Szlak Orlich Gniazd
Zamek w Ogrodzieńcu
Białe damy, zamki i skały. Tak w skrócie można by scharakteryzować Szlak Orlich Gniazd prowadzący przez średniowieczne
zamki i strażnice Jury Krakowsko-Częstochowskiej, wzniesione na trudno dostępnych wapiennych wzgórzach, niczym
orle gniazda zawieszone na skałach.Krajobraz między Krakowem a Częstochową tworzą wspólnie przyroda wraz z architekturą.
Niejedna średniowieczna ruina przywodzi na myśl grupę skał. Niejeden skalny ostaniec przypomina do złudzenia wapienną
warownię. Budowę Orlich Gniazd, czyli ciągu warowni strzegących południowo-zachodniej granicy Królestwa Polskiego,
zainicjował w XIV wieku król Kazimierz Wielki. Potop szwedzki (1655– 1660) i upływ czasu sprawiły, że z większości zamków
zachowały się jedynie malownicze ruiny lub powstały rekonstrukcje dawnych twierdz.
Zamek w Ogrodzieńcu
Szlak Orlich Gniazd rozpoczyna się na Zamku Królewskim na Wawelu, a kończy na Starym Rynku w Częstochowie, skąd już niedaleko
do klasztoru paulinów na Jasnej Górze. Wzgórze wawelskie wraz ze Starym Miastem w Krakowie znajdują się na Liście Światowego
Dziedzictwa UNESCO. Do najbardziej znanych warowni na szlaku należą: renesansowy zamek Pieskowa Skała (wieś Sułoszowa),
zamki w Olsztynie pod Częstochową i Mirowie, odrestaurowane Bobolice, zamek Tenczyn, częściowo zrekonstruowane zamki w Rabsztynie
i Smoleniu oraz ruiny w Ojcowie, a także słynny Ogrodzieniec, nazywany „najpiękniejszą ruiną świata”. Imponujące ruiny zamku Ogrodzieniec
stanowiły plener dla ostatniego odcinka znanego serialu „Janosik’’ oraz teledysku zespołu Iron Maiden do utworu „Hallowed Be Thy Name”
z 1984 roku. Andrzej Wajda w filmowej adaptacji Zemsty Aleksandra Fredry również umieścił akcję filmu w zimowej scenerii zamku
Ogrodzieniec. Z kolei zamek w Bobolicach zagrał rolę Wawelu w serialu „Korona królów”.
Wawel
Klasztor na Jasnej Górze
Zamek w Bobolicach
Wapienne fortyfikacje to nie jedyne atrakcje na szlaku. Na turystów czekają też skalne bramy i ostańce, tajemnicze jary, głębokie wąwozy i jaskinie,
parki i rezerwaty przyrody, a nawet pustynia. W samym tylko Ojcowskim Parku Narodowym i jego najbliższych okolicach znajdują się aż cztery
groty udostępnione do zwiedzania, a wśród nich Grota Łokietka w Ojcowie, w której według legendy ukrywał się polski książę, przyszły król Polski
Władysław Łokietek podczas najazdu czeskiego na początku XIV wieku. W Pieskowej Skale oprócz malowniczego zamku obejrzymy imponującą
25-metrową Maczugę Herkulesa, a w Złotym Potoku – Bramę Twardowskiego. Jest też Kaplica na Wodzie w Ojcowie – dowód na upór i pomysłowość
Polaków, którzy nie mogąc w czasie zaborów budować nowych obiektów sakralnych na ziemi (zgodnie z carskim dekretem), postawili ją na wodzie,
czyli na potoku Prądnik. Kaplica na Wodzie znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.W celu zachowania zróżnicowanej rzeźby
terenu, specyficznego układu szaty roślinnej oraz popularyzacji charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego z ruinami warowni
jurajskich w 1980 roku utworzono Park Krajobrazowy Orlich Gniazd.
Ojców, Dolina Prądnika
Pustynia Błędowska pod Dąbrową Górniczą
Pomnik Jana Pawła II na Jasnej Górze
Zamek Olsztyn k. Częstochowy
Szlak Orlich Gniazd wytyczył po II wojnie światowej Kazimierz Ignacy Sosnowski (1875–1954), wybitny pedagog i krajoznawca.
Oznaczony kolorem czerwonym szlak pieszy o długości 165 km przebiega przez województwa śląskie i małopolskie. Podobną
trasą biegnie Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd o długości 190 km, również oznakowany kolorem czerwonym. Funkcjonuje
też Transjurajski Szlak Konny, oznakowany kolorem pomarańczowym. Zaczyna się w Nielepicach i ma długość 204 km.
W 2012 roku Szlak Orlich Gniazd, którym opiekuje się Związek Gmin Jurajskich, otrzymał Złoty Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej.
Autorzy: Bogusław Kopka, Robert Andrzejczyk
Wydawnictwo: Polska Organizacja Turystyczna