Szlak Kopernikowski
Panorama Torunia
Szlak Kopernikowski prowadzi przez miejsca związane z życiem i działalnością Mikołaja Kopernika – jednego z najwybitniejszych naukowców i astronomów wszech czasów.
Człowieka, który… wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię.Do XVI wieku w astronomii obowiązywała teoria geocentryczna, według której Słońce wraz z planetami
krążyło wokół Ziemi. Heliocentryczny model Układu Słonecznego, opracowany przez Mikołaja Kopernika (1473–1543), uznawał, że centrum układu stanowi nie
Ziemia, a Słońce. Astronom przez pół wieku obserwował niebo i ruch planet, zanim zdecydował się upublicznić swe spostrzeżenia w dziele De revolutionibus
orbium coelestium (O obrotach ciał niebieskich).
Toruń – podstawa wahadła Foucaulta z podobizną Mikołaja Kopernika na monecie
Autograf dzieła Kopernika został w 1999 roku wpisany przez UNESCO na Światową Listę Programu „Pamięć Świata”. I choć nazwisko Kopernika znane jest dzisiaj
na całym świecie – jego imieniem nazwano nawet kratery na Księżycu i Marsie, a w 2010 roku pojawił się pierwiastek Copernicium (Cn), sztucznie wytworzony,
najcięższy ze znanych nam do tej pory – mało kto wie o tym wybitnym naukowcu coś więcej. Tymczasem poznanie życia i dokonań jednego z najsłynniejszych
mieszkańców Warmii ułatwia pieszy, rowerowy i samochodowy Szlak Kopernikowski. Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu. Miasto leżało wówczas w Prusach
Królewskich. Po drugim pokoju toruńskim w 1466 roku zakon krzyżacki oddał Polsce Ziemię Chełmińską i Pomorze Gdańskie, które tworzyły Prusy Królewskie.
Na podstawie traktatu Warmia uniezależniła się politycznie od Krzyżaków, stając się częścią dominium (Księstwo Warmińskie, władztwo terytorialne) biskupów
i kapituły warmińskiej. Dzięki swojemu wujowi, biskupowi warmińskiemu Łukaszowi Watzenrode, Mikołaj Kopernik mógł studiować w Akademii Krakowskiej
i na uniwersytetach włoskich (w Bolonii i Padwie). Należał do stanu duchownego (był kanonikiem warmińskim). Z zamiłowania nie tylko był astronomem,
ale też matematykiem, lekarzem, prawnikiem. Był autorem traktatu o pieniądzu. Słynne prawo Kopernika-Greshama, dotyczące obiegu pieniądza, w skrócie
można zawrzeć w jednym zdaniu: „gorszy pieniądz wypiera lepszy”.
Pomnik Mikołaja Kopernika na tle ratusza w Toruniu
Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu
Mikołaj Kopernik wsławił się jako dowódca obrony zamku i miasta Olsztyn przed zakonem krzyżackim. Ostatnie dwadzieścia dwa lata życia
spędził we Fromborku. Dlatego to właśnie tutaj jest najwięcej śladów jego działalności. Mieści się tu Muzeum Mikołaja Kopernika obejmujące
Wzgórze Katedralne z XIV-wieczną bazyliką Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła, gdzie znajduje się grób Kopernika,
pałac biskupi, dzwonnicę z wahadłem Foucaulta oraz wieżę Kopernika, w której mieści się gabinet uczonego. Stała ekspozycja muzeum zatytułowana
„Mikołaj Kopernik – dzieło i życie” mieści się w dawnym pałacu biskupim. Cały Szlak Kopernikowski ma długość 450 km, rozpoczyna się przy Wysokiej
Bramie w Olsztynie i wiedzie w stronę Torunia, miejsca urodzin Kopernika. Podróżujący nim turyści przejeżdżają przez województwa warmińsko-
mazurskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie oraz miejscowości: Olsztyn – Dobre Miasto – Lidzbark Warmiński – Pieniężno –Braniewo – Frombork
– Elbląg – Gdańsk – Malbork – Kwidzyn – Grudziądz – Toruń. W Olsztynie warto zobaczyć gotycki zamek Kapituły Warmińskiej, w którym mieści się
Muzeum Warmii i Mazur, fragment murów obronnych, ratusz, bazylikę św. Jakuba. Warto też odwiedzić słynne planetarium. W Lidzbarku Warmińskim
astronom opracował pierwszy zarys teorii heliocentrycznej. Czasy Kopernika pamięta zamek biskupów warmińskich, położony równocześnie na
Szlaku Zamków Gotyckich i Szlaku Zamków Krzyżackich.
Skrzydło zachodnie warownej katedry we Fromborku
Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie
W Grudziądzu, gdzie Kopernik bywał w związku z posiedzeniami sejmiku pruskiego (najwyższy organ autonomii Prus Królewskich),
turyści pierwsze kroki kierują na starówkę, znaną z charakterystycznego średniowiecznego układu urbanistycznego (z zastosowaniem
schematu wideł, tzn. ulica wychodząca z bramy rozdziela się na dwie równolegle biegnące nitki, które obejmują rynek), okazałych murów
miejskich, bazyliki św. Mikołaja oraz unikatowego w skali światowej zespołu ogromnych spichlerzy. Wyjątkowo pięknie wyglądają w nocy,
efektownie iluminowane.
Ostatnim przystankiem na szlaku jest Toruń, nazywany miastem pierników, grodem Kopernika czy Krakowem Północy. Mikołaj Kopernik
wielokrotnie z dumą podkreślał swoje pochodzenie. Do imienia i nazwiska lubił dopisywać przydomek – „Torinensis” (torunianin).
Z miejscem urodzin Kopernika wiążą się osiągnięcia polskiej astronomii, warte odwiedzenia toruńskie planetarium oraz supernowoczesne
Centrum Astronomii UMK w pobliskich Piwnicach, kształcące kolejne pokolenia wybitnych polskich astronomów. O naukowcu przypomina
Dom Mikołaja Kopernika oraz jego pomnik stojący obok ratusza. Średniowieczny zespół miejski Torunia wpisany jest na Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO. Miasto Toruń od wieków znane było ze słodkich wypieków. Historię toruńskich pierników prezentuje interaktywne
Żywe Muzeum Piernika, które w 2017 roku otrzymało Złoty Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej.
Natomiast Toruń (Zespół Staromiejski w Toruniu) zajął pierwsze miejsce w konkursie „7 Cudów Polski na 100-lecie Niepodległości”
World Travel Show 2018 w Nadarzynie.
Żywe Muzeum Piernika w Toruniu.
Autorzy: Bogusław Kopka, Robert Andrzejczyk
Wydawnictwo: Polska Organizacja Turystyczna