wędrowny z rodziny żurawi o białym upierzeniu z czarną szyją i fragmentami upierzenia na skrzydłach oraz czerwoną „czapeczką” na głowie. U żurawi mandżurskich nie występuje dymorfizm płciowy.

 

Zachowanie:
Podczas lotu formują klucz i odzywają się charakterystycznym klangorem (głosem żurawi). W okresie godowym żyją w parach, w pozostałym okresie tworzą stada. Na postojach gromadzą się w tysiące osobników. Podczas pierzenia się, żuraw mandżurski traci wszystkie lotki i na 5-6 tygodni ptak traci zdolność latania. Pierzy się co 2-3 lata.

 

Pożywienie:
Owady, wodne bezkręgowce, ryby, płazy, gady, rośliny w tym trzciny i trawy.

 

Rozmnażanie:
Ptaki te wykonują podczas godów bardzo efektowne grupowe tańce. Samica składa 2 jaja do gniazda budowanego na ziemi. Jaja przez 29-34 dni wysiaduje samiec i samica na zmianę. Pisklęta są zagniazdownikami. Po 95 dniach są zdolne do lotu. Dojrzałość płciową osiągają po 3-4 latach.

 

Status ochrony:
Gatunek ten jest zagrożony wyginięciem – przypisuje się mu bardzo wysokie ryzyko wymarcia w stanie dzikim w niedalekiej przyszłości. Ma status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

 

Żółw Stepowy

(Testudo horsfieldii)

 

Występowanie:
Ameryka Południowa i Środkowa.

 

Wygląd:
Pancerz pokrytym dużymi, regularnie położonymi tarczami. Na głowie znajdują się tarczki. Ma ząbkowane szczęki. Dość długie odnóża, krótki ogon. Tarcze karapaksu są żółtawe w środku. Na odnóżach i głowie pomarańczowe albo czerwone plamy.

 

Zachowanie:
Prowadzi dzienny i samotniczy tryb życia. Unika przemierzania dużych odległości. Samce nie tolerują obecności innych samców na swoim terenie, w akcie agresji charakterystycznie poruszają głową.

 

Pożywienie:
Gatunek wszystkożerny. Zjada wiele gatunków roślin, traw, korzeni, kwiatów, owoców, kory i grzybów a także owady, ślimaki i inne bezkręgowce, ptasie jaja, małe kręgowce, padlinę oraz odchody zwierząt.

 

Rozmnażanie:
Okres godowy twa przez cały rok, lecz jego nasilenie można zauważyć podczas pory deszczowej (lipiec-wrzesień). Samce rozpoznają się przy pomocy ruchów głowy, zwykle podgryzają nogi samicy przed przystąpieniem do kopulacji. Po ok. 150 dniach od kopulacji samica składa od 2 do 15 jaj, które są inkubowane przez okres 4-5 miesięcy, po czym wykluwają się w pełni samodzielne małe żółwie. Żabuti leśny dojrzałość płciową osiąga w wieku 8-10 lat.

 

Status ochrony:
Gatunek ten jest zagrożony wymarciem. Ma status VU (narażony na wyginięcie) w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych (IUCN).

 

 

 

Zebu Karłowate

(Bos taurus indicus)

 

Występowanie:
Najprawdopodobniej pochodzi ze Sri Lanki lub południowych Indii, gdzie zostało udomowione już w starożytności. Obecnie rasa ta utrzymywana jest na całym świecie jako zwierzę wszechstronnie użytkowe, przede wszystkim w strefie podzwrotnikowej, choć potrafi przystosować się do prawie każdych warunków.

 

Morfologia:
Posiada cechy charakterystyczne dla wyglądu każdego Zebu – mięśniowo-tłuszczowy garb w okolicy kłębu (większy i wyraźniejszy u samców), fałd skórny na podgardlu i masywne rogi, występujące u obu płci. Charakterystyczny natomiast dla zebu karłowatego jest wzrost, który nie przekracza zwykle 100 cm w kłębie (nie licząc garbu). Umaszczenie różnorodne – płowe, jasnożółte, czerwone, szare, czarne lub plamiste.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzęta stadne. Są doskonale przystosowane do życia w środowisku gorącym i wilgotnym, charakteryzują się też wysoką odpornością na choroby i ataki pasożytów. Są łagodne, dobrze dogadują się z innymi gatunkami zwierząt na tym samym pastwisku. Zwierzęta te użytkowane są przede wszystkim jako zwierzęta pociągowe i juczne, oraz pozyskuje się z nich mleko, które jest bogate w tłuszcze.

 

Pokarm:
Roślinożerne, w ich diecie dominują trawy.

 

Rozmnażanie:
Pełny rozwój osiągają w wieku ok. 3-4 lat, wtedy stają się zdolne do reprodukcji. Ciąża trwa ok. 285 dni, ale jej długość zależy od wieku matki, jej masy ciała, odżywiania, stanu zdrowia, pory roku, a także często płci potomka (samczyki zwykle rodzą się szybciej).  Rodzi się zwykle jedno młode, ważące ok. 8-10 kg i mierzące niespełna 46 cm w kłębie.

 

Długość życia:
ok. 20 lat.

 

Ochrona:
Jako bydło domowe nie jest przypisane do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Ciekawostki:
Zebu w Indiach otoczone jest kultem – wyznawcy hinduizmu uznają to zwierzę za święte, ponieważ krowa, jako dawczyni mleka, jest karmicielką człowieka i jest traktowana jako jedna z jego siedmiu matek.

 

 

 

Wielbłąd Dwugarbny

(Camelus bactrianus)

 

Występowanie:
W stanie dzikim występuje na pustyni Gobi, na terenie Chin i Mongolii – biotop w którym żyje jest różnorodny – od skalistych masywów górskich poprzez stepy po ekstremalnie suche tereny pustynne. Baktriany zostały także udomowione ok. 2500 r. p.n.e., w procesie niezależnym od udomowienia dromaderów.

 

Morfologia:
Wielbłądy dwugarbne osiągają wysokość nawet do ponad 2 m w kłębie, są nieco bardziej krępe od wielbłądów jednogarbnych i ważą do 900 kg. Mają obfitszą wełnę niż dromadery i szerszą gamę umaszczenia – od jasnokremowej do ciemnobrązowej. Jak sama nazwa wskazuje, posiada dwa garby – jeden w okolicy kłębu, drugi w okolicy przedkrzyżowej – które w zależności od stopnia odżywienia zwierzęcia są bardziej lub mniej stojące, gdyż są to rezerwy wysokoenergetycznego tłuszczu, służącego wielbłądom w okresach bez pożywienia. Oczy otoczone są podwójnymi rzędami długich rzęs, chroniących ich oczy przed piaskiem, nozdrza natomiast mają możliwość zamykania się podczas burz piaskowych, chroniąc w ten sposób drogi oddechowe.

 

Tryb życia i zachowanie:
Żyje w stadach, tworząc grupy złożone zwykle z 5-20 osobników. Żeruje zwykle rano i wieczorem, kiedy słońce nie jest jeszcze bardzo dokuczliwe. Jest zwierzęciem płochliwym, wystraszone stado rozprasza się. Wielbłąd potraf regulować temperaturę ciała – może się ona zmieniać nawet o 6 stopni Celsjusza w ciągu doby, dzięki czemu nie traci nadmiernie wody w procesie pocenia. Co jest zaskakujące, biorąc pod uwagę środowisko ich życia, baktriany potrafią dobrze pływać.

 

Pokarm:
Roślinożerny. Ich dietę stanowią trawy, zboża i wszelka roślinność pustynna – w tym suche krzewy i słonorośla. Potrafi wytrzymać około 2 tygodni bez picia, a spragniony dorosły wielbłąd może wypić na raz nawet do 120 litrów wody.

 

Rozmnażanie:
Ruja u samic występuje wczesną wiosną, zaczynając się najczęściej już w lutym. Podczas tego okresu samce opryskują całe ciało stężonym moczem o silnej woni, co jest u nich wyrazem dominacji. Podczas kopulacji samica leży na ziemi, a samiec ustawia się za nią w pozycji siedzącej. Ciąża trwa ok. 380-400 dni, po czym rodzi się najczęściej jedno młode, które pije mleko przez mniej więcej rok czasu. Dojrzałość płciową samice osiągają po 3 latach, a samce po 5 latach.

 

Długość życia:
ok. 40-50 lat.

 

Ochrona:
Wielbłąd dwugarbny jest gatunkiem krytycznie zagrożonym wyginięciem – posiada status CR w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Dziko żyjąca populacja liczy obecnie tylko ok. 950 sztuk, a zdecydowania większość jest udomowiona (ok. 2 miliony).

 

Ciekawostki:
Baktriany są wszechstronnie użytkowanie – od hodowli na mięso, wełnę, skóry i mleko, po wykorzystanie jako zwierzęta juczne, pociągowe i wierzchowe.

Wielbłąd może bez niekorzystnych skutków stracić  do 25% wody z organizmu, przy czym u człowieka utrata 15% jest już śmiertelna.

Wielbłądy poruszają się tzw. inochodem, co polega na unoszeniu na początku kończyn z jednej strony, a następnie z drugiej strony ciała (np. lewa przednia – lewa tylna – prawa przednia – prawa tylna).

Wielbłądy zmniejszają stratę wody z organizmu nie tylko poprzez wydalanie mocno zagęszczonego moczu, ale także i kału, który wykorzystywany jest jako opał, bez konieczności uprzedniego suszenia.

 

 

 

Pyton Siatkowy

Asiatic reticulated python (Python reticulates)

 

Pochodzenie:
Pytony to węże występujące w południowo-wschodniej części Azji. Przede wszystkim zamieszkują wilgotne lasy i łąki, ale spotkać je można również w okolicach ludzkich siedzib, nie wyłączając nawet tak dużych miast jak Bankok. Umiejętność doskonałego pływania sprawiła, że zasiedliły bardzo wiele wysp, zwiększając dodatkowo obszar swojego występowania.

 

Jak polują:
Jak wszystkie pytony, nie są jadowite. Ich techniką jest duszenie. Potrafią cierpliwie czekać, aż ofiara się zbliży. Błyskawiczny atak następuje w ułamkach sekund. Wąż kąsa ofiarę, co stanowi dla niego punkt zaczepienia , następnie następuje owinięcie i zacisk. Kiedy ciało zdobyczy jest już unieruchomione, wąż zaczyna proces połykania. Zasadą jest, że im większy posiłek, tym dłużej wąż odpoczywa po jedzeniu i dłużej trwa przerwa między polowaniami. Pytony siatkowe słyną jednak z tego, że dzięki bardzo szybkiej przemianie materii, jedzą bardzo dużo i często, co pozwala im osiągać tak imponujące rozmiary.

 

Pożywienie:
W menu tych węży znajdują się ssaki i okazjonalnie ptaki. Młode osobniki pożywiają się głównie gryzoniam. W miarę wzrostu, ofiary są coraz większe. Osobniki zamieszkujące okolice ludzkich domostw, często zjadają zwierzęta gospodarskie i domowe, takie jak psy i koty. Największą , wiarygodnie udokumentowaną zdobyczą była stara, wycieńczona niedźwiedzica malajska. Nierzadko ofiarą padają ponad 60kg świnie. Na często zadawane pytanie czy są w stanie zjeść człowieka, odpowiedź jest twierdząca. Są udokumentowane doniesienia o takich przypadkach.

 

INFORMACJE DODATKOWE
Jakiej są długości?

Są to najdłuższe węże na świecie. Przeciętna długość to 3-6m, ale zdarzają doniesienia o osobnikach nawet 10 metrowych, w tym potwierdzone było znalezienie w 1912 roku, na wyspie Celebes, węża mierzącego 9,76m. Rekordzistami wśród osobników utrzymywanych w niewoli są obecnie samica „Medusa”, mierząca 8m i ważąca prawie 140kg. Nieco mniejsza, lecz bardziej sławna była „Fluffy” z ogrodu zoologicznego w Stanach Zjednoczonych. Wymiary te sprawiają, iż pytony siatkowe są nawet kilkukrotnie silniejsze od dorosłego człowieka, dla którego stanowią realne zagrożenie. Gatunek ten bardzo szybko rośnie i w niewoli , przy dobrym karmieniu w ciągu roku potrafią osiągnąć przyrost ponad metra.

Czemu siatkowe?

Nazwa to tłumaczenie łacińskiej nazwy. Reticulatus to w tłumaczeniu „ jak sieć” i odnosi się to do wzoru znajdującego się na ciele węża. Zwierzęta na wolności mogą występować w różnych barwach, od żółtego, przez oliwkowy, szary do ciemnych brązów. Na takim tle występuje zygzakowaty wzór tworzący „siatkę”. Popularność i łatwość w hodowli sprawiły, że w warunkach domowych wyhodowano wiele genetycznych odmian barwnych, niejednokrotnie zupełnie nieprzypominające ubarwienie dzikie. Nasze trzy pytony prezentują następujące odmiany: „Super Tiger”, „Albino” oraz „Albino lavender”.

 

 

 

Paw Królewski

(Pavo cristatus)

 

Występowanie:
Lasy strefy tropikalnej oraz nadrzeczne zarośla. Pierwotnie zamieszkiwał Indie, Pakistan i Cejlon. Gdy człowiek zaczął je oswajać, w wielu miejscach na świecie zdziczałe ptaki utworzyły samoutrzymujące się populacje.

 

Pożywienie:
Wszystkożerny, zjada zarówno nasiona jak i zwierzęta, bezkręgowce jak i drobne kręgowce, w tym jadowite węże.

 

Zachowanie:
Pawie gody: przestępując z nogi na nogę samiec rozpościera wspaniałe, długie pióra ogona w szeroki wachlarz i przechadza się dumnie po swym terytorium. Potrząsa piórami, które wydają szeleszczące dźwięki. Po zakończonych godach samiec gubi wszystkie ozdobne pióra, które jednak już po paru miesiącach odrastają.

 

Ciekawostki:
Odpowiednio pielęgnowane ptaki w hodowli dożywają do 30 lat. Należą do rodziny kurowatych, czyli ptaków grzebiących. Pióra mogą osiągnąć 1,6 metra długości. Przysmakiem pawia indyjskiego są młode kobry. W Indiach mięso pawia uważano dawniej za przysmak. Do najbardziej wykwintnych potraw należały pawie mózgi i języki. Pawie słyną z ogromnej ciekawości i lubią piesze wędrówki. Głos pawia jest niezwykle wrzaskliwy i donośny, a przez to bardzo nieprzyjemny. Chociaż paw przebywa głównie na ziemi, w razie potrzeby potrafi bez trudu wznieść się w powietrze. W niektórych kulturach krzyk pawia uchodzi za zwiastun nadchodzącej burzy. Jedyny żyjący poza Azją gatunek pawia – paw kongijski – został odkryty dopiero w 1936 roku.

 

 

 

Mundżak Chiński

(Muntiacus reevesi)

 

Występowanie:
Chiny, Laos, Tajwan i Wietnam.

Gatunek ssaka parzystokopytnego, jeden z najmniejszych przedstawicieli rodziny jeleniowatych.

 

Wygląd:
Mundżaki chińskie osiągają długość ciała do 95 cm i masę od 10-18 kg. Dorosłe samce posiadają niewielkie, słabo rozgałęzione poroże długości do 20 cm oraz silnie rozwinięte górne kły.

 

Ciekawostki:
Podczas okresu godowego samce toczą walki wydając przy tym odgłosy podobne do szczekania i z tego powodu mundżaki nazywane też są szczekającymi jeleniami. Gatunek terytorialny i  roślinożerny. Samica rodzi zwykle jedno, rzadziej dwa młode, które przebywają z nią do około 6 miesięcy. Dorosłe osobniki, poza okresem godowym, prowadzą samotniczy tryb życia.

 

 

Makak Japoński

(Macaca fuscata)

 

Występowanie:
Japonia. Zamieszkuje lasy, zarówno podzwrotnikowe (wiecznie zielone, tropikalne) jak i subalpejskie (w głównej mierze pokryte śniegiem).

 

Morfologia:
Średniej wielkości małpa wąskonosa – samce dorastają do 65 cm długości ciała i 18 kg wagi, samiczki są nieco mniejsze – do 60 cm długości i 14 kg wagi. Futro barwy brązowawej, nieowłosiona część twarzowa czerwona. Wraz ze spadkiem temperatury sierść makaków staje się grubsza, dzięki czemu są one w stanie przetrwać mrozy nawet do -20 stopni Celsjusza. Ogon krótki (do 12 cm), na pośladkach wyraźnie zaznaczone modzele siedzeniowe.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzę stadne – tworzy grupy liczące po 20-30 osobników, w których panuje ścisła hierarchia, a najwyższy rangą jest dominujący samiec. Makaki prowadzą dzienny tryb życia, w nocy zaś śpią na gałęziach drzew. W okresach spadku temperatury zbijają się w ciasne grupki i wygrzewają w słońcu na południowych stokach gór. Małpy te doskonale pływają, lubią też kąpiele w gorących źródłach, zwłaszcza zimą. Są to zwierzęta inteligentne, o ogromnej zdolności uczenia się. Bardzo lubią się bawić, nawet w śniegu – potrafią lepić śnieżki, a nawet utoczyć duże kule śniegowe, którymi potem rzucają.

 

Pokarm:
Wszystkożerne. Głównie żywią się z owocami, orzechami, liśćmi drzew i krzewów, owadami i ich larwami, jajami ptaków oraz małymi kręgowcami. Dietę uzupełniają korą drzew i pąkami. Jeśli ich pokarm jest zabrudzony ziemią, makaki myją go w wodzie. W okresie spadku temperatur zaczynają pobierać więcej pokarmu, żeby w trakcie zimy móc korzystać z zapasów zgromadzonych w tkance tłuszczowej.

 

Rozmnażanie:
Do kopulacji dochodzi między październikiem a marcem. Po ciąży trwającej 170-180 dni samica rodzi jedno młode, które nosi przy sobie – początkowo pod brzuchem, w późniejszym okresie na plecach. Po ok. 20 dniach maluchy zaczynają powoli raczkować w pobliżu mamy. Mleko stanowi główny składnik ich diety przez ok. pół roku, później stopniowo coraz większy udział ma pokarm stały, a 18 miesiącach są już całkowicie odstawione od piersi. Dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 4 lat – w tym okresie młode samce zwykle opuszczają stado, samiczki najczęściej pozostają przy matce.

 

Długość życia:
do 25 lat w niewoli, na wolności sporo krócej.

 

Ochrona:
Makak japoński nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

Ciekawostki:
Ponieważ kod genetyczny makaków jest bardzo zbliżony do ludzkiego, są one powszechnie wykorzystywane w laboratoriach do testowania leków i szczepionek.

 

 

 

Kułan Turkmeński

 

(Equus hemionus kulan)

 

Występowanie:
Turkmenistan, Afganistan i Iran. Zamieszkuje stepy, suche łąki, obszary górskie, półpustynie i pustynne równiny.

 

Morfologia:
Jest jednym z większych podgatunków kułana azjatyckiego. Dorasta do ok. 140 cm w kłębie i może ważyć nawet do 350 kg. Sierść na grzbiecie bułana, latem ciemniejsza niż zimą, natomiast brzuch, zad, nogi i chrapy są koloru białego. Kułany należą do tzw. półosłów, ponieważ łączą w sobie cechy osłów i koni.

 

Tryb życia i zachowanie:
Są aktywne głównie nad ranem i o zmierzchu. Samice wraz z młodymi tworzą luźne, wędrujące stada, najczęściej trzymając się w grupach do pięciu matek. Dorastające osobniki płci męskiej, po opuszczeniu stada macierzystego, początkowo tworzą grupy kawalerskie, z czasem wybierając samotniczy tryb życia na terytorium, którego granicę oznaczają kałem i które zaciekle bronią przed innymi samcami. Zdarza się spotykać te zwierzęta w zbiorowiskach nawet po 1200 osobników, jednak jest to tymczasowe, związane z odnalezieniem dobrego źródła pożywienia lub wody – po wyczerpaniu zapasów mniejsze grupy rozchodzą się, każda w swoją stronę. Jest to gatunek raczej agresywny i w przeciwieństwie do osła domowego, kułanów nigdy nie udało się oswoić.

 

Pokarm:
Roślinożerne. Głównym składnikiem ich diety są trawy i zioła, ale także liście, gałęzie krzewów, korzenie, sukulenty, a nawet owoce. Ponieważ w rejonach, w których żyją, dostęp do wody jest często ograniczony, kułany potrafią znajdować jej źródła pod powierzchnią ziemi i wykopać do niej dostęp – ze zbiorników przez nie wykopanych często korzystają później inne zwierzęta. Dodatkowo bardzo dobrze wykorzystują wodę zawartą w pożywieniu, a zimą potrafią jeść śnieg, jako jej substytut.

 

Rozmnażanie:
Rozród u kułanów wykazuje sezonowość – Okres godowy i porody zbiegają się w czasie i występują od kwietnia do września, z największym nasileniem w okolicach czerwca i lipca. Ciąża trwa 11 miesięcy, klacz rodzi zwykle 1 źrebię o masie 25 kg, które wstaje już po ok. 15-20 minutach od narodzin. Czasem zdarza się, że któryś z dominujących samców zabija „cudze” młode, żeby ponownie zapłodnić klacz. Kułany osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 2 lat, natomiast do pierwszej kopulacji dochodzi zwykle w wieku ok. 3-4 lat.

 

Długość życia:
W naturze przeżywają ok. 14 lat, w niewoli nawet do 26 lat.

 

Ochrona:
Kułan nie jest już gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada obecnie kategorię NT (bliskie zagrożenia).

 

 

Karp Koi

(Cyprinus carpio Koi)

 

Występowanie:
Odmiana hodowlana pochodząca z Japonii. Nie występuje w naturze.

 

Morfologia:
Jest to ozdobna odmiana karpia. Dorasta do 30-70 cm długości. Ciało ma wydłużone, wrzecionowate, z wieloma wariantami ubarwienia – jednolite lub białe w kolorowe plamy (pomarańczowe/czerwone/czarne…) – w wyniku selekcji uzyskano ponad 120 odmian barwnych. Odmiany różnią się także między sobą połyskiem i układem łusek. Otwór gębowy posiada wysuwaną górną szczękę i dwie pary wąsików.

 

Tryb życia i zachowanie:
Jest spokojny, inteligentny i łatwo się oswaja – potrafi nawet rozpoznać swoich opiekunów. Pokarmu szuka głównie w mule dennym – początkowo pobiera całe podłoże, następnie je wypluwa i zasysa ponownie, dzięki czemu pobiera tylko lekkie cząsteczki pokarmu właściwego, które opadają wolniej niż cząstki niejadalne. Łatwo jednak przyzwyczaić go do podpływania do powierzchni wody, w celu złapania unoszącej się zdobyczy. Jest odporny na niskie temperatury – zimą zmniejsza pobieranie pokarmu i wegetuje tak aż do wiosny.

 

Pokarm:
Wszystkożerny, ale głównym składnikiem jego diety jest pokarm roślinny. Nie pogardzi jednak larwami owadów, ślimakami i innymi organizmami wodnymi.

 

Rozmnażanie:
W hodowli amatorskiej bardzo trudno go rozmnożyć. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 3-5 lat, samice 4-6 lat. Tarło odbywa się co roku w okolicach maja-czerwca, kiedy temperatura wody wzrasta powyżej 18 stopni Celsjusza. Do kopulacji dochodzi w płytkiej, silnie zarośniętej wodzie, gdzie samica składa ikrę (nawet kilkaset tysięcy jaj na raz), przyklejając ją do roślin i innych obiektów się tam znajdujących. Kijanki wylęgają się po 3-5 dniach i są specjalnie przystosowane do przyczepiania się do roślinności wodnej. Po ok. 1-2 tygodniach dochodzi do wchłonięcia pęcherzyka żółtkowego i maluchy zaczynają odżywiać się planktonem, a następnie po osiągnięciu ok. 2 cm długości – drobnym pokarmem roślinnym i fauną denną.

 

Długość życia:
30-50 lat.

 

Ochrona:
Jako odmiana hodowlana nie jest przypisany do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Ciekawostki:
Nazwa koi jest skrótem z japońskiego słowa oznaczającego „karp brokatowy”. Wartość niektórych osobników może sięgać nawet kilku tysięcy euro.

Karp Koi, który dostanie się do wód naturalnych, traci kolorowe ubarwienie.

 

 

 

 

Gibon Białoręki

 

(Hylobates lar)

 

Występowanie:
Południowo – wschodnia Azja (głównie Tajlandia, Półwysep Malajski, Sumatra, a także częściowo Birma, Laos i południe Chin). Zasiedla wiecznie zielone lasy tropikalne.

 

Morfologia:
Jedna z najmniejszych małp człekokształtnych – dorasta do 60 cm (długość ciała bez kończyn) i ok. 5-6 kg wagi. Cechami charakterystycznymi budowy ciała są brak ogona i bardzo długie, chwytne kończyny. Umaszczenie od czarnego przez ciemno- i jasnobrązowe do beżowego. U tego gatunku gibonów nieowłosiona część twarzowa jest zawsze czarna, natomiast futro dookoła twarzy, na stopach i dłoniach zawsze białe. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Kły silnie wydłużone.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzę terytorialne. Jest monogamiczny, tworzy małe grupy rodzinne (zwykle do 6 osobników), złożone z dorosłej pary i ich potomstwa. Większość życia spędza w koronach drzew, na ziemię schodząc rzadko, głównie w poszukiwaniu wody, czasem też pożywienia. Prowadzi dzienny tryb życia, nocą śpi w charakterystycznej pozycji – siedząc na gałęzi, z głową wtuloną w kolana, obejmując się rękoma. Na wysokości przemieszcza się ruchem wahadłowym, zwisając na przednich kończynach i przeskakując za ich pomocą między drzewami – ten sposób poruszania się u zwierząt nazywany jest brachiacją. Na ziemi natomiast chodzi na dwóch nogach, z rękoma uniesionymi nad głową. Nie potrafi pływać.

 

Pokarm:
Przede wszystkim owocożerny, do jego ulubionych przysmaków należą figi. Poza tym w jego diecie znajdziemy także młode pędy roślin, liście drzew i krzewów, niektóre kwiaty i sporadycznie stawonogi (pająki, owady). Dzięki temu, że owoce zjada w całości (łącznie z pestkami), przyczynia się w dużej mierze do rozsiewania nasion.

 

Rozmnażanie:
Gibbony dość późno dojrzewają płciowo – samice w wieku 8-10 lat, samce nawet do 2 lat później. Są monogamiczne, potomstwo wydają na świat co 3-5 lat. Ciąża trwa ok. 210 dni (7 miesięcy), po czym rodzi się 1 młode, które samica nosi przyczepione do futra. W wychowaniu potomstwa czynnie uczestniczy samiec, najmłodszymi członkami stada opiekuje się też starsze rodzeństwo. Maluchy ssą mleko przez średnio 18 miesięcy, natomiast w pełni samodzielne stają się po ok. 2 latach.

 

Długość życia:
25-30 lat

 

Ochrona:
Gibon białoręki jest zagrożony wyginięciem – posiada status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

Ciekawostki:
Gibon jest rekordzistą w skokach między gałęziami – potrafi w ten sposób pokonać odległość nawet 12 m.

Za zmniejszanie się populacji gibonów wcale nie odpowiadają drapieżniki – zwierzęta te nie mają zbyt wielu naturalnych wrogów, ze względu na zajmowane siedlisko. W głównej mierze przyczyną ich wymierania jest masowa wycinka i degradacja lasów, oraz odłów na handel.

 

 

Bernikla Rdzawoszyja

(Branta ruficollis)

 

Występowanie:
Zamieszkujący zachodnią Syberię. Zimuje na wybrzeżu Morza Kaspijskiego i Zatoki Perskiej.

 

Wygląd:
Brak dymorfizmu płciowego. Czoło, wierzch głowy, tył szyi, plecy i ogon oraz skrzydła czarne. Brzuch i pokrywy podogonowe białe. Na boku głowy duża, rdzawoczerwona, kwadratowa plama. Ten sam kolor mają przód i boki szyi oraz wole. Niemal wszystkie barwne połacie oddzielone szerokimi białymi pasami. Nogi i dziób czarne. Młode ubarwione podobnie, lecz czarne plamy mają odcień brązowy.

 

Pożywienie:
Żywi się pokarmem roślinnym zbieranym w płytkiej wodzie lub na lądzie.

 

 

Bawół Wodny

(Bubalus bubalis)

Inaczej: bawół domowy – udomowiona forma bawoła indyjskiego.

 

Występowanie:
Pochodzi z Azji południowo-wschodniej. Obecnie hodowany przede wszystkim w Indiach, Pakistanie i Chinach, ale występuje także na innych kontynentach (w Europie głównie we Włoszech).

 

Morfologia:
Wysokość w kłębie od 170 do 190 cm. Masa ciała 400-900 kg, (dzikie bawoły są cięższe – osiągają masę 700–1200 kg). Budowa ciała krępa i masywna. Ciało pokryte rzadkimi, sztywnymi włosami, które nie dają żadnej osłony cieplnej, koloru szaro-czarnego. Rogi szerokie i płaskie, skierowane bocznie do tyłu w kształcie sierpa, końcami skierowane do góry. Bardzo szerokie i znacznie rozstawione racice są ważnym przystosowaniem do na bagniskach, mokradłach i przybrzeżnych płyciznach.

 

Tryb życia i zachowanie:
Bawoły wodne najchętniej przebywają w miejscach zacienionych i częściowo nawodnionych. Latem spędzają czas przeważnie w wodzie lub błocie, często zanurzając się aż po głowę. Bez problemu znoszą temperatury nawet do -25*C. W porównaniu do dzikich bawołów wyróżniają się mniej agresywnym i uleglejszym zachowaniem. Żyją w stadzie według społecznej hierarchii, któremu najczęściej przewodzi stara krowa.

 

Pokarm:
Trawożerny, dodatkowo dietę wzbogaca roślinnością wodną.

 

Rozmnażanie:
Ciąża trwa ok. 10–11 miesięcy, po czym zwykle rodzi się jedno młode. Cielę po narodzinach waży ok. 30-60 kg (samczyki zwykle są większe).

 

Długość życia:
ok. 20 lat

 

Ochrona:
Forma udomowiona nie jest przypisana do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN. Forma dzika (Bawół indyjski) jest zagrożona wyginięciem – posiada status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

Ciekawostki:
Bawoły domowe hoduje się jako zwierzęta pociągowe oraz dla mięsa i mleka. Ich mleko zawiera blisko 8% tłuszczu i wykorzystywane jest do produkcji markowych serów, głównie tradycyjnej mozzarelli (mozzarella di bufala), która ma dużo wyraźniejszy smak niż krowia.

 

 

 

Tygrys Bengalski Biały

Tygrys bengalski biały (Panthera tigris tigris)

 

Występowanie:
Białe tygrysy w warunkach naturalnych spotykane są na południu Azji, głównie w północno-wschodnich Indiach. Nie jest to odrębny podgatunek Tygrysa bengalskiego, tylko jego odmiana barwna. Zasiedla głównie lasy deszczowe i łąki w ich pobliżu.

 

Morfologia:
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Samice dorastają zwykle do ok. 140-150 kg, samce natomiast są większe i cięższe – zazwyczaj osiągają masę 200-250 kg. Biała odmiana Tygrysa bengalskiego charakteryzuje się (jak sama nazwa wskazuje) białą sierścią w brązowe lub czarne pasy, różowym nosem i jasnym kolorem oczu (niebieskim, zielonkawym, złotawym).  Ubarwienie to ujawnia się u potomstwa pary, w której zarówno ojciec jak i matka posiadają mutację odpowiedniego genu recesywnego. Nie należy mylić tych osobników z albinosami, które nie mają pigmentu, więc nie posiadają np. widocznych pasków.

 

Tryb życia i zachowanie:
Prowadzi samotniczy tryb życia, przejawia silną agresję terytorialną. Każde zwierzę posiada obszar, którego pilnuje i na którym poluje – u samic zajmuje on zwykle ok. 10-40  km², natomiast u samców nawet ponad  100 km². Tygrysy, w przeciwieństwie do większości kotowatych, potrafią bardzo dobrze pływać i doskonale czują się w wodzie. Polują z ukrycia, przeważnie nocą. W naturze biały kolor sierści może być utrudnieniem podczas zaczajania się na ofiarę, ponieważ nie spełnia on funkcji maskującej – często natomiast nie jest to problemem, ponieważ dzięki możliwości chowania pazurów, tygrysy są w stanie poruszać się prawie bezszelestnie. Dominującym zmysłem u tych kotów jest słuch – wychwytują dźwięki o częstotliwości nawet pięciokrotnie wyższej niż człowiek. Istnieje teoria, że są w stanie rozpoznać gatunek zwierzęcia po wydawanych przez niego odgłosach.

 

Pokarm:
Ścisły mięsożerca. Głównym składnikiem jego diety są duże ssaki kopytne (np. bawoły) i świnie, natomiast nie pogardzi żadnym pożywieniem – zjada także ptaki, ryby, gryzonie, a nawet żaby czy gady (np. krokodyle).  Jednorazowo potrafi zjeść nawet ponad 30 kg mięsa – duży posiłek starcza mu zwykle na kilka dni.

 

Rozmnażanie:
Samce łączą się z samicami wyłącznie w okresie rui. Po wielokrotnej kopulacji i zapłodnieniu samicy, samiec wraca na swoje terytorium i nie uczestniczy w odchowywaniu potomstwa. Ciąża trwa ok. 93-114 dni, rodzi się zwykle 2-6 młodych. Maluchy przychodzą na świat ślepe – otwierają oczy dopiero po ok. 10 dniach. W 8 tygodniu życia zaczynają próbować mięsa, a w wieku 11 miesięcy są już w stanie samodzielnie polować. Młode odłączają się od matki w wieku ok. 2-2,5 roku – samiczki wybierają zwykle pobliskie terytoria, samczyki wyruszają w bardziej odległą podróż i zdobywają teren poprzez walki z innymi samcami. Do dojrzałości płciowej (ok. 4-5 lat u samców, 3-4 lata u samic) dożywa średnio tylko jedno tygrysiątko z miotu.

 

Długość życia:
Na wolności do 15 lat, w niewoli czasem nawet ponad 20 lat.

 

Ochrona:
Tygrys bengalski należy do gatunków zagrożonych wyginięciem (kategoria EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych), a jego biała odmiana jest dodatkowo niezwykle rzadko spotykana.

 

Ciekawostki:
Tygrys potrafi z miejsca wyskoczyć na wysokość 5 m (co czyni go drugim po pumie rekordzistą skoku wzwyż). Nawet trzymając w zębach zdobycz ważącą 50 kg, potrafi z łatwością wybić się na 2 m w górę.

Jego ryk można usłyszeć z odległości 3 km.

Kły tygrysów mogą mierzyć nawet do 10 cm długości – są dłuższe niż u podobnych gabarytowo lwów.

 

W Zoo Safari Borysew dochowaliśmy się 14 białych tygrysiątek. Nasze dorosłe osobniki (Aarona, Manji i Safran) można podziwiać na wybiegu za namiotem sferycznym, naprzemiennie z piątką młodych tygrysów z ostatnich miotów. Starsze „dzieci” dostępne są na wybiegu za mostkiem.

 

 

 

Europa

(Testudo hermanni)

 

Występowanie:
Zamieszkuje tereny suche, kamieniste i trawiaste w Europie (Półwysep Bałkański, Apeniński, Sycylia, Korsyka, Sardynia a także wyspowo Francja i Hiszpania).

 

Wygląd:
Plastron w tylnej części samca jest wklęsły, u samicy – plaski. Kończyny przednie mają nieco spłaszczony kształt, tylne są walcowate, z pięcioma (czasem zredukowanymi do 3) pazurami. Przy nasadzie ogona na nogach znajdują się guzki. Zwężający się ogon zakończony jest kolcem. Zarówno głowa jak i nogi mogą być chowane w pancerzu. Karapaks jest żółtawy, brązowy lub oliwkowy z ciemną plamą na środku każdej tarczy. Części nieosłonięte są szare.

 

Zachowanie:
To żółw lądowy. Jest aktywny za dnia. Jest ciepłolubny. Unika wody. Przy niższej temperaturze zapada w letarg. Podczas upału chowa się w kryjówkach. Porusza się dość sprawnie i szybko. Potrafi kopać w ziemi jamy, w których chowa się przed upałem lub zimnem.

 

Pożywienie:
Zjada miękkie i soczyste części roślin, w tym łodygi, liście i kwiaty. Roślinną dietę uzupełnia bezkręgowcami.

 

Rozmnażanie:
Samica kopie w ziemi dołek, w którym raz w roku składa jaja (w maju lub czerwcu). Miejsce składania jaj musi być suche i nasłonecznione.

 

Status ochrony:
Gatunek ten jest bliski zagrożenia wymarciem. Ma status NT w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

 

Węgierskie Bydło Stepowe

(Bos taurus)

 

Występowanie:
Węgierska ogólnoużytkowa rasa bydła domowego, obecnie zanikająca. Występuje na Węgrzech, we Włoszech i na Ukrainie. Hodowana na stepach.

 

Morfologia:
Osiągają wysokość do 150 cm w kłębie (byki są większe) i masę ok. 450–550 kg u krów, 800–900 kg u byków. Zarówno samce jak i samice posiadają długie, lirowate rogi oraz fałd skórny w okolicach szyi. Umaszczenie szare, w różnych odcieniach (od srebrzysto-siwej do popielatoszarej), u byków dodatkowo głowa, szyja, i górna część uda są ciemniejsze.

 

Tryb życia i zachowanie:
U bydła podstawową jednostką socjalną, poza okresem rui, jest grupa rodzinna tworzona przez kilka lub kilkanaście spokrewnionych ze sobą krów z cielętami, prowadzonych przez krowę alfa przewodzącą grupie. Szare bydło węgierskie jest wyjątkowo spokojne i niezmiernie odporne na zmienne warunki środowiska oraz na wiele chorób i przypadłości, które nękają nowoczesne rasy i mieszańce bydła.

 

Pokarm:
Należą do zwierząt trawożernych, ale zjadają także rośliny, którymi gardzą inne rasy bydła- krzewy, małe drzewka, chwasty, a nawet turzyce i wrzosy, które wygrzebują spod śniegu.
Rozmnażanie: Ciąża u krów ok 9 miesięcy. Rodzi zwykle jedno młode, zwykle barwy rudo-żółtej.

 

Długość życia:
do 20 lat

 

Ochrona:
Mimo, że Węgierskie siwe bydło stepowe jest rasą zanikającą, to jako bydło domowe nie jest przypisane do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

 

Owca Racka

Racka sheep

 

Pochodzenie:
Rasa owiec pochodząca z Węgier.

 

Wygląd:
Owce średniej wielkości. Wysokość w kłębie to około 55-60 cm, a masa 40-50 kg. Samice nieznacznie mniejsze od samców. Obie płcie posiadają skręcone wokół linii prostej rogi, przypominające śrubę o długości do 60 cm długości u samców i około 20 cm krótsze u samic. Rosną na kształt litery „V”, a ich czubki skierowane są u górze. Ubarwienie jest zwykle dwukolorowe: brązowe włosy pokrywają głowę i nogi, reszta ciała, jest natomiast porośnięta długą (około 30 m) wełną której kolor może być od ciemnobrązowej, przez jasnobrązową do białej. Drugim, choć rzadkim typem ubarwienia jest jednolicie czarne.

 

Ciekawostki:
Zwierzęta wszechstronnie wykorzystywane, dostarczały mleko, mięso oraz wełnę. Produkowana wełna jest wysoce rdzenista co podnosi jej walory termoizolacyjne, obniża jednak przydatność przerobową. Mimo, iż rasa uznawana jest za węgierską, spotykana jest też często w Karpatach rumuńskich i na Słowacji. Nazwa sugeruje, że owce te przybyły do Węgier z Bałkanów, gdyż „racami” określano kiedyś Serbów.

 

 

 

Owca Quessant

(Ovis aries)

 

Występowanie:
Początkowo zamieszkiwała endemicznie wyspę Ouessant w Bretanii (Francja). Obecnie spotykana na całym świecie.

 

Morfologia:
Jest to najmniejsza owca świata. Samice dorastają do 46 cm wysokości i 16 kg wagi, samce mogą być nieco większe (do 49 cm i 20 kg). Wełna zawsze w jednolitym kolorze – czarna, brązowa lub biała. Barany posiadają rogi, które zawijają się wokół uszu.

 

Tryb życia i zachowanie:
Zwierzę stadne. Tworzy luźne grupy, zbijające się w ciasne stadko w sytuacji zagrożenia. Bardzo mało wymagająca, odporna na trudne warunki klimatyczne.

 

Pokarm:
Trawożerna.

 

Rozmnażanie:
Do rozrodu przystępują raz w roku, jesienią. Okres godowy rozpoczyna się we wrześniu, trwa zwykle do listopada – w tym czasie jeden samiec zapładnia kilka do kilkunastu samic. Po 145-150 dniach rodzi się tylko jedno młode.

 

Długość życia:
ok. 12 lat

 

Ochrona:
Jako rasa Owcy domowej nie jest przypisana do żadnej kategorii ryzyka według kryteriów IUCN.

 

Ciekawostki:
Ta rasa owiec doskonale nadaje się na „ekologiczną kosiarkę” – trzy owce wystarczą do „skoszenia” 25 arów ziemi. Doskonale radzą sobie także na stromych terenach, a ze względu na małe rozmiary nadają się również do utrzymywania w mieście (w Paryżu wykorzystywano je do wykaszania nasypów wzdłuż obwodnicy, parków i ogrodów w instytucjach).

W naszym zoo można podziwiać parę Owiec Ouessant – Calineczkę i Tomcia Palucha.

 

 

Osioł Poitou

Poitou donkey Equus asinus (poitou)

 

Pochodzenie:
Rasa osła domowego, pochodząca z bagnistego regionu Poitou (zachodnie wybrzeże Francji).

 

Wygląd:
Jest to jedna z największych i najrzadszych ras osła. Charakteryzuje się oryginalną okrywą włosową zwaną „cadanette”. Zwisające w luźnych strąkach włosy, są dłuższe i bardziej miękkie niż u innych osłów. Okrywa powinna być strzyżona. Maść może być ciemnobrązowa, ciemnoruda lub czarna, natomiast podbrzusze, chrapy oraz obwódki oczu zawsze są białe. Czyste rasowo osobniki osiągają 135-150 cm w kłębie , mają bardzo dużą, masywną głowę i długie (nawet jak na osła) uszy. Kopyta również są większe niż u innych ras. Masa ciała może wynieść nawet 350 kg, klacze są nieco mniejsze.

 

Ciekawostki:
Osły te wykorzystywane były przede wszystkim do kryć klaczy, celem produkcji mułów. Obecnie muły nie są już tak szeroko wykorzystywane jak kiedyś, a co za tym idzie osły Poitou stały się zwierzętami raczej ozdobnymi niż gospodarczymi. W roku 1977 populacja światowa wynosiła jedynie 44 osobników, obecnie liczba ta wzrosła do 400, z czego szacuje się, iż jedynie 180 osobników jest czystej krwi. Od 1884 roku prowadzona jest Księga Rodowodowa dla tej rasy. Głównymi ośrodkami hodowlanymi są w Niemcy, Szwajcaria i naturalnie Francja.

 

 

Kuc Szetlandzki

Shetland pony

 

Pochodzenie:
Wielka Brytania – Wyspy Szetlandzkie.

 

Wygląd:
Rasa małych kuców, maksymalnie osiągających 107 cm w kłębie. Jak wszystkie kuce, głowa jest duża, szyja mocna, a kłąb słabo zaznaczony. Kończyny są krótkie, często porośnięte szczotkami pęcinowymi, kopyta zaś małe i twarde. Grzywa i ogon są zwykle bardzo bujne. Występują we wszystkich znanych maściach, według wzorca rasy, niedopuszczalna jest maść tarantowata. Zimowa szata włosowa jest dwuwarstwowa z podszerstkiem.

 

Ciekawostki:
W XIXw. Kuce te wykorzystywane były do ciągnięcia wózków w kopalniach węgla. Dzięki swym rozmiarom idealnie mieściły w ciasnych tunelach, a dzielność i łatwość uczenia, sprawiały, że na znanych trasach mogły działać samodzielnie, bez prowadzenia przez górnika, co znacznie skracało czas pracy. Obecnie jest to rasa towarzysząca i ozdobna. Szetlandy znakomicie sprawdzają się jako wierzchowce dla młodych jeźdźców oraz do ciągnięcia małych bryczek. Są to najsilniejsze zwierzęta spośród wszystkich ras koni i kuców zbliżonych rozmiarów. Istnieje amerykańska odmiana tej rasy, która charakteryzuje się nieco większymi wymiarami (do 115 cm) oraz bardziej „gorącokrwistym” pokrojem, zbliżonym do proporcji większych koni. Największa polska hodowla szetlandów znajduje się w Imnie w województwie zachodniopomorskim.

 

 

Koza Walliserska

Valais Blackneck

 

Pochodzenie:
Rasa owiec pochodząca z Europy (Szwajcaria południowa, kanton Valais) .

 

Wygląd:
Kozły osiągają 75-80 cm w kłębie i ważą do 70 kg, kozy są nieco niższe i przy wysokości 70-80 cm ważą 45-50 kg. Krótka głowa z lekko wystającymi uszami. Obie płcie posiadają rogi, choć u samców są zdecydowanie większe i mogą mieć długość 80 cm. Zarówno samce jak i samice mają „grzywkę”, która u innych ras występuje jedynie u kozłów. Okrywa włosowa jest długa, o charakterystycznym umaszczeniu. Zwierzę „podzielone” jest na dwie części. Do połowy jest ciemne (ciemnobrązowe), od połowy grzbietu biała, aż po końcówkę krótkiego ogonka – białe.

 

Ciekawostki:
Największa hodowla tych owiec zlokalizowana jest w miejscu powstania rasy – w dolinie Viege (dolina Rodanu). Jej produktywność mleczna i mięsna nie odbiega zbytnio od innych kóz, jednak ze względu na swoją urodę jest chętnie utrzymywana w zwierzętarniach, ogrodach zoologicznych i gospodarstwach agroturystycznych. Łatwo adaptuje się do nowych warunków środowiska, wymaga jednak stajni na dwa najzimniejsze miesiące w ciągu roku.

 

 

Koza Miniaturowa

Miniature goat

 

Pochodzenie:
Azja, Afryka a także Europa.

 

Wygląd:
Wysokość w kłębie to około 50 cm, a masa ciała 25 kg. Ciała są dobrze umięśnione, a sylwetkę można niemal wpisać w kwadrat. Uszy są zwykle średnio długie, rogi niewielkie lub ich brak. Okrywa włosowa zwykle krótka, a w zimie może pojawiać się podszerstek. Umaszczenie bardzo zróżnicowane, od białego poprzez wszystkie odcienie brązów i szarości do czarnego. Dodatkowo mogą być osobniki łaciate i tarantowate. Często nogi oraz maska są ciemniejsze lub czarne.

 

Ciekawostki:
Nie istnieje konkretna rasa kózek miniaturowych, są to wielopokoleniowe mieszanki kilku małych ras jak na przykład: koza kameruńska, koza syryjska, koza nigeryjska, koza pigmejska. To sprawia, że nie ma wzorca rasy, a kózki kwalifikowane są „na oko”. Zwierzęta te są odporne, łatwo adaptują się do nowych warunków. Są inteligentne, łagodne, przyjazne i rozbrajająco ciekawskie, dzięki temu są bardzo popularne w hodowlach amatorskich.

 

 

Karp Królewski

Cyprinus carpio)

 

Występowanie:
Forma dzika karpia (tzw. sazan) naturalnie występuje w Europie i Azji, w zlewiskach mórz Czarnego, Kaspijskiego i Aralskiego. Zasiedla słodkie, ciepłe, wolno płynące wody śródlądowe (nizinne rzeki, rozlewiska, dobrze wegetujące jeziora). Forma hodowlana rozpowszechniona jest na całym świecie.

 

Morfologia:
Karpie dorastają do ponad 1 m długości i 30 kg wagi. Ciało wydłużone, wrzecionowate, barwy zielonkawobrązowej na grzbiecie i płetwach, z jaśniejszymi bokami i kremowobiałym brzuchem. Otwór gębowy posiada wysuwaną górną szczękę i dwie pary wąsików. Łuski lustrzane, duże, ułożone w 1-3 rzędach wzdłuż boków ciała i w okolicach głowy. Długa płetwa grzbietowa. Zęby gardłowe ułożone w trzech szeregach.

 

Tryb życia i zachowanie:
Jest to ryba ciepłolubna, denna. Żeruje głównie o poranku i o zmroku, szukając pokarmu w mule dennym – początkowo pobiera całe podłoże, następnie je wypluwa i zasysa ponownie, dzięki czemu pobiera tylko lekkie cząsteczki pokarmu właściwego, które opadają wolniej niż cząstki niejadalne. Świetnie przystosowuje się do nowych warunków środowiskowych, jest odporny na niską zawartość tlenu w wodzie i na choroby. Przez wędkarzy uważany za rybę przebiegłą i waleczną.

 

Pokarm:
Wszystkożerny. Głównym składnikiem jego diety są larwy owadów, ślimaki i glony, ale nie wzgardzi też innymi, drobnymi organizmami zwierzęcymi i roślinnymi. W hodowli karmiony jest specjalnymi paszami oraz nasionami zbóż i roślin strączkowych.

 

Rozmnażanie:
Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 3-5 lat, samice 4-6 lat. Tarło odbywa się co roku w okolicach maja-czerwca, kiedy temperatura wody wzrasta powyżej 18 stopni Celsjusza. Tarlaki często wyskakują ponad powierzchnię wody, podążając do odpowiednich do rozrodu miejsc. Do kopulacji dochodzi w płytkiej, silnie zarośniętej wodzie, gdzie samica składa ikrę (nawet kilkaset tysięcy jaj na raz), przyklejając ją do roślin i innych obiektów się tam znajdujących. Kijanki wylęgają się po 3-5 dniach i są specjalnie przystosowane do przyczepiania się do roślinności wodnej. Po ok. 1-2 tygodniach dochodzi do wchłonięcia pęcherzyka żółtkowego i maluchy zaczynają odżywiać się planktonem, a następnie po osiągnięciu ok. 2 cm długości – fauną denną.

 

Długość życia:
Nawet do 50 lat.

 

Ochrona:
Dzika forma karpia należy do gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

 

Ciekawostki:
Pierwszy raz udomowiono karpia w Chinach w V w. p.n.e. W Europie był pierwszą rybą hodowaną w sztucznych stawach, zakładanych początkowo przez mnichów przy klasztorach.

W Polsce stanowi połowę odławianych ryb słodkowodnych. Uznany został w powojennej Polsce za jedno z dań Wigilijnych, głównie dzięki łatwości w hodowli i niskiej cenie. Od 2016 roku, sprzedaż żywych karpi w torebkach bez wody uznana została przez Sąd Najwyższy za znęcanie się nad zwierzętami.

Karp królewski uchodzi za najsmaczniejszą odmianę hodowlaną karpia. Ma tłustawe, żółtoróżowe, delikatne mięso i łatwe do usunięcia kości.

 

 

Gęś Krótkodzioba

GĘŚ KRÓTKODZIOBA (Anser brachyrhynchus)

 

Występowanie:
Grenlandia, Islandia, Svalbard (norweska prowincja w Arktyce). Zimuje na Wyspach Brytyjskich i wybrzeżach Morza Północnego.

 

Wygląd:
To ptak z rodziny kaczkowatych zaliczany do gęśców, przypominający gęś zbożową.

W odróżnieniu jednak od niej ma bardzo krótki dziób i krótką szyję. Na dziobie znajduje się charakterystyczna różowa przepaska. Nogi różowe. Grzbiet i szyja mają popielaty kolor. Boki ciemnobrunatne. Długość ciała wynosi 60-75 cm, rozpiętość skrzydeł wynosi 135-160 cm, a ciężar ciała 1,8-3,3 kg.

 

Tryb życia i zachowanie:
Lato spędza na skalistych wyspach, klifach, kamienistych plażach, stromiznach w dolinach rzek. Na zimowiskach przebywa na otwartej przestrzeni w pobliżu wybrzeży morskich, w ujściach rzek, zbiornikach wodnych w pobliżu wybrzeży, w słonych zatokach i bagnach oraz polach uprawnych i pastwiskach. Gęś ta łączy się w pary na całe życie. Tworzy stada. Obserwacja w Polsce możliwa w okresie od kwietnia do połowy września.

 

Pożywienie:
Zjada trawę, rośliny zielne, zboża, rośliny okopowe.

 

Rozmnażanie:
Gniazduje zwykle na stokach, klifach, pośród skał. Samica składa zwykle od 3 do 6 jaj. Kopulacja ma miejsce już podczas wędrówki na miejsca rozrodu. Zniesienie następuje

w maju, pod koniec miesiąca. wysiaduje tylko samica przez 26-27 dni. Samiec pilnuje samicy.

 

Status ochrony:
Gęś krótkodzioba nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych posiada kategorię LC (najmniejszej troski).

 

 

Foka Szara

Foka – DAWID

 

Występowanie:
Ocean Atlantycki, Bałtyk.

 

Wygląd:
Długość ciała 1,6 – 3,3 m, waga 100-310 kg. Samce są znacznie większe od samic. Sierść jest szara, jaśniejsza na brzuchu, ciemniejsza na grzbiecie. W różnych miejscach ciała występują ciemne plamy. Starsze osobniki stają się niemal czarne.

 

Środowisko naturalne:
Tereny przybrzeżne.

 

Pożywienie:
Dorosła foka zjada około 5 kg ryb dziennie. Poza rybami zjadają także ośmiornice i skorupiaki. W poszukiwaniu pokarmu potrafią nurkować do 70 m w głąb morza.

 

Zachowanie:
Foki szare prowadzą osiadły tryb życia, zazwyczaj bytują w okolicy lądu najchętniej na terenach niedostępnych dla ludzi, na pełne morze wyruszają jedynie w poszukiwaniu pokarmu. Młode osobniki pozostają pod opieką matki przez około 3 tygodnie po czym wyruszają w wędrówkę. Samotnie poruszają się na odległości przekraczające nawet 1000 km. Z czasem przyłączają się do napotkanego stada i w nim spędzają resztę życia.

 

Ciekawostki:
Mleko foki zawiera bardzo dużo tłuszczu – do 50% co pozwala młodym przybierać na wadze nawet do 2 kilogramów dziennie. Polska od wielu lat aktywnie uczestniczy w programie ratowania fok w Bałtyku. Co roku w Sowińskim Parku Narodowym wypuszczane są młode urodzone w fokarium na Helu, a od niedawna także te z ogrodów zoologicznych.

 

 

Czytaj więcej…

Autor : ZOO Safari w Borysewie